Helgarpósturinn - 23.05.1980, Blaðsíða 3

3
helgarpósturínnF6s,uda9ur 23 1980
viö hiö fagra og innilega guðshús,
minningarkirkju eldklerksins,
Jóns Steingrimssonar, sem reist
var á Kirkjubæjarklaustri”.
— A þvi hefur veriö imprað að
rifa gömlu kirkjuna, veistu til
þess, að kirkjan hafi einhverja
mótaða afstöðu varðandi
forn kirkjuhús?
„Fornar kirkjur eiga mikla
sögu og þar hafa kynslóðirnar átt
sinar viðkvæmu stundir, glaðar
og sorgarfullar einsog gengur og
um þær byggingar gilda ekki
sömu rök og um önnur hús og
kirkjan vill áreiðanlega halda i
gamlar kirkjur meðan kostur er
og skynsamlegt þykir og mér
finnst skrýtið, að ekki skuli kirkj-
unnar maður hafa verið með i
ráðum á Hrafnseyri þar sem
verið er að ráðsmennskast með
fornan kirkjustað, og prestssetur
um aldir. Ég verð einnig að játa
þá skoðun mina, að það sem gert
hefur verið á Hrafnseyri með þvi
að sameina fundarsal og kapellu
er einsog hvert annað slys. öll
hlutföll i kapellunni eru að þvi er
mér sýnist röng, og salurinn nálg-
ast að vera teningur i lögun. Hafi
menn alið þá von i brjósti að þessi
staður yrði miðsvæðis á Vest-
fjörðum þá er hún brostin, þar
sem siðustu daga hefur verið
ákveðið að inn- og útgöngudyr
Vestfjarða snúi að Húnaflóa,
Hrafnseyri er ákaflega illa i sveit
sett til fundarhalda einsog menn
háfa áformað. Leiðin þangað er
Séra Lárus Þ. Guðmundsson I
Holti og prófastur i tsafjaröar-
prófastsdæmi.
lokuð allt að átta mánuði á ári og
að auki er Hrafnseyri i þeirri
fjarlægð frá aðalþéttbýlisstöðum
Vestfjarða að óhugsandi er að
halda þar fundi nema til komi
gistiaðstaða og mötuneyti.
Þjóðin hefur gert margt til að
halda á lofti minningu Jóns Sig-
urðssonar einsog við vitum, en
meira þarf að gera, og á Hrafns-
eyri þarf einnig að halda á lofti
minningu Jóns þar sem þessi
prestssonur fæddist. Gera þarf
staðinn meira aðlaðandi i fram-
tlðinni og þarna hefur verið
kirkjustaður um aldur og hlýtur
þvi að krefjast af okkur kirkju-
legs minnismerkis, annaðhvort
sé gamla kirkjan endurbætt eða
kirkja reist á stalli þeirrar gömlu
i likingu viö það sem ég minntist á
áðan, ekki sákokkteill sem okkur
er boðið upp á 1 dag. Þarna þarf
einnig aö vera fræösluefni á
staðnum og góöur leiðsögumaður,
þvi á Hrafnseyri er fjöldi minja
og örnefna frá fyrri tið sem vert
er aö skoða. Gæti maður jafnvel
hugsað sér að þarna dveldi styrk-
þegi likt og i húsinu i Kaup-
mannahöfn, þá við fræöi- og rit-
störf og hann þarf ekki að óttast
örtröð.
Við megum ekki láta það gera
okkur grikk að Jón Sigurðsson
fæddist á Hrafnseyri, en staður-
inn á fyrst og fremst að vera
minnisvarði um Jón Sigurðsson.
Menn ættu heldur ekki að gleyma
prestinum sem þarna bjó á þrett-
ándu öld og talinn hafa verið
fyrsti læröi læknirinn á fslandi og
þekktur viða, Hrafn Svein-
bjarnarson, það væri ekki úr vegi
að geta hans þarna einhvers
staðar”.
Þór Magnússon ,
þjó ðminja vörður:
Kirkjan hefur
tvímælalaust
minjalegt gildi
t Þjóðminjasafninu eru ýmsir
munir tír dánarbái þeirra Jóns
Sigurðssonar og Ingibjargar konu
hans. Var það Tryggvi Gunnars-
son sem á sfnum tima keypti
þessa muni og gaf þjóðinni. Munu
þeir fyrst hafa veriö I vörslu al-
þingis og Þjóðminjasafnsins sem
þá var til hása I Alþingishásinu.
