Helgarpósturinn - 03.08.1979, Blaðsíða 18

18
Föstudagur 3. ágúst 1979
-^heláamösfumrL.
Jörgen Grunnet Jepsen, eru ein-
stök i sinni röð. Þessi verk gefa
heildarmynd af hljóðritaðri
i djasstónlist þó að sjálfsögðu
| vanti margt. Það er ekkert grín
j að hafa uppá öllu þvi efni er
! hljóðritað hefur verið eftir að
j segulbandið kom til sögunnar,
ólöglegar upptökur á tónleikum
og útvarpsútsendingum eru mý-
margar og i heildarverkum sem
þessum eru slikar upptökur ekki
grafnar upp nema i undantekn-
ingartilfellum, hafi þær ekki
verið gefnar út á hljómplötum.
Auk þess liggja hljórrplötuútgáf-
ur oft með mikið efni sem fáir
vita af eða þá listamennirnir
sjálfir.
1 heildarverkum er ekki hægt
aö fara nákvæmlega oni saum-
ana á þvi hvað sé til með hverj-
um og einum, slikt verður að
gera i' sérverkum um einstaka
listamenn. Sem dæmi um shk
verk má nefna hljóðritunarskrá
Italans Pusateri um Duke Ell-
ington. 12 bindi eru komin út og
fjallar það si'ðasta aöeins um
árin 1960-62.
I þeim frumskógi sem endur-
útgáfur á gömlum hljómplötum
er, geta slik rit létt mörgum á-
hyggjunum af herðum safnar-
ans, þvi þar er margt að varast.
Mismunandi útgáfur nokkurra
fyrirtækja á sama efninu, þar-
sem einu lagi er sleppt þarna og
ööru hérna og aðeins ein Utgáfa
tekur allt með o.s.frv. o.s.frv.
Ég ætla að nefna af handahófi
nokkrar subbulegar útgáfur les-
endum til viðvörunar, komist
festa kaup á einni slikri: Stan
Getz And J.J. Johnson At The
Opera House frá 1957. Ég gjör-
þekkiþessaskifu, hafði átt hana
á segulbandi, en mikil var undr-
un mi'n þegar ég lék seinni hlið
hennar og lagið Yesterday
(stórkostlegt einleikslag J.J.)
fyrirfannst hvergi. Þvi hafði
verið sleppt þó prentað stæöi
skýrum stöfum á umslagið að
Yesterday væri annað lag á b
hlið. Illskárri voru þó vihnu-
brögð Capitol er þeir endurút-
gáfu breiðskifuna Ellington ’55.
Þar slepptu þeir einu lagi, In
The Mood, en gátu þess þó á
plötuhulstrinu að þetta væri
stytt endurútgáfa. Ekki eru
skárri vinnubrögð þegar hljóm-
plötur eru lengdar með þvi að
tvitaka sólóa einsog Crown He-
cords gerðu er þeir gáfu út Nat
King Cole Meets Lester Young.
A þessaribreiðskifu voruend-
urútgeftn aðeins fimm lög er áö-
ur höfðu komiö út á 78 snUninga
hljómplötum, þvi gripu þeir til
þess bragös að lengja þau og til
að kóróna ósómann bættu þeir
trommuleik við upphaflegt trió
Cole, Youngs og bassaleikarans
Red Callenders.
Ein hörmungin er gervi-
stereóið sem margar gamlar
mónóhljóðritanir eru endurút-
gefnar i. Oftasterþað til lýta og
stundum eyðileggur það endur-
útgáfuna algjörlega ss. endur-
útgáfu Verve (i hinni hörmulegu
V6 seriu ) á Count Basie At
Newport þarsem söngur Jimmy
Rishings heyrist nær ekki.
PAKKHÚSASTEMNING
þess. Opnu bókasafni/ greiða-
sölu og verslun þarf að koma
fyrir i hinu nýja húsnæði. Þjón-
usta varðandi sölu á eftirprent-
unum, skyggnum, bókum og
póstkortum hefur til þessa verið
á hrakhólum.
Þessi atriði eru frumnauðsyn
aetii safn að bera nafn með
rentu. Annað og meira þarf til,
ef listasafn á aö vera til fyrir-
myndar. Leita þyrfti álits fólks,
hvers það væntir af Lista-
safninu. Kanna þarf viðbrögð
þess og álit á sýningum jafnt
sem öðrum framkvæmdum. Þá
fyrst er hægt að draga upp
vissar áætlanir um frekari
markmið og stefnu. Varpa
verður fyrir róða blekkingum
sem drepið hafa smám saman
almennan áhuga fólks á mynd-
list. Hafa þarf og mun nánari
samvinnu við listamenn.
