Helgarpósturinn - 03.08.1979, Blaðsíða 2

2
"Föstudagur 3. ágúst 1979
Sala falsaðra málverka fastur liður í gróðabraskinu
Þetta er miklu hrika
legra en meim hafa
ímyndað sér”
Helgarpósturinn hefur áreiö-
aniegar heimildir fyrir þvi, aö
töluveröur fjöldi falsaöra mál-
verka'eftir nokkra kunna Islenzka
myndlistarmenn séu I umferö á
tslandi. Blaöinu er kunnugt um
ákveöin dæmi, þar sem mál-
vcrkasöfnurum hafa veriö boöin
verk til kaups, sem viö nánari at-
hugun reyndust vera falsanir.
Saga falsaöra málverka á is-
lenzkum markaöi er ekki ný. Hún
á sér langa sögu og nær a.m.k. 20
ár aftur i tímann. Hins vegar hef-
ur framboö á fölsuöum málverk-
um aukizt mjög aö undanförnu,
bæöi á frjálsum markaöi og i
einkaviðskiptum manna.
Þannig höfum viö t.d. dæmi um
málverk eftir einn af öndvegis-
málurum islendinga, sem boöiö
var til sölu fjársterkum manni
nýlega, en reyndist svo vera lé-
leg fölsun.
Verkiö er taliö vera upprunniö
i Kaupmannahöfn. Væntanlegur
kaupandi þess haföi meö sér sér-
fræöing til þess aö tryggja aö
hann keypti ekki köttinn i sekkn-
um og þurfti viökomandi sérfræö-
ingur ekki annaö en að lita stutta
stund á verkiö til þess að sjá, aö
verkiö væri falsaö.
Þetta geröist á einkaheimili.
Eftir aö hafa litazt um i stofu
hússins, sem var uppfull meö
málverkum, komst sérfræöingur-
inn aö þvi, aö meginhluti mál-
verkasafns húsráðanda var fals-
aöur. Þessi maöur er ekki kunnur
fyrir málverkasölu i Reykjavik.
Hann er ekki heldur þekktur
kaupandi á málverkauppboöum I
höfuöborginni. Hins vegar fer
hann oft á ári til Kaupmanna-
hafnar.
Þetta er aöeins dæmi.
Helgarpóstinum er hins vegar
kunnugt um, aö þetta er ekki
einsdæmi. Viömælendur blaösins
fullyrða, að siöastliðin 20 ár hafi
átt sér staö kerfisbundinn inn-
flutningur á fölsuöum málverk-
um aöallega frá Kaupmannahöfn
auk þess, sem málverk hafa veriö
fölsuö hér heima.
Hér er aöallega um aö ræöa
falsanir á verkum eftir Kjarval,
Asgrim Jónsson, Jón Stefánsson,
Þórarinn B. Þorláksson, Mugg
(Guömund Thorsteinsson) og
Snorra Arinbjarnar.
„Þetta er miklu hrikalegra en
nokkur maður hefur imyndaö
sér,” sagði islenzkur myndlistar-
maðir i samtali viö Helgarpóst-
inn. Hann hefur kannaö þessi mál
rækilega og þekkir vel til þessara
viöskipta. Hann fullyrti, að sala á
fölsuöum málverkum væri orö-
inn fastur liöur i gróöabraski
ýmissa nafntogaðra manna hér
heima, og málverkasafnarar,
sem eru kannski enn nafntogaöri
létu blekkjast i ótrúlega miklum
mæli.
Aöalástæöu þess, aö þessi mál
kæmu aldrei upp á yfirboröiö
kvaö hann vera þá, aö þegar
viröulegir góöborgarar uppgötv-
uöu, aö þeir heföu verið blekktir,
tækju þeir fremur þann kostinn
Reynslan
er ólygnust
HÖRPUSILKI er íslenzk gæðavara, sérstak-
lega framleidd fyrir íslenzkt veðurfar.
