Helgarpósturinn - 29.02.1980, Blaðsíða 2

r
Hommar
hætta
felulífinu
® Helgarpósturinn kannar stöðu
hómósexúalista á íslandi og
viðhorf til hómósexúalisma
„Kynvilla” e&a hómósexúal-
ismi er fyrirbrigöi sem almenn-
ingur ræöir sjaldnast i alvöru.
Yfirleitt fara umræöur um hómó-
sexúalfólk fram i hálfkæringi eöa
jafnvel grintóni. En hjá þeim sem
hneigjast til þessarar hvatar er
þetta ekkert smámál, sem veröur
afgreitt meö tviræöum skrýtlum.
Hómósexúalfólk á tslandi stofn-
aöi fyrir tæpum tveimur árum
Samtökin '78 til aö „efla samhug
og dug hómósexúalfólks” eins og
segir I stefnuskrá Samtakanna.
Þá skal félagiö einnig notast sem
vopn i baráttu hómósexúalfólks
fyrir jafnrétti. Helgarpósturinn
kannaöi örlftiö málefni hómó-
sexúalfólks hérlendis.
I nýlegu fjölbýlishúsi i Vestur-
bænum búa saman tveir
hómósexúalkarlmenn — Guöni
.... og Helgi Magnússon. Þeir hafa
veriö f sambúö á annaö ár. Blaöa-
maöur og ljósmyndari Helgar-
póstsins höföu af þeim tal fyrr i
þessari viku. Þá voru einnig á
staönum 23 ára piltur og 29 ára
gömul kona. Þau eru bæöi meö-
limir Samtakanna ’78 — eru
m.ö.o. hómósexúal.
Af þeim f jórum sem þarna voru
vildi aöeins Helgi Magnússon aö
fulltnafn kæmi fram i þessu sam-
tali. Hann var einnig sá eini sem
heimilaöi myndbirtingu. Hin þrjú
munum viö I þessu viötali kalla
Guöna, — B (23 ára piltur) og — K
(29 ára stúlka).
En hvers vegna vill þetta fólk
ekki koma fram fyrir al-
menningssjónir? Viö spyrjum um
þaö atriöi. „Þaö má segja aö viö
séum ein af mörgum huldubörn-
um þjóöfélagsins og erum hægt
og rólega aö koma fram i dags-
ljósiö” svarar Helgi Magnússon,
sem er 24 ára gamall. „Þaö hefur
ávallt veriö gengiö út frá því hér á
landi, aö hómósexúalmanneskjur
á ísiandi væru fáar og þær mætti
greiniiegar þekkja úr vegna sér-
kennilegs útlits eða furöulegrar
hegöunar. Hommar væru kven-
legir og lesbiur karlmannlegar.
Þetta er auövitaö firra.
Hómósexúalfólk litur út og hegö-
ar sér eins og hver annar. Maöur-
inn i næsta húsi getur veriö hómó-
sexúal án þess aö þú vitir um þaö.
Þaö er jafnvel mögulegt aö besti
vinur þinn sé þaö lika, þótt þig
renni ekki grun i þaö.”
,, fordómarnir miklir ’ ’
Og — B tekur upp þráöinn.
„Þaö þarf mikinn styrk til þess aö
ganga fram og segja,ég er hómó-
sexúal. Fordómarnir gagnvart
okkur eru miklir og ég persónu-
lega er ekki tilbúinn til aö afhjúpa
mig — ekki enn aö minnsta kosti.
Ég vil ekki vera merktur I hugum
manna sem „bara hommi”. Ef ég
væri t.d. verkfræöingur, þá yröi
ekki talaö um mig sem verkfræö-
inginn I næsta húsi, heldur
hommann I næsta húsi. Þannig
yröi þaö I dag og þessum
hugsunarhætti viljum viö breyta
meö fræöslustarfsemi.”
Guöni bætir þvl viö, aö hómó-
sexúalfólk vilji láta lita á sig sem
fólk — meö kosti og galla. „Við
hómósexúalmanneskjur erum
jafn misjafnar og skoöanir okkar
ólikar og gerist og gengur. Viö er-
um jú, hómósexúal, en við erum
lika fólk sem lifir I nútima þjóö-
félagi.”
Samkvæmt upplýsingum fjór-
menninganna eru nú um 70 meö-
limir I Samtökunum ’78 og fer
þeim ört fjölgandi. Þar eru þó enn
aöeins þrjár konur — lesbiur.
