Kveikt á perunni - 15.01.2004, Blaðsíða 2
2
Kveíktá perunní
ær létu ekki mikið yfir sér fregn-
imar af því þegar sextán hús í
Hafnarfirði tengdust lítilli vatnsafls-
virkjun í Hamarskotslæk í desember-
mánuði árið 1904 þegar vísir að
fyrstu rafmagnsveitu landsins tók til
starfa. Landsmenn gerðu sér þó vel
grein fyrir mikilvægi þessa áfanga og
þeim tækifærum sem hinn nýi orku-
gjafi, raforkan, hafði yfir að búa. Rúm-
um tuttugu árum fyrr hafði hugvits-
maðurinn Thomas Edison tekið í
notkun fyrstu rafveitu í heimi og þá
þegar hafði áhugi Islendinga vaknað.
Hugsjónin um raforkuframleiðslu
fól ekki aðeins í sér von um birtu, yl,
vélarafl og framleiðslu áburðar til
ræktunar landsins, heldur gaf hún
fyrirheit um framtíð þar sem óblíð
náttúruöflin reyndust blessun en ekki
bölvaldur. Beljandi vatnsföll sem um
aldir höfðu verið farartálmi, einangr-
að sveitir og kostað ferðalanga lífið,
yrðu senn beisluð þjóðinni til heilla.
Draumurinn \im rafmagnið var sam-
ofinn hugmyndinni um sjálfstætt Is-
land.
Það kom í hlut atorkusamra ein-
staklinga og stórhuga bæjarstjórna að
stíga fyrstu skrefin í rafvæðingunni. I
fyrstu var raforkan nær einvörðungu
nýtt til ljósa og lítilsháttar hitunar og
vélareksturs. Með tímanum jókst
þekkingin á möguleikum tækninnar
og notkunin varð stöðugt flóknari og
fjölbreyttari.
Með aukinni sérhæfingu, umfangs-
meiri virkjanaáformum og kröfum um
stærri dreifikerfi og tryggari rekstur,
færðist rekstur raforkukerfisins í
hendur öflugra orkufyrirtækja. I sam-
keppni jafnt sem samvinnu hafa þau
kappkostað að þjóna íbúum og at-
vinnulífi landsins. Ovíða er orkan
ódýrari og öryggi kerfisins er með því
besta sem þekkist og engin þjóð notar
meiri raforku á hvem íbúa en Islend-
ingar.
A þeim hundrað árum sem liðin
em frá því að húsin sextán komust í
straumsamband í Hafnarfirði hefur
íslenskt samfélag tekið stakkaskipt-
um. Ný tækni hefur komið til sögunn-
ar á nánast öllum sviðum þjóðlífsins.
Dregið hefur úr erfiðisvinnu, lífslíkur
fólks hafa aukist og lífskjör batnað.
Þáttur raforkunnar í þessum framför-
um er mikill. Rafmagnið hefur umbylt
samfélaginu á einni öld. Islensk orku-
fyrirtæki eru stolt af því að hafa tekið
þátt í þeirri byltingu.
I tilefni af þessum tímamótum
munu íslensku orkufyrirtækin efna til
kynninga og fræðslu hvert á sínu
orkuveitusvæði. Þá verða orkuverin
opin í sumar þar sem almenningi
verður gefin kostur á að skoða þau og
kynna sér starfsemi þeirra. Þessir við-
burðir verða allir auglýstir sérstak-
lega þegar að þeim kemur.
Stjórn Samorku,
samtaka orkufyrirtækja
Fjölbreytt og margvísleg verkefni
Samorka - samtök veitna á fslandi
Þær veitur sem standa að útgáfu
blaðsins, auk Samorku eru:
HITAVEITA
SUÐURNESJA HF
Landsvirkjun
•*«
nORÐUrtDrlKR
u i t i t. r i
Orkuveita PAPI
Reykjavíkur ■ ■V
ORKUVEITA
HÚSAVÍKUR
ORKUBU VESTFJARÐA hf.
RAFVEITA REYÐARFJARÐAR
Vs'S£LFOSSVEITUR
Útgefandi:
Samorka, samtök raforku- hita og
vatnsveita.
Umsjón:
Kynning Og Markaður - KOM ehf.
Samorka eru samtök hitaveitna,
rafveitna og vatnsveitna á fslandi.
Samtökin urðu til árið 1995 þegar
Samband íslenskra raíVeitna og Sam-
band íslenskra hita- og vatnsveitna
sameinuðust. Aðilar að samtökunum
eru 25 hitaveitur, 9 rafveitur og 24
vatnsveitur. Einnig eru 5 aukaaðilar
sem hafa svokallaða takmarkaða að-
ild.