Á rannsóknarstofu Hörpu er ávallt fylgst með
framförum í efnaiðnaðinum, sem tryggir, að
HÖRPUSILKI er framleitt úr beztu fáanlegu
hráefnum á hverjum tíma.
HÖRPUSILKI er ódýr máining, auðveld í
notkun, mjög áferðarfalleg og fæst
í nýtízkulegu litaúrvali.
Vlð byggjum á yfir 40 ára
reynslu við máln-
ingarframleiðslu.
aö þegja en aö missa andlitiö. Og
þaö er einmitt I skjóli þessa, sem
sala á fölsuöum málverkum
þrifst.
//Talin vera éftir Ásgrím"
Þannig er Helgarpóstinum t.d.
kunnugt um dæmi af þekktum
fjármálamanni hér i borg, sem
keypti málverk „eftir” Ásgrim
Jónsson á uppboði ekki alls fyrir
löngu. Myndin var af Heklu og i
söluskrá var sagt: „Talin vera
eftir Asgrim.” Kunnugir telja
hins vegar, aö myndin sé alls ekki
eftir Ásgrim. Kaupanda var bent
á þetta, en hann kaus aö gera
vera kunnugtr'um þetta. Hann
lét sig þaö hins vegar engu skipta
og kenndi verkiö við Asgrim. Og
kaupandinn, sem er kunnur af
málverkasöfnun, geröi ekkert til
aö fá leiöréttingu mála sinna.
Hann heföi misst andlitiö.
t skjóli viðbragöa sem þessara
þrifst sala á fölsuöum málverk-
um og teikningum.
Reyfari án upphafs og
enda
„Þaö er fjöldi fólks, sem situr
uppi meö falsaða hluti, sagöi einn
af viömælendum Helgarpóstsins.
Þessi mynd er 'af verki eftir Jón Stefánsson i Listasafni tslands.
ekkert I málinu enda þótt hann
heföi greitt um hálfa milljón fyrir
verkið. Það skal tekiö fram, aö
þetta tiltekna dæmi er ekki endi-
lega dæmi um sölu á fölsuöu mál-
verki, heldur miklu fremur skeyt-
ingarleysi seljenda um það hvort
þeir séu aö selja ósvikna vöru.
Helgarpósturinn haföi sam-
band viö seljandann, málverka-
sala I borginni, og spuröi hann um
þetta verk. Hann vildi sem
minnst um máliö tala og neitaöi
aö svara spurningum okkar um
uppruna verksins. Viö eftir-
grennslan komumst viö aö þvi
hver heföi veriö eigandi þess.
Hann upplýsti okkur um þaö,
aö hann heföi sjálfur haft
miklar efasemdir um þaö,
aö verkiö væri eftir Ásgrim,
allt frá þvi hann eignaöist
þaö. Þaö væri m.a. ástæöa
þess, aö hann heföi selt mál-
verkiö. Uppboðshaldara átti aö
„Þetta er einhver mesti reyfari,
sem um getur. Þaö er aldrei rætt
um hann og vafasamt hvort upp-
haf og endir finnist á honum.”
Þetta reyndust orö aö sönnu
þvi allir þeir, sem viö töluöum viö
og höföu ýmist lent I svikum eöa
þekktu dæmi um þau vildu ekki
láta nafns sins getiö. „Þetta er
viökvæmt mál,” sögöu þeir og
gáfu jafnvel i skyn, aö þetta næöi
inn i „innsta hring”, eins og þaö
var oröaö.
En hvernig gerist þetta og
hvaðan eru fölsuöu málverkin
upprunnin?
Eftir þvi, sem Helgarpósturinn
kemst næst koma langflestar
falsanirnar frá Kaupmannahöfn.
Þar I borg stunda laghentir menn
þaö aö stæla höfunda eins og
Kjarval, Jón Stefánsson og Ás-
grim. Þetta eru aðallega Danir.
Þó munu Islendingar koma við
sögu.