Skógræktarritið - 15.10.2020, Blaðsíða 58

SKÓGRÆKTARRITIÐ 202058
umhirðu. Þannig fæst bæði betri ávöxtun á
flatareiningu lands, og afurðaframleiðslan
verður að jafnaði markvissari.4,23,33,39 Þar
eru fljótvaxnar, oft innfluttar, trjátegundir
með léttan við gjarnan nýttar í framleiðslu
á margvíslegum afurðum, timbri, á
trjákvoðu til pappírsgerðar eða annars
efnaiðnaðar eða viðarkurli til iðnaðar- eða
líforkuframleiðslu. Slíkir skógar eru oft
nefndir plantekruskógar (e. plantation
forests).
Það eru gömul sannindi innan hefð-
bundinnar skógfræði að það einfaldar alla
ræktun jafnaldra gróðursettra skóga að
notast við eina trjátegund í hverjum reit og
var það lengi ríkjandi aðferð þegar skógar
voru gróðursettir í N-Evrópu (2. mynd).46
Þannig er hægt að velja þá tegund sem
best nýtir vaxtarskilyrðin, sem ætti þá að
af gróðursetningunni sjálfri. Einnig getur
gróðursetning hreinlega verið eina leiðin
til að koma upp nýtingarhæfum skógi, eins
og reyndin er víðast hvar hér á landi. Á
alþjóðavísu eru gróðursettir skógar nú um
7% alls skóglendis og þekja samtals um
264 milljónir ha eða um 26-falt flatarmál
Íslands.10
Gróðursettir skógar heimsins skiptast
almennt í skóga einkum ætlaða til
framleiðslu og afurða (78%) eða skóga
einkum ætlaða til verndar (22%), t.d. á
líffræðilegum fjölbreytileika, jarðvegi,
vatni, skepnum eða til skjóls og útivistar.10
Til þess að gagnið verði sem mest af hinum
gróðursetta skógi, þ.e. ef hann er einkum
ætlaður til afurða, er hann oftast gróður-
settur fremur þétt og á aðgengilegum
svæðum. Þetta er gert til að auðvelda alla
2. mynd. Jafnaldra einnar tegundar skógar mynda eitt krónulag, sem einfaldar mjög umhirðu þeirra og þeir eru yfir-
leitt ekki eins viðkvæmir ef t.d. grisjun fer ekki fram alveg á réttum tíma. 80 ára gamall rauðgreniskógur (Picea abies).
Mynd: BDS