Helgarpósturinn hafði samband
við Þór Magnásson og innti hann
eftir hvort á Hrafnseyri væru
nokkrir þeir hlutir sem hefðu
minjagildi fyrir Jón Sigurðsson.
„Það mun vera hluti af bað-
stofuvegg eða gaflhlaði. Senni-
lega er litið til frá forfeðrum
Jóns. Askur er til sem var 1 eigu
afa Jóns Sigurðssonar og er hér i
safninu. Einnig mun vera til
skápur úr búi systur Jóns, en
hann var i búi móður þeirra
áður”.
Hvaða hlutir eru helstir hér I
Þjóðminjasafninu?
„Það eru persónulegir hlutir og
hUsmunir. Dæmigerð dönsk hUs-
gögn frá þeirri tíð. Þá eru
myndir, skrifborð Jóns og skrif-
borðsstóll. Skápur og sófi og svo
persónulegir hlutir, vasaúr, föt,
pipuhattur, kjólföt, sloppur, það
er hér allt til sýnis”.
Hver er hugur þinn til þess að
“flytja eitthvað af þessum munum
vesturá Hrafnseyri ef fram á það
yrði farið?
„Mér finnst það alveg fráleitt
og enginn hlutur sem hér er á þar
heima. Hér er enginn hlutur frá
Hrafnseyri eða sem tengdur er
þeim stað. Kaupmannahöfn var
vettvangur Jóns Sigurðssonar svo
og Eeykjavik og þar eiga þessir
hlutir heima. Hér er miðdepill
landsins og annar vinnustaöur
Jóns utan Kaupmannahafnar og
hér starfaði hann alltaf þegar
hann kom til þings. Að Hrafnseyri
koma fáir ferðamenn og ef þessir
munir væru þar vestra sæju þá
tiltölulega sárafáir þar sem
staðurinn er einangraður nlu
mánuði á ári. Menn hafa látið I
ljós þá hugmynd aö safnið ætti aö
vera á Hrafnseyri, en það er ekki
það eina sem eftir Jón liggur. Jón
var bæði fræðimaður og bóka-
safnari og eftir hann liggur gifur-
legt bóka- og handritasafn og var
það keypt til Landsbókasafnsins.
Þvl vaknar sú spurning hvort
ekki eigi að flytja það vestur
samkvæmt sömu hugmynd. Þaö
ætti alveg eins erindi. Vilji menn
koma upp safni um Jón Sigurðs-
son, þá ættu þeir að taka sér til
fyrirmyndar safnið I Kaup-
mannahöfn, sem er myndasafn,
texti, eftirlikingar og lýsing á
starfsferli Jóns Sigurössonar”.
Nú er nltjándu aldar kiricja á
Hrafnseyri, vigð 1886. Hún er
auövitað ekki á snærum Hrafns-
eyrarnefndar heldur fámenns
söfnuðar. Verður ef til vill tvlsýnt
um llf þeirrar kirkju þegar annaö
guðshús er komið á torfuna?
„Þetta er ein af hinum dæmi-
gerðum timburkirkjum sem
reistar voru á tlmabiÚnu „80 til
„90 og voru margar reistar. Það
verður aldrei hægt aö varðveita
nema tiltölulega fáar en við
höfum látið varöveita nokkrar
góðar. Mér finnst mikil ástæða til
að varöveita kirkjuna sem er
elsta sýnilega mannvirkiö á
staðnum. Hún er það sem gefur
staðnum reisn og er eina sýnilega
mannvirkið . frá öld Jóns Sig-
urössonar”.
Hefur hún minjalegt gildi?
„Alveg tvlmælalaust, hún er
dæmigerö gömul Islensk sveita-
kirkja og gefur staönum mikla
reisn einsog ég vék að áöur og
stendur I kirkjugarði einsog Is-
lenskar kirkjur hafa gert lengst
af. Hún þarf að visu all gagngera
viðgerð, ástandiö er einsog á
mörgum kirkjum er lltiö viðhald
hafa fengið. Á kirkjunni er stór
skorsteinn sem lýtir hana og
þyrfti að fjarlægjast. En það er
nú svo með marga af aldamóta-
kynslóðinni, að engu llkara er en
þeir vilji afmá öll merki frá
fátæktartimum þjóðarinnar og
þannig hefur fjöldi merkra hluta
Þór Magnússon, þjóftminjavöröur I safni Jóns Sigurössonar á Þjóö-
minjasafninu.
