Ný menntamál - 01.06.1994, Side 5

I greinargerð með nýju
lagafrumvarpi um
framhaldsskóla má finna mikið
lofum sjálft frumvarpið. Því er
haldið fram að með
frumvarpinu sé ífyrsta sinn
mörkuð skýr stefna um
framhaldsskólastigið og að
megináherslan sé lögð á
starfsnám og um það megi
finna stefnumótandi ákvœði.
Gagnrýnendur frumvarpsins
hafa þó sagt að þar sé ekkert
nýtt um starfsmenntun. Aðeins
sé verið að breyta um nöfn.
Frumkvæði sem áður átti að
vera hjá iðnfrœðsluráði og
fræðslunefndum fœrist yfir til
nýrra aðila; samstarfs-
nefndar um starfsnám og
starfsgreinaráða.
Hugmyndir um samsetningu
nefndanna koma frá nágranna-
löndum okkar. I rabbinu nú er
varað við reynslunni þaðan. Þó
sýna megi fram á að þar Ijúki
margir nemendur starfsnámi er
ekki þar með sagt að námið
konii að miklu gagni.
Margir hafa af því áhyggjur að mun færri nemendur ljúka starfsnámi hér
á landi en í nágrannalöndunum. Þótt þessi samanburður virðist íslend-
ingum óhagstæður segir hann ekkert um gæði menntunar. Til þess eru aðstæð-
ur íslenskra nemenda og jafnaldra þeirra í útlöndum of ólíkar.
í nágrannalöndunum er reglan sú að skólanemendur fái ekki reynslu af
atvinnulífi fyrr en á þrítugsaldri. Að loknu almennu námi er svo ekki óalgengt
að við ungu fólki blasi ekkert nema atvinnuleysið. Við þessar aðstæður hafa
afmarkaðar starfsbrautir opnað möguleika til atvinnuþátttöku í tilgreindum
starfsgreinum auk þess sem skólinn hefur veitt nemendum nokkurt skjól fyrir
atvinnuleysi.
Á íslandi er reglan hins vegar sú að jafnvel strax á barnsaldri hefjast kynni af
launavinnu. Hér hefur viðvarandi atvinnuleysi auk þess verið óþekkt og nem-
endur sem gengur hægt í námi hlýða kalli atvinnulífsins. Skólinn hefur þannig
ekki veitt skjól í samkeppnissamfélaginu í sama mæli og gerist í nágrannalönd-
um.
Þeir sömu og hafa áhyggjur af litlum áhuga íslenskra ungmenna á starfsnámi
benda á að hér sé of mikil ásókn í hefðbundið bóknám á framhaldsskólastigi.
Sú almenna menntun sem í því felst nýtist þó oft í mörgum greinum og og gerir
fólk hæfara til að fást við ólík viðfangsefni. Góð almenn menntun gerir fólki
ekki einungis fært að tileinka sér nýjungar heldur eykur hún líka hæfni manna
til að hafa áhrif á eigið umhverfi. í því máli skiptir ekki sköpum hvort fólk ljúki
fyrirfram skilgreindum námsbrautum. Á meðan unglingar nágrannalandanna
hafa þurft að læra vinnubrögð í skólum hafa íslendingar lært þau á vinnustað og
getað nýtt skólanám til almennrar menntunar.
í allri menntun þarf að taka tillit til atvinnulífsins. í stefnumörkun á öllum
skólastigum þarf að huga að tengslum við atvinnulíf. Sértækar starfsnáms-
brautir hafa engan æðri rétt í þeim efnum. Nú þegar margt bendir til að
atvinnuleysi geti orðið viðvarandi hér á landi sjá margir í þeim leið úr vandan-
um. Hér er ástæða til að fara sér hægt. Við höfum hingað til lagt áherslu á
almennt undirstöðunám og það hefur farið saman við lítið atvinnuleysi. I
nágrannalöndunum hefur verið lögð áhersla á sértækar starfsnámsbrautir og
þar hefur atvinnuleysi verið óviðunandi. Það er ekki ástæða til að ætla að
námsfyrirkomulag nágrannalandanna leysi vandann hér á landi fremur en þar.
5