Þroskaþjálfinn - maí 2005, Blaðsíða 35

Bókin
ADD/ADHD
Herdís Hersteinsdóttir fjallar um bókina
Bókin ADD/ADHD
Behavior-Change Resource
Kit; Ready to Use Strategies
and Activities for Helping
Children with Attention
Deficit Disorder var gefin út
árið 1998 og er höfundur
hennar Grad L. Flick. Flick
er doktor í klínískri sálar-
fræði í grunninn og hefur
því til viðbótar sérhæft sig í
mati á börnum, unglingum og fullorðn-
um með ADHD og meðferð á þeim þar
sem áhersla er lögð á hugræna atferlismeð-
ferð auk sálrænnar meðferðar, meðferðar í
gegn um leik og ýmsar hópmeðferðir. Fyr-
ir utan það að hafa 25 ára reynslu í rann-
sóknum og meðferð á börnum með ein-
kenni ofvirkni, námsörðugleika og/eða
hegðunarvandkvæði þá eignaðist hann
sjálfur barn með þroskaskerðingu og of-
virkni þannig að að Flick hefur mjög góða
innsýn í það sem foreldrar ofvirkra barna
ganga í gegn um.
Þessi bók, sem er 360 blaðsíður, er
skrifuð með þrjá markhópa í huga. Hún er
ætluð foreldrum barna með
ADD/ADHD, kennurum í almenna
skólakerfmu og fagaðilum sem vinna með
börn með ADD/ADHD. Lögð er áhersla
á að þessir þrír hópar sem koma að barni
með ADD/ADHD vinni markvisst sam-
an.
I bókinni er að finna almennar upplýs-
ingar um megineinkenni ofvirkni og at-
hyglisbrests, auk þess sem niðurstöður ný-
legra rannsókna um áhrif erfða á líkur á
ofvirkni eru kynntar. Flick fer síðan í gegn
um greiningarferli á ofvirkni og meðferð-
armöguleika þar sem kynntar eru ólíkar
leiðir til meðferðar sem notaðar eru í dag
víða um heim. Þar er átt við notkun lyfja,
sérstakt mataræði, dáleiðslu og fjöldan all-
an af öðrum leiðum sem haldið er fram að
hafi áhrif á ofvirkni. Flick varar við því að
foreldrar velji einungis einhverja eina leið
og bendir á að fjölþátta leið með áherslu á
atferlismeðferð hafi, að hans mati, alla
jafna reynst best. Flick bendir á að algengt
ADD/ADHD
Behavior-Change
Resource Kit
■ Ready-to-Use
1 B Strategies
‘ jfejjfl & Activities
^ for Helpirg
Children with
Attention
™ Deficit
Disorder
GRAD L.FLICK, Ph.D
sé að læknisfræðileg nálgun
sé notuð í meðferð barna
með ofvirkni og athyglis-
brest, einkum þegar um al-
varlegt afbrigði
ADD/ADHD er að ræða.
Félagsfærni margra barna
með ofvirkni og athyglis-
brest sé hins vegar minni og
Flick segir það ljóst að lyf
geti ekki kennt færni („pills
don't teach skills"), þar þurfi að beita öðr-
um aðferðum. Hann setur því upp grein-
ingartæki varðandi hegðun ofvirks ein-
staklings, þar sem horft er á hvað gerist
áður en að hegðunin á sér stað sem vinna
á með, hegðunina sjálfa og afleiðingu.
Þar fá foreldrar og kennarar leiðsögn í
því hvernig þeir eiga að taka stjórnina í
sínar hendur.
Þar sem meðal annars er kennt að
verðlauna viðeigandi hegðun og hvernig
koma eigi í veg fyrir óviðeigandi hegðun
(til dæmis „time-out” og hundsun), en
elcki síður hvernig velja eigi hegðun sem
barnið á að losna við. Horft er á félagslega
færni og sjálfsálit barna og hvernig unnið
er með það. Farið er í gegn um yfirfærslu
á hegðun milli heimilis og skóla og svo eru
kaflar sem snúa að vinnu kennara með
börnum með ofvirkni. I síðasta kafla bók-
arinnar er síðan farið í gegn um það með
hvaða hætti foreldrar og kennarar geta á
jákvæðan hátt tekist á við það álag sem
fylgir því að vinna með barn með
ADD/ADHD.
Það sem er gott við bókina að mínu
mati eru ýmsir tilbúnir listar og skýrar
reglur sem hjálpa á mjög einfaldan hátt
foreldrum, kennurum og öðrum fagaðil-
um að setja sér markmið. Einnig að finna
hvaða þætti er mikilvægast að byrja að
vinna með hjá barninu og hvernig halda
skal áfram þegar ákveðnum áfanga er náð.
Alltaf eru tekin dæmi um hvernig listar og
reglur nýtast í framkvæmd og fólk er leitt
áfram stig af stigi. Um er að ræða heild-
ræna sýn á barnið og sjónarmið þess og
upplifanir einnig teknar með í myndina.
Hverjum kafla fylgja verklegar æfingar þar
sem unnið er með hvert áhersluatriði.
Bókin er skrifuð á aðgengilegu máli og vel
sett fram þannig að hún virkar ekki frá-
hrindandi á þá sem ekki eru vel að sér í
málefnum fatlaðra. Hugað hefur verið að
hagnýtum hlutum, eins og því að brot
bókarinnar auðveldar að Ijósrita megi
beint upp úr henni matslista sem og því
hvernig köflum bókarinnar er skipt á
mjög skilvirkan hátt upp í hluta sem snúa
að vinnu foreldra og svo vinnu kennara og
annarra sem koma að barninu. Bókin er
hins vegar miðuð við börn í bandaríska
skólakerfinu og þeirra menningu og sam-
félag þannig að ekki er hægt að heimfæra
bókina beinlínis á íslenskan raunveruleika.
Augljóslega er hér eldti á ferðinni hin eina
sanna heildarlausn á vinnu með einstak-
lingum með ADD/ADHD, en þetta er
samt sem áður bók sem tekur á mjög
mörgum þáttum og bíður upp á heildræna
sýn. Flick kynnir í bóldnni að því er mér
virðist mjög svipaðar aðferðir og þroska-
þjálfar nota við vinnu sína og er bókin að
mínu mati hin áhugaverðasta.
Herdís Hersteinsdóttir, BA/BED í
þroskaþjálfun 2000 KHI. Deildarstjóri með
sérkennslu á leikskólanum Fífusölum í Kópa-
vogi frá 2004.
Þroskaþjálfar athugið
Munið að tilkynna nýtt heimilisfang vegna
flutninga. Einnig ef þið skiptið um netfang.