Ljóst er að breyting þessi mun
krefjast mikils átaks, en upp-
skeran yrði margföld ef toga
mætti Listasafnið upp fyrir
þetta stig bankahólfs fyrir
myndlist, sem örfáir njóta.
Undir blekkingar er púkkað
takmarkalaust. Undirritaður
var eitt sinn áheyrandi að lýs-
ingu túlks á málverki eftir
Titian I Prado-safninu i
Madrid. Bróderaði maöurinn
þvilika vitleysu kringum mynd-
ina, að ætla hefði mátt aö Titian
væri ástasagnahöfundur úr
dönsku vikublaði. Þetta kallast
,,að gæða listina lifi” og dauð
söfn taka þessari formúlu fegins
hendi.
Þótt feröamönnum finnist
þeir vera skyldugir að skoða
þessi frægu söfn, eru afar fáir
heimamenn sem láta sér segj-
ast. Þvi velta nú yfirvöld safna
um viðan heim þvi fyrir sér,
hvernig þau geti komið til móts
við hinn venjulega mann.
Það verður þvi fróölegt aö
fylgjast með þvi hvernig Lista-
safn Islands ætlar að bregðast
við þessum vanda, þegar það
flyst i nýtt húsnæði. Hingaö til
hefur listasafnið verið kjörinn
staður fyrir þá, sem fara vilja
einförum eða huldu höfði. Sú
stefna sem rekin hefur verið til
þessa, dugar ekki i nýju hús-
næði. Listasafnið er nútimasafn
sé miðað við obba verka
þess. Það ætti þvi að taka mið af
þvi besta sem gerist I stefnu-
málum nútimasafna erlendis,
en láta öpun eftir gamaldags
kiassiskum söfnum lönd og
leið. Auka þarf hreyfanleika
safnsins svo fólk fái áhuga á að
sækja það. Fyrirlestrahald
þarf að efla, undirbúa þyrfti
sýningarferðir um landið og
mætti þá nota skólahús til
ENDURÚTGÁFUR
HljómplötuUtgáfa fer si og æ
I vaxandi heims um ból. Jafn-
framt þvi vex hljómplötufræö-
inni (diskógrafiunni) fiskur um
hrygg. Tæplega á nokkurt tón-
listarform jafn glæsta iðkendur
þessarar visindagreinar einsog
djassinn.
Heildarverk SS. Jazz Records
1897-1942 eftir Brian Rust og
Jazz Records 1942-1962 (sein-
ustu bindin ná til 1969) eftir
þeir einhverntima i kast við
þær. Ameriska fyrirtækið Verve
hefur endurUtgefið ýmsar
gamlar breiðskifur i svokallaöri
V6 seriu. (Vel að merkja eftir að
MGM keypti fyrirtækið af Nor-
man Granz.) Stundum ersafnað
saman lögum af nokkrum breið-
skifum en oftast eru gamlar
breiðskifur endurútgefnar i
sinni upphaflegu mynd að sagt
er. Ég var svo ólánsamur að
eftir Verharð Linnet
Ekki er langt siðan þess eins
var krafist af listasöfnum aö
þau geymdu og varðveittu lista-
verk, likt og pakkhús geyma og
varðveita varning. Þau voru
einungis fyrir fáa útvalda sem
gátu notiö þeirra verðmæta sem
þar voru geymd. Enn rikir
þetta staðnaða form viða.
I mörgum hinna stóru safna
sem prýða erlendar heims-
hampaö á kostnað annarra likt
og hin heimsfræga Móna
Lisa. Hún hefur reynst Louvre-
safninu ómetanleg tekju-
lind. Viöhaldið er þeim þjóö-
sagnakennda ljóma sem um-
lykur verkið og árlega rita
blaöamenn marga metra af
þvælu um hið „dularfulla bros”
fyrirsætunnar. Er hún
ólétt? Er hún eiginmanninum
borgir, sér maðurfólk reika um
sali eirðarlaust. Það reynir að
festa athyglina við hverja mynd
og veit ekki hvaö það á að skoöa
betur né hverju skal
sleppa. Ekkert er gert til að
auðvelda fólki þennan erfiöa
róður annað en halarófu-
teymingar þurra eða vafa-
samra túlka. Hvort sem söfnin
heita Louvre eða National
Gallery, Vatican eða
Hermitage eru þau sigild dæmi
um hundleiðinlega safnastefnu
gamla timans.
