Kveikt á perunni - 15.01.2004, Blaðsíða 30
Rafmagnssparnaður
Hvað er hægt að gera til að spara rafmagn?
Rafmagnsnotkun eykst sífellt á ís-
lenskum heimilum og stöðugt bætast
við ný heimilistæki. Ymislegt er unnt
að gera til þess að draga úr rafmagns-
notkun og ef fólk fylgir heilræðunum
hér að neðan má auðveldlega lækka
rafmagnsreikninginn.
Slökkvið Ijósin
^ Ljós loga oft að óþörfu þar sem enginn
hefst við. Þeir, sem gleyma að slökkva
á eftir sér, eru nánast að kasta pen-
ingunum út um gluggann.
Notið rétt Ijós
og réttar perur
Við val á ljósum er nauðsynlegt að
hafa í huga hversu mikillar lýsingar
er þörf. Veljið ljós sem gefa þá lýsingu
sem þið þurfið og notið ekki sterkari
perur en nauðsynlegt er því orkunotk-
unin eykst eftir því sem peran er
sterkari. Notið flúrpípur þar sem þess
er kostur, þær gefa mikla birtu án
þess að eyða miklu rafmagni. Gætið
þess að skermar og ljósakúplar dragi
ekki úr birtunni.
Uppþvottavélin
Fyllið uppþvottavélina. Hún notar
jafnmikla orku hvort sem mikið
eða lítið er þvegið í einu. Notið spam-
aðarhnappinn (E) eins oft og kostur
er.
Potta og önnur áhöld, sem taka mikið
rými, er ekki hagkvæmt að þvo i upp-
þvottavélinni. Þvoið upp sem fyrst svo
að matarleifar nái ekki að þoma. Þá
nægir styttra þvottakerfi og lægra
hitastig.
Þvottavélin
Fyllið vélina af þvotti. Það kostar
álíka mikið að þvo lítinn og mikinn
þvott.
Veljið ekki of hátt hita-
stig. Vélin notar 30% minni
orku ef hitinn er lækkaður
um þriðjung. Sleppið for-
þvotti ef þvotturinn er lítið
óhreinn. Það sparar 20% orku.
Skolun með köldu vatni fyrir
þvott getur sparað orku.
Þurrkarinn
Vindið þvottinn sem best áður en
hann er settur í þurrkarann og
hreinsið ló úr síunni eftir hveija notk-
un. Setjið hæfilegt magn af þvotti í
þurrkarann, hvorki of mikið né of lít-
ið. Hvort tveggja veldur meiri orku-
notkun en ef þurrkað er hæfilegt
magn í einu. Notið spamaðarstillingu
þegar henni verður við komið.
Örbylgjuofninn
Tími og orka sparast þegar matreitt
er í örbylgjuofni. Það tekur til dæmis
7 mínútur (0,14 kWh) að matreiða 250
g af kartöflum í örbylgjuofiii en 25
í
Landsvirkjun
_______________________Kveikt á perunni
mínútur (0,22 kWh) á eldavél. Notið
eldunaráhöld sem henta örbylgjuofn-
inum. Sjóðið eða hitið matinn í lokuð-
um ílátum, þannig helst hitinn betur
á matnum og orka sparast. Með því að
nota lítið vatn þarf styttri suðutíma.
Oft er hægt að sleppa vatninu alveg
þegar matreitt er í örbylgjuofhi.
Eldavélin
Gætið þess að potturinn sé hæfilega
stór á helluna. Ef pottur er 2 sentí-
metrum minni en hellan sem hann er
á fara 20% orkunnar til spillis. Óslétt-
ur botn á potti eða pönnu getur valdið
40% meiri rafmagnsnotkun. Notið
þétt lok á pottinn og takið það ekki af
meðan soðið er. Loklaus pottur þarf
tvöfalt meiri orku en lokaður. Það þarf
tvisvar til þrisvar sinnum meiri orku
til að glóðarsteikja í ofninum en að
steikja á heföbundinn hátt.
Frystikistan
Æskilegt er að frystikistan sé á köld-
um stað. Hún notar 5% minna raf-
magn fyrir hvert stig sem umhverfis-
hitinn er lægri. Hæfilegt hitastig í
kistunni er um 18°C. Rafmagnsnotk-
unin eykst um 5% fyrir hvert stig sem
hitinn er lægri. Gætið þess að
kæliristin á bakhlið kistunnar sé
hrein og að nóg loft geti leikið um
hana. Innilokuð og rykug kælirist get-
ur valdið 30% meiri rafmagnsnotkun.
Látið frystikistuna ekki ganga tóma.
Tóm kista notar jafnmikið rafmagn og
full.
ísskápurinn
Hæfilegt hitastig í ískápnum er 4-5°C.
Rafmagnsnotkun eykst um 4% fyrir
hvert stig sem hitinn er lækkaður.
Gætið þess að loftræsting sé nægjan-
leg bak við kæliskápinn. Léleg loft-
ræsting getur valdið 5-10% meiri raf-
magnsnotkun. Kæliskápa, sem ekki
eru með sjálfvirka afhrímingu, þarf að
þíða reglulega.
Kaffivélin
Það þarf um 30% minni orku ef kaffi
er lagað í kaffivél í stað þess að nota
hraðsuðuketil og hella upp á á gamla
mátann. Notið hitakönnu til að halda
kaffinu heitu en ekki hitaplötu kaffi-
vélarinnar.
Gleymd notkun
Mörg heimilistæki nota rafmagn jafn-
vel þó að þau séu ekki í gangi. Þetta
eru tæki sem búin eru fjarstýringu og
eru tilbúin til að hlýða skipun frá
henni, t.d. sjónvörp, hljómtæki, mynd-
bandstæki o.fl. Öll þessi tæki auka
orkunotkunina. Þó svo að þau taki lít-
ið afl er oftast kveikt á þeim allan sól-
arhringinn allan ársins hring. Sem
dæmi má nefna að myndbandstæki,
sem stjómað er með fjarstýringu, not-
ar um 100 kWh á ári. Það að slökkva
alveg á myndbandstækinu hefur bæði
kosti og galla. Ef slökkt er alveg á
tækinu sparast þessar 100 kWh en á
móti þarf oft að endurstilla klukku og
dagsetningu þegar kveikt er næst.