verið eyðilagður einmitt meö
þessu hugarfari. Hvað snertir
þessa nýju kapellu, þá er hún
réttlætt með þvl að hún eigi einnig
aö vera fundarstaður. Það má vel
vera aö það séu tlðir og fjöl-
mennir fundir á Hrafnseyri, ég
þekki það ekki. Þegar ég hef
komið að Hrafnseyri finnst mér
hafa verið þokkalega rúm húsa-
kynni þar. Þá er einnig ljóst ef
gamla kirkjan veröur rifin, aö
Hrafnseyri hverfur úr tölu kirkju-
staða”.
Veistu hvort þjóðminjavörður
var hafður með I ráðum þegar
ráðum nefndarinnar var ráðið á
sínum tlma?
„Ég veit þaö ekki, en þaö hefur
ekki veriö gert slðan ég settist I
þennan stól 1968, en I seinni tlö
hafa menn yfirleitt farið með
meiri gát þegar um er að ræða
menningarverðmæti. Ég veit hins
vegarekki til að þjóðminjavörður
hafi haft afskipti af byggingamál-
um Hrafnseyrar”.
Er til einhver formúla hvernig
helga á minningu góöra manna?
„Minning fólks lifir náttúrlega I
sögulegum gögnum, en ekki slst I
áþreifanlegum hlutum. Llfsorka
mannsins færist frá honum sjálf-
um og yfir i þann hlut sem hann
skapar”.
Við byrjuðum árið 1980 með
Ayds og þannig ætlum
við að halda áfram
Liz og Joanna Lawrence eru ma‘ögur. Hvorug þeirra var feit en báóar
máttu vift þvi aft missa fáein kíló. Þa-r voru báðar ákveftnar í því aft byrja árift
1980 fallega grannar. Svo aft þær tóku aft fækka við sig hitaeiningum í byrjun
desember og héldu matarlystinni t skefjum með aftstoft Ayds — lika um jólin!
Og þær nutu máltíðanna með hinum í fjólsky Idunni. Hvernig fóru þar að
þessu?
Liz: „Ég þurfti aö losa mig vift 3—4 kíló. Þessi fáu aukakiló voru nóg til
þess aö ég var svolítift feitabolluteg í bikinibaftfótunum mínum þegar ég heim-
sótti systur mína i Kaliforniu síftasta sumar. F.g ákvaft því að prófa Ayds.
Ástæðan til pess aft mér geftjast svo vel að Ayds er sú aft mér finnst gaman aft
boröa og ég vil njóta máltíöanna mcð fjölskyIdunni. Ayds hjálpar mér aft borfta
minni skammta og forðast fitandi fæðu.”
Joanna: „Ég er nýbvrjuð aö vinna sem Ijósmyndafyrirsæta
ég varö að losa mig vift 7—8 kíló til þess að passa í nr. 10,
sem er það númer sem fyrirsætur nota. Það krefst
heilmikillar orku að þjóta um á milli Ijósmyndara og maður
verftur aö borða almennilega.
Og þaft er einmitl þaft sem Ayds
gerir —
það hjálpar mér aft borða
almennilega.”
Hvernig Ayds verkar
Þaft er álit margra visindatnanna aft þegar
hlóftsykurinn minnkar. segi heilinn: „Ég er svangur!"
Augljóslega gerisl þetta oltast skOtnmu fvrir venjulegan
matmálstima en þaft getur lika gerzl á milli mala. I I þu
horftar eill efta tvo Avds (gjarnan meft heilum drvkk
sem hjálp^r þér aft melta þaft) hálliima fyrir maltift.
eykst hlóftsykurinn og matarlystin minnkar.
Hvers vegna
Ayds verkar
Ayds hjálpar til að hafa
hemil á matarlystinni. Það
hjálpar til að borða hita-
einingasnauða fœðu og
forðast fitandi mat. Það er
eina leiðin til að grennast
og halda áfram að vera
grannur. Og — vegna þess
að það tekur tima að venj-
ast nýjum matarsiðum —
fæst Ayds i pökkum sem
innihalda fjögurra vikna
birgðir. Hver skammtur
inniheldur 25 hitaeiningar.