Framkvæmdarstjóri Samorku er
Eiríkur Bogason. „Það má eiginlega
segja að drifkraftur að stofnun Sam-
orku hafi verið sú þróun um land allt
að rafveitur og hita- og vatnsveitur
voru víða £ sveitarfélögum að samein-
ast i eitt fyrirtæki. Þar með voru hags-
munir þessara tveggja landssam-
banda orðnir svo samtvinnaðir að eðli-
legt þótti að sameina þau. Enda hef-
ur komið í ljós að mikil hagkvæmni
náðist með þessari sameiningu,“ segir
Eiríkur.
Margvísleg verkefni
Hjá Samorku starfa 5 manns við hin
ýmsu verkefni sem þar koma inn á
borð. „Það er nú þannig að bæði vinn-
um við verkefni innanhúss hjá okkur
og líka stýrum við einstökum verkefn-
um sem unnin eru annars staðar,“
segir Eiríkur og bætir við að miklu
máli skipti að utanumhald og yfirsýn
verkefna sé að finna á einum stað.
Hjá Samorku er unnið að mörgum
og fjölbreyttum verkefiium. „Hjá okk-
ur eru unnar og gefnar út hinar ýmsu
reglur og skilmálar sem gilda fyrir allt
landið og auðvelda mönnum vinnuna.
Þetta eru t.d. tengiskilmálar raf-
veitna, verklagsreglim við tengingu
vatns- og hitaveitna í sumarbústaða-
hverfum og margt fleira. Þetta felur í
sér að nákvæmlega sömu reglur gilda
hvort sem verið er að tengja vatn í bú-
stað í Fnjóskadal eða Grímsnesinu og
það sama á við um rafmagnið," segir
Eiríkur. „Einnig stendur Samorka að
sameiginlegum útboðum og og með
þeim ná veiturnar fram miklum
sparnaði. Við erum líka með nám-
skeiðahald og handbókaútgáfu og allt
miðar þetta að því að samræma verk-
lag á milli veitna og landshluta,“ bæt-
ir hann við.
Alþjóðlegt samstarf
Hluti af þeirri vinnu, sem fram fer hjá
Samorku, eru tengsl við sambærileg
fyrirtæki og samtök erlendis. „Við höf-
um ekki bolmagn til að framkvæma
allar þær rannsóknir sem æskilegt
væri að gera og því sækjum við í
brunn kollega okkar annars staðar í
heiminum og fáum frá þeim niður-
stöður ýmissa rannsókna. Einnig tök-
um við þátt í að setja alþjóðlegar regl-
ur, t.d. fyrir rafmagn, og er Samorka
aðili að alþjóðlegum samtökum á
Norðurlöndum og Evrópu, bæði á svið
raforku- og hita- og vatnsveitna,"
heldur Eiríkur áfram.
Fram undan er stórt alþjóðlegt
verkefni hjá Samorku en í haust taka
Islendingar við rekstri skrifstofu Al-
þjóða jarðhitasambandsins til næstu
5 ára. Síðastliðin ár hefur skrifstofan
verið starfrækt á Italíu. „Það er mikill
fengur fyrir okkur að fá að taka að
okkur rekstur þessarar skrifstofu en
það má segja að hún sé hjartað í al-
þjóðajarðhitamálum. Þetta gefur okk-
ur aukna möguleika á því að breiða út
íslenska þekkingu á sviði jarðhita-
mála,“ segir Eiríkur og bætir við að
gífurlega miklir möguleikar séu hér
innanlands á notkun jarðhita til fram-
leiðslu rafmagns og enginn vafi leiki á
að lögð verði áhersla á það svið á
næstu árum.
Ritstjórn og ábyrgð:
Þorsteinn G. Gunnarsson - KOM
Umbrot:
svarthvítt ehf.
Ritnefnd:
Jóhann Már Maríusson, formaður
Guðjón Magnússon, Sigurður Ágústsson
Stefán Arngrímsson, Þorgils Jónasson.
Ljósmyndin
Kristín Bogadóttir, Hreinn Magnússon
Jón Þórðarson og fleiri
Forsíðumynd:
Kristín Bogadóttir/svarthvítt ehf.
Auglýsingar:
Markfell - markaðsmál ehf.
Herdís Karlsdóttir
Prentvinnsla:
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Útgefendur blaðsins þakka auglýsendum
fyrir veittan stuðning.