Ný menntamál - 01.06.1994, Blaðsíða 15

zf ^
J-L/g gœti nefnt hér mörg dœmi til
eftirbreytni um framkomu kennara þar sem
foreldri eða unglingur sögðu frá ómetanlegri
hjálpsemi á erfiðleikatímum fjölskyldu og
því miður einnig hvernig vanþekking og
fordómar kennara gerði fjölskyldu í sorg
erfiðara fyrir.
vestrænni menningu undir eigin dauða eða náins ást-
vinar. í ljósi breyttra þjóðfélagshátta er tímabært að
kennarar og aðrir uppalendur gefi sér tíma til að fræð-
ast um sorgina.
Ég tel að margir kennarar þurfi á leiðbeiningu að
halda ef nemandi missir náinn ættingja eða nemanda í
skólanum.
Fræðimenn hafa sett fram mismunandi kenningar
um sorgarferlið, talað er um stig, tímabil og verkefni
sorgarinnar. í reynd eru þeir að flokka sömu tilfinn-
ingalegu viðbrögðin á ólíkan hátt. Stig og tímabil sorg-
ar felur í sér ferli sem syrgjandinn fer í gegnum á
ákveðnu tímabili og eftir ákveðinni röð. En verkefni
sorgar felur í sér eigin virkni syrgjandans .
Colin Mary Parkes breskur geðlæknir skiptir sorgar-
ferlinu í eftirfarandi fjögur tímabil:
1. Doði / lost tilfinningaleysi og afneitun á staðreynd-
um missisins.
2. Söknuður, afneitun og reiði.
3. Upplausn örvænting og vanmáttur.
4. Enduruppbygging.
Einstaklingurinn verður að fá útrás tilfinninganna og
ljúka hverju tímabili fyrir sig. Þó eru alltaf bakslög en
þau verða ekki eins sársaukafull er lengra líður frá
missi. Parkes telur að ekki sé óalgengt að sorgarúr-
vinnslan taki um tvö ár. Það fari þó eftir nokkrum
áhrifaþáttum hvort um lengri eða skemmri tíma sé að
ræða.
Algeng viðbrögð barna og unglinga við missi
náins ástvinar (foreldris eða systkinis)
Niðurstöður rannsókna benda til að sorgarviðbrögð
barna séu meðal annars háð aldri, þroska og mikilvægi
hins látna í lífi barnsins. Hvernig börn bregðast við
missi er einstaklingsbundið. Það er ekki til neitt eitt
sorgarferli eða ein „rétt“ sorgarúrvinnsla. Mikilvægast
af öllu er að börn geti fengið útrás fyrir tilfinningar
sínar. En ekki er hægt að búast við merkjanlegri útrás
fyrstu vikurnar og jafnvel mánuði frá missi. Sum börn
kjósa að tjá tilfinningarnar innan veggja heimilisins,
önnur fá útrás í skólanum í formi leiks með jafnöldr-
um, skrifum ljóða eða sagna, teikningum, eða með því
að deila sorg sinni með kennaranum.
Lamb er fœtt
Lamb er fœtt —
svart og lítið
undrandi
skjögrar það í grasinu
en
bak við vegginn
liggur lambsins
litli hvíti bróðir
svo líflaus og smágerður
með augað opið
kyrrt
Aldrei getur þú
hugsað þér
nokkuð
meira kyrrt
og ég jarða
litla bróður
og lœt moldina
hrynja niður
á mjúka hrokkna skinnið
og yfir augað
breiði ég lauf
því að hann gleymdi
að loka því
15