— Hvers vegna hneigist ákveö-
inn hópur fólks til hómósexúal-
isma?
„Þaö er til 101 teoría um þaö at-
riöi og engin hefur staöist rök,
þegar til lengdar lætur” svarar
Guöni og bætir viö: „Þaö er eins
hægt aö spyrja: Hvers vegna eru
flestir heterósexúal (þeir sem
hneigjast til gagnstæös kyns)?
Fyrir mér er þaö náttúrulegt aö
vera hómósexúal. Ég er ekki full-
ur fordóma gagnvart kynhneigö
heterósexúalfólks. Af hverju get-
um viö ekki vænst sama skiln-
ings?”
13% allra hómósexúal
„Kinsey hefur gert könnun á
fjölda hómósexúalfólks og telur
aö 13% allra manna séu hómó-
sexúal” segir Helgi. „Umhverfiö
gerir ekki ráð fyrir þvi, aö heteró-
sexúalfólk þurfi aö velta vöngum
yfir kynhneigö sinni. Þjóöfélagiö
segir þvi, aö þaö sé eölilegt vegna
þess aö þaö sé eins og fólk er flest.
Hins vegar er okkur hómósexúal-
fólki gert aö standa I rökræöum
vegna þess aö viö erum ekki eins
og allir hinir. Þaö er ekkert að
okkur. Viö göngum ekki meö
neinn stórhættulegan sjúkdóm.
Viö erum einfaldlega hómósexúal
og viðurkennum þá hneigö sem
jákvæöan hlut i okkur.”
Helgarpósturinn haföi sam-
band viö Erni Snorrason sálfræö-
ing og spuröi hvort sálfræðingar
væru sammála um ástæöur fyrir
hómósexúalisma. Hann svaraöi
þvi neitandi. „Þaö eru ýmsar
kenningar til i þessu sambandi”
sagöi Ernir „en enginn stóri
sannleikur hefur veriö fundinn og
staöfestur. Þaö má segja, aö
vissu leyti sé hómósexúalismi lik-
ur alkóhólisma. Hann er bæöi
Föstudagur 29. febrúar 1980 holrjarpn^tl irinn
Bla&amaöur Helgarpóstsins ræöir viö nokkra félaga úr Samtökunum
’78 sem berst fyrir þvi aö efla samhug og dug hómósexúalfólks.
„Þaö má segja aö viö séum ein af mörgum huldubörnum þjóöfélagsins
og erum hægt og rólega aö koma fram f dagsljósiö,” segir Helgi
Magnússon.
Þaö eru til 101 kenning um
ástæ&ur fyrir hómósexúaiisma.
Þaö eru a&eins 3 lesbiur I Samtök-
unum '78.
eftir Guðmund Arna Stefánsson
Myndir: Frðþjófur
likamlegs eölis og einnig i sálar-
lifinu vegna áhrifa frá umhverf-
inu.”
Ernir bætti þvi viö, aö út frá
normalhugtakinu, þá mætti lita á
hómósexúalfólk sem abnormalt.
Hins vegar heföu einnig veriö
sterkar raddir uppi um, aö
skoöanir þolandans, þ.e. hómó-
sexúaleinstaklingsins I þessu
sambandi, væru metnar þyngra.
Ct frá sjónarmiöi hómósexúal-
fólks væri þessi hneigð yfirleitt
talin eölileg.
„Ég nefndi likinguna viö
alkóhólisma áöan, hélt Ernir
áfram. „Hjá mörgum hómó-
sexúalistum er þetta vandamál
sem þeir ráöa ekki viö. Þeir eru
fullir sektarkenndar yfir hneigö-
inni, en ráöa ekki viö hana. Þetta
er svipaö og gerist hjá alkóhólist-
um. Ég vil taka þaö skýrt fram,
að ég byggi þessar hugleiðingar
minar ekki á neinum rannsóknum
eöa vísindalegum grundvelli,
heldur aöeins á minni persónu-
legu skoöun. Og hún er, aö hómó-
sexúalhegöun sé abnormal.”
Og fjórmenningarnir I Sam-
tökunum ’78 halda áfram aö ræöa
sin mál. — B segir aö skipta megi
hómósexúalfólki I þrjá hópa. „1
fyrsta hópnum er hómósexúal-
fólk, sem er sér ekki fullkomlega
meövitað um hneigö slna og
stundar ekki kynlif meö fólki af
sama kyni. 1 öörum hópnum er
fólk sem viöurkennir ekki hómó-
sexúal hneigö sina, en leitar eftir
kynllfsreynslu meö fólki af sama
kyni og loks er þaö þriöji hópur-
inn sem viöurkennir hvatir sinar
og lifir i samræmi viö þær.”
