Þroskaþjálfinn - maj 2005, Qupperneq 10

Tilgangur möppumats
Tilgangur möppumats getur verið
margþættur. Það veitir kennara tækifæri til
að skoða barnið í víðara samhengi, taka
áhættur, skapa lausnir. Það kennir börn-
unum að gagnrýna eigin frammistöðu, þar
sem það er talið nauðsynlegt að barnið sé
þátttakandi í möppumati og fái tækifæri
til að meta sjálft þau verk sem í möppunni
eru. Þannig lærir barnið að meta eigin
verkefni um leið og það lærir að þekkja
sjálft sig, en hér er að sjálfsögðu um að
ræða elstu börn leikskólans. Möppumat
sýnir þróun barns í samhengi, þar sem
verkefnum er safnað yfir langt tímabil.
Möppumat á alls ekki að hafa þann til-
gang að bera börn saman heldur að halda
til haga upplýsingum um þroska barnsins
yfir ákveðið tímabil. Með hliðsjón af þess-
ari gagnasöfnum getur kennari myndað
sér heildstæða mynd af barninu, færni þess
og getu, þörfum, hæfileikum og áhuga-
sviði .
Möppumat reynist einnig mjög vel til
upplýsingamiðlunar eins og þegar um for-
eldraviðtöl er að ræða. Með möppumatið
sem grunninn að viðtalinu geta þeir sem
viðtalið veita sýnt fram á þróun barns í
máli og myndum sem og stutt þær álykt-
anir sem starfsmaður hefur dregið af verk-
um og athöfnum þess. Onnur atriði sem
möppumat gæti nýst fýrir eru að:
•B skrá niður þróun/þroska barns og ein-
staka framfaraspor, eins og áður hefur
komið fram
■ að koma auga á vandamál við kennslu
eða lærdóm
■ sem grunnur að einstaklingsnámskrá
Til að auðvelda starfsmönnum for-
eldraviðtölin og gefa þeim gleggri mynd á
það hvernig barninu vegnar er því gott að
gera stutta samantekt ca. tvisvar til þrisvar
á ári, þar sem komið er inn á áhugasvið
barnsins og þeim framförum sem orðið
hafa hjá því.
Álcvörðun um það hvað á að fara inn í
möppuna á að byggja á tilgangi hennar því
án tilgangs er mappan eingöngu mappa
með verkum barnsins. I Sólborg er til-
gangur möppunnar að túlka og skilja verk
barnsins og tengja verkin við stærra sam-
hengi, eins og þróun barnsins við að til-
einka sér mismunandi færni og nýta þá
þekkingu sem þar kemur fram til að sníða
bæði nám og leik að þörfum hvers barns
fyrir sig. Einnig er hún mælilcvarði á það
hvernig leikskólastarfið skilar sér til barn-
anna og því ætti möppumatið að taka mið
af Aðalnámskrá leikskóla og námskrá leik-
skólans sjálfs.
Þroskaþjálfinn og möppumat
Eina af mikilvægustu staðreyndum
heildtækrar skólastefnu sem og möppu-
matsins tel ég vera að hún/það þjónar
þeim tilgangi að koma jafnt til móts við
alla, óháð færni og persónulegum eigin-
leikum. Með þessu er átt við að í dag sé
það krafan innan skólakerfisins að tekið sé
tillit til allra barna, þeirra sem eru á und-
an í námi, þeirra sem eru seinir til náms og
allra hinna á sama hátt og að nám sé snið-
ið að þörfum hvers og eins. Fötlunin á
ekki að vera aðalatriði hjá barninu heldur
hvernig það tileinkar sér nám, rétt eins og
hjá hverju öðru barni.
Starf þroskaþjálfans innan leikskólans
felst m.a. í því að útbúa einstaklings-
námskrá fyrir börn með sérþarfir. Slík
vinna krefst þess að þroskaþjálfinn hafi
greinagóðar upplýsingar um stöðu barns-
ins á sem flestum þroskasviðum og hvern-
ig hægt er að nýta þann styrk sem barnið
býr yfir á öllum sviðum. Með hliðsjón af
notagildi möppumatsins má ljóst vera að
það fellur mjög vel að starfi og menntun
þroskaþjálfans. Möppumatinu er ætlað að
koma til móts við einstaklinginn og hans
þarfir. Slík hugsun er einmitt ríkjandi í
starfi þroskaþjálfans, að hafa einstakling-
inn ætíð í brennidepli og því ætti það að
veitast þroskaþjálfum auðvelt að vinna
með möppumatið, hvort sem um er að
ræða viðbót við gerð einstaklingsnámskrár
eða vinnuplagg almennt. Hugmyndafræð-
in á bak við möppumatið lcemur sér einlc-
ar vel fyrir þau börn sem þroskaþjálfinn
•4 1967 öðlaðist Gæslusystraskólinn
löggildingu og var þar með orð-
inn ríkisskóli. Lög um fávitastofn-
anir voru samþykkt frá Alþingi en
í þeim var ákvæði þess efnis að við
aðalfávitahæli ríkisins ætti að
reka skóla til að sérmennta fólk til
fávitagæslu.
starfar með, þar sem gæði þeirrar mennt-
unar sem þau fá hljóta að aukast með til-
komu aukinnar einstaklingsviðmiðunar í
uppbyggingu náms. I framtíðinni er alveg
hægt að hugsa sér að möppumatið komi
til með að styrkja samband leikskóla og
grunnskóla, þegar að því kemur að barnið
fari frá leikskólanum í grunnskólann og
jafnvel hægt að vinna áfram með möppu
barnsins þar. Möppumat er nokkuð sem
ekki á bara heima inni í leikskólum,
möppumat hentar mjög vel inn í skóla-
kerfið í heild sinni, þar sem fjölbreytileiki
nemenda er afar mikill og mikilvægt er að
geta myndað sér heildstæða mynd af
hverjum nemenda fyrir sig.
Þeir sem vilja kynna sér þetta verkefni
betur er bent á að hafa samband við leik-
skólann Sólborg, Vesturhlíð eða Onnu
Björk.
Heimildir
Armstrong, T. 2001. Fjölgreindir í skólastof-
unni. Erla Kristjánsdóttir þýddi. 2. útg.
Reykjavík: JPV- útgáfa
Arndís Bjarnadóttir 1998. Heildtœk skólastefha.
Stjórnunarháttur og starfsgrundvöllur.
[Lokaritgerð við Kennaraháskólann -
stjórnsýsluskor]
Frederickson, N. Og Cline, T. 2002. Special
Education Needs, Inclusin and Diversity, a
textbook. England: Open University
Press
Salend, S.J. 2001. Creating inclusive classrooms
- ejfective and reflective Practices. 4. útg.
USA: Prentice - Hall, Inc.
Rammaáætlun Salamanca - yfirlýsingarinnar
1994
Munnlegar heimildir:
Jónína Konráðsdóttir, leikskólastjóri. Um
möppumat og fleira. 25.3.2003
Gagnlegar vefslóðir
www.thomasarmstrong.
com/multiple_intelligences.htm
www.eduplace.com/rdg/res/
literacy/assess6.html
http://www.pgcps.pg.kl 2. md.usAelc/
portfolio-html
http://www.teachervision.fen.com/
lesson-plans/lesson-4528.html?detoured=l
http://www.indiana.edu/-
reading/ieo/bibs/portfoli.html
Anna Björk Sverrisdóttir BA í þroskaþjálfun
2003. Starfar sem deildarþroskaþjálfi á leik-
skólanum Sólborg.