Þar sem séráhugamenn um
klassiska list eru af skornum
skammti, reyna forráðamenn
safnanna að höfða til ferða-
manna. 1 túristabæklingum eru
söfnin auglýst og ekkert sparað
til að gylla þau fyrir útlend-
ingum. Vissum verkum er
ótrú eða er henni einfaldlega
heitt á rassinum? Af hverju
brosir hún?
Arangurinn lætur ekki á sér
standa. A hverju ári fyllast
hinir 17 kflómetra iöngu salir
safnsins af túristum sem spyrja
i sifellu: „Hvar er
Móna?” Eftir að hafa olnbogað
sig i gegnum dálaglega þvögu
sem safnast hefur saman i
einum salnum, standa þeir
frammi fyrir helgidómnum:
konumynd I glerkassa. Þarna
reyna menn svo árangurslaust
að koma þvi sem þeir sjá, heim
og saman við hugmyndirnar
sem þeir höfðu gert sér. Von-
brigði eöa sjálfsblekking láta
sjaldan á sér standa. Áhorfand-
inn hristir höfuðið eða sér út úr
myndinni eitthvað sem fyrir-
finnst þar ekki.
Jazz
Myndlist
eftir Halldór Björn Runólfsson
En það er margur dýrgripur-
inn i endurútgáfunum. Þar
standa Frakkar fremstir. VIs-
indalegar endurútgáfur franska
RCA-Victors og CBS á verkum
Armstrongs, Ellingtons og
Wallers svo eitthvað sé nefnt,
eru frábærar.
Þar eru engin handarbaka-
vinnubrögð einsog þegar ame-
risku og ensku fyrirtækin end-
urútgefa efni af 78 snúninga
hljómplötum. Sama má segja
um japanskar endurútgáfur',
þær bera einsog gull af eir af
þeim engilsaxnesku. Það er
einsog engilsaxnesku hljóm-
plötufyrirtækin séu svo heilluð
af gróðanum að það ræní þau
ölliim listrænum metnaði og
dómgreindinni að auki. Það
kom td. forráðamönnum ame-
risku Columbiuútgáfunnar
mjög á óvart að heildarútgáfa
þeirra á verkum Bessie Smith
skyldi seljastlsiðar gáfu þeir út
svipaða Utgáfu á verkum Billie
Holliday og eru það gleöilegar
uridantekningar frá hörmungar-
vinnubrögðum engilsaxneskra
fyrirtækja er um endurUtgáfur
er að ræða.
Þvi miður hafa franskar
endurútgáfur ss. Black And
White seria RCA-Viktors ekki
fengist hérlendis, enda viröist
sem islenskar hljómplötuversl-
anir séu svo bundnar á klafa
engilsaxnesku hljómplötufurst-
anna aö augu þeirra séu lokuð
fyrir öðrum utgáfum en þeirra.
Lilja og Eldeyjan til Moskvu
No. 505b k‘o,.
(# "C” JAM BLUES %
tjv* tiUngton—Arr. Donahut Hr
Mus. 1/C Som Oonohuo and the 1
. Novy Donce Bond
' £ zzs%$r*jz spc,
■C Rðh Stlhtnt, Drumi
vp \m
Swing
atttwiMWWmk^m
tmpmm k
£ S T A *
Margir tslendingar komust yfir V-disc plötur á striðsárunum.
íslensku kvikmynd-
irnar „Lilja”, eftir
Hrafn Gunnlaugsson,
Snorra Þórisson og
fleiri, og „Eldeyjan”
eftir Pál Steingrimssoia
og Ernst Kettler hafa
verið valdar til sýninga
á kvikmyndahátiðinni i
Moskvu.
Val á tveimur myndum á hátið-
ina var i höndum félags Islenskra
kvikmyndagerðarmanna, og tvær
áðurnefndar myndir voru valdar
á félagsfundi fyrir skömmu.
Þar var einnig tekin ákvöröun
um hvaöa myndir skuli sýndar á
Islensku kvikmyndavikunni, sem
verður i Moskvu strax aö lokinni
hátiðinni, 28. ágúst næstkomandi.
Þær níu myndir eru: Slysa-
varnafélagið 50 ára, Bóndi, Mað-
ur-verksmiðja, Að byggja, Róður,
Ólafur Liljurós, Reykjavik — ung
borg á gömlum merg, Selveiðar,
og Faöir minn átti fagurt land.
—GA