Margir eiga börn
„Samtökin ’78 stefna aö þvi aö
fjölga i þriöja hópnum” segir
Helgi Magnússon. „Þaö eru
margir hommar og margar lesbi-
ur sem búa I hjónabandi meö fólki
af gagnstæöu kyni. Þetta fólk
kvelst og þaö er ekki I eölilegu
kynlifssambandi. Þaö réynir þó
ekki aö láta á neinu bera og á sin
börn og lifir eins og fólk gerir
flest. Áöhyllist algengar skoðan-
ir, karlmennirnir reyna aö upp-
fylla karlmannslmyndina, sem
hinn stóri og sterki og svo fram^
vegis. En þetta fólk lifir viö and-
lega kúgun. Þaö er hómósexúal
en lifir sem heterósexúal. Þaö lif-
ir viö andlega og likamlega kúg-
un.”
„Já, I Danmörku er taliö aö
þriöja hver lesbia eigi börn” segir
— K. „Þaö vill stundum vera
þannig, aö konur neiti þessari
hvöt lengi vel. Eigi sinn kall og
sin börn og noti þá stööu slna til
aö berjast gegn lesbiskri hvöt
sinni. A endanum geta þessar
konur þó yfirleitt ekki strltt gegn
eðlinu I sér og þær viöurkenna
staöreyndina og fara aö lifa les-
bisku llfi.”
—■ Nú segja hómósexúalistar að
þjóöfélagiö vinni á móti þeim. Ef
satt er hvers vegna er þaö þann-
ig?
„Ein aöalástæöan er sú” segir
Helgi, „aö þaö hefur veriö litiö á
hómósexúalfólk frá örófi alda
sem ógnun viö rlkjandi þjóö-
skipulag. Viö hommar erum
t.a.m. taldir hættulegir kjarna-
fjölskyldunni, sem ávallt hefur
veriö talinn einn traustasti horn-
steinn rlkjandi efnahagskerfis. 1
þeirri mynd er karlmaöurinn sá
sterki en konan sú veika I skugga
hans. Þaö hefur veriö taliö aö
hómósexúalfólk geti spillt þessari
ímynd.”
Guöni segist likja baráttu
hómósexúalfólks viö jafnréttis-
baráttusvertingja i Bandaríkjun-
um eða almennt baráttu minni-
hlutahópa fyrir viðurkenningu
ýmissa réttinda. „Gyöingar voru
ofsóttir I tlö Hitlers og kommún-
istar eru ávallt fordæmdir I
fasistarlkjum. Viö hómósexúal-
fólk erum I minnihluta og veröum
þvl fyrir ótrúlegustu fordómum.
Þvl viljum viöbreyta. Viö viljum
aö fdlk viröi skoöanir okkar og
gefi okkur tækifæri til aö lifa þvi
lifi sem viö viljum.”
ÞauHelgi, Guöni, — K og —B
benda á, aö fordómar gagnvart
hómósexúalfólki séu næsta ótrú-
legir hér á landi. Þaö séu fjöl-
margir sem llti á þau sem sjúkl-
inga, sem megi lækna. „Kyn-
villa” eöa hómósexúalismi sé t.d.
skráöur I sjúkraskrár hér á landi.
Ekki sjúkdómur
Helgarpósturinn náði sambandi
viö Ölaf blafsson landlækni og
spuröi hvort hann liti á hómó-
sexúalista sem sjúka einstakl-
inga.
„Nei, þaö hef ég aldrei gert”
sagöi Ólafur. „Ég held aö al-
mennt sé ekki litiö á oröiö kyn-
villu, sem sjúkdómsheiti hér á
landi. Hins vegar er oröiö til I
sjúkdómaskrá, en þar er um aö
ræöa sameiginlega skrá yfir allan
heiminn. Þaö er til þess aö læknar
I Englandi geti talaö sama tungu-
mál viö lækna hér heima. En ég
tek þaö skýrt fram, aö ég hef
aldrei séö innlendar sjúkra-
skýrslur, þar sem hómósexúal-
ismi er talinn til sjúkdómsein-
kenna, enda veit ég ekki til þess
aö hómósexúalistar hafi leitað til
lækna vegna hvata sinna — nema
ef væri félagsráögjafa eöa geö-
lækna.”
„Mér fyndist þaö þó ekki æski-
legt aö þessar hneigöir breiddust
út. Þaö er sannaö aö áróöur eöa
jafnvel tlska getur leitt til þess aö
hómósexúalismi gerist útbreidd-
ari. Þvl vil ég eindregiö standa
gegn” sagöi ólafur ólafsson
landlæknir.
r-----------: —*................7-------
VIÐHORF ALMENNINGS TIL HÓMÓSEXÚAUSMA
Helgarpósturinn kannaöi
viöhorf nokkurra borgara tii
hómósexúalisma og var hringt I
þá af handahófi eftir sima-
skránni:
• „I sjálfu sér alltí
lagi"
„Ég get nú ekki svaraö þvi
hvers vegna sumir eru haldnir
j kynvillu eöa hómósexúalisma
frekar en aörir og mér skilst
j reyndar aö visindamenn hafi
ekki komist aö niöurstööu um
þau mál," sagöi 41 árs gömul
j kona I Kópavogi. „Mér finnst i
| sjálfu sér allt I lagi, aö fólk hafi
I þessar hvatir. Mér kemur þaö
ekkert viö svo lengi sem þaö
lætur mig I friöi.”
• >/Sjúkdómur"
„Ég hef lltiö hugsaö um þessi
mál,” sagöi 35 ára kona i höfuö-
borginni.” Svona I fljótu bragöi
lit ég á þetta sem sjúkdóm, sem
mætti lækna ef á þaö yröi lögö
áhersla.”
® //Hef vlðurstyggö á
þessu fólki"
„Ég hef viöurstyggö á þessu
fólki — get ekki annaö sagt,”
sagöi 56 ára gamall karlmaöur I
Reykjavik. „Þetta fólk er aö
flýja raunveruleikann. Hvaö
yröi um mannkyniö ef svona
nokkuö breiddist út? Kynvilla
hefur I gegnum tiöina veröi ljóst
merkium hnignun samfélaga. 1
Grikklandi hinu forna var á
endanum mikiö um kynvillu,
enda leiö sú merka menning sem
þar var, fljótléga undir lok. Nei,
og aftur nei. Ég vil ekki sjá það,
aö á kynvillu veröi litiö sem
sjálfsagðan og eölilegan hlut hjá
minnihlutahópi I þjóöfélaginu.
Þetta fólk er sjúkt og þaö þarf
aö lækna.”
® „Afbrigðilegt en ekki
sjúkt"
„Kynvilla er afbrigðilegur
hlutur — framhjá þvi verður
ekki horft,” sagöi 75 ára kona I
Reykjavlk, „en aö hómósexúal-
fólk sé sjúkt, þaö vil ég ekki
samþykkja. Bæöi er þetta fólk
svona af Guöi gert og svo hitt aö
hneigöin er tileinkuð, en ég get
hvorki né vil fordæma þetta
fólk. Þaö llöur vist áreiðanlega
nóg. Þessu fólki finnst eflaust
eðlilegt aö þaö hafi þessar
hneigðir, en þaö llöur fyrir
neikvæöan anda samfélagsins I
þess garö.”
® „Vorkenni þessu
fólki"
„Ég vorkenni þessu fólki,”
sagöi 26 ára gamall Hafn-
firöingur. „Þaö tekur eflaust
mörg ár fyrir þaö aö viðurkenna
þessa hómósexúalhvöt I sjálfu
sér og þegar þaö liggur fyrir, þá
þarf þaö aö berjast gegn
fordómafullu samfélagi. Þetta
fólk má vera I friöi fyrir mér.
Mér kemur ekki viö hvaö fólk
gerir I rúminu heima hjá sér.”
I
® „Andlega og líkam-
lega sjúkt"
„Ég vil að hómósexúalfólki
veröi gert aö leita læknis eöa j
sálfræöings,” sagöi 19 ára I
stúlka úr Reykjavfk. „Þaö er
sjúkt bæöi likamlega og andlega
og ég óttast aö slíkur sjúkdómur
eins og svo margir aörir séu
smitandi. Þvl þarf aö lækna
þetta fólk. Ég óttast aö mikil
umræöa um þessi mál, geti ýtt ■
skoöanalitlu og veikgeöja fólki !
út á þessar háskalegu brautir.” j