Helgarpósturinn - 02.01.1981, Side 3

3
Jielgrfrpn^furínn Föstudagur 2. janúar 1981
Unniö I frystihúsinu á laugardegi.
„Nei, ekkert i dag.”
Sammi er skipstjóri á litlum
rækjubát og var nú mættur i bió,
undir meöallagi hár, dökkur, i
stórri blárri kuldaúlpu, með
vindilstúf i kjafti. Þarna spig-
sporaði hann fram og aftur milli
þess, sem hann talaði. Rækjusjó-
menn áttu von á löngu jólafrii,
sagði hann.
Klukkan var orðin niu og
myndin skyldi hefjast, Maðurinn
á þakinu. Sænsk kvikmynd, gerð
eftir samnefndri sögu þeirra Sjö-
wall og Wahlöö. Leikstjóri: Bo
Widerberg. Úti á Isafirði voru
þeir að hefja sýningar á Brúð-
kaupi Róberts Altman. Hver
segir svo, að kvikmyndahúsin i
Reykjavik sendi aðeins ruslið út á
landsbyggðina? Gestirnir i kvöld
einhvers staðar á milli tiu og tutt-
ugu. Ekki svo slæmt, ef miðað er
við....
Stólar og borð
Nokkrum stólaröðum komið
fyrir og danssalnum breytt i kvik-
myndahús. Gestir gengu rösklega
til sæta sinna og voru ekki með
vangaveltur um hvar þeir ættu að
sitja, eins og gera mætti ráð fyrir,
þegar úr jafn mörgum sætum er
að velja. En allt á það sina skýr-
ingu.
Sinn er siður i landi hverju,
segja menn til þess að reyna að
hilma yfir vanþóknun sina á sið-
um útlendra. Mér væri nær að
segja: sinn er siður I hver jum bæ.
Ekki svo að skilja, að ég hafi
nokkra vanþóknun þar á. Súðvik-
ingarhafa með sér þegjandi sam-
komulag um sætaskipan á kvik-
myndasýningum. Þetta er mitt
sæti, þetta er þitt og Gunna á
þetta. Þetta vita allir og virða. Og
jafnvel þótt vitað sé, að „eigandi”
einhvers sætis komi ekki þaö
kvöldið, sest enginn i sæti hans,
jafnvel þótt allt sé fullt. Mitt sæti
er mitt, og einskis annars. Ég veit
ekki hvort það fer eftir goggunar-
röð, en unglingarnir sitja aftast.
Þau vilja kannski fá að kela i
friði, án þess að fullorðna fólkið
sé starandi á þau.
Á dansleikjum er svipað uppi á
teningnum. Hver fjölskylda hefur
sitt borð, eða hver klika, og geta
gengið aö þeim visum hvenær
kvölds sem er. Böll eru ekki
haldin oft i Súðavik, stundum
tvisvar til þrisvar i mánuði, „en
til þess að þau henpnist, þyrftu að
liða tveir mánuðirá milli”, segir
Óskar, umsjónarmaður félags-
heimilsiins.
Hann sagði, að það væri við-
burður ef einhver læti yrðu á
dans'eikjum nú orðið, — ef ein-
hver væri liklegur til að vera með
múður, væri best að láta hinn
sama „sofna strax i stól”, eins og
hann orðaði það. Aður fyrr hafi
böllin hins vegar verið fræg fyrir
slagsmál. Mér var sagt, að hér
áður fyrr, áður en Aðalgatan var
breikkuð, hafi fjaran verið alveg
við dyr félagsheimilisins. Þá var
það, að einhverjum gestinum
sinnaöist við trommuleikara
hljómsveitarinnar. Ætli þeir hafi
ekki báðir verið fullir. Skipti eng-
um togum, að trommuleikar-
anum var kastað ofan tröppurnar
og niður i f jöru. Ekki var látið þar
við sitja, heldur var trommusett-
inu hent á eftir honum. Nú þarf
i varla löggæslu.
Súðavik er ekki að þvi leyti frá-
brugðin öðrum litlum sjávar-
plássum, að þar gengur vinnan
fyrir öllu. Og atvinnutækifærin
eru ekki mörg. „Fólkið er bara
einn fiskur. Það er svo mikill fisk-
ur, að það mætir ekki á þorrablót
á laugardegi. Það sleppir öllu
öðru en vinnunni”, sagði einhver
við mig.
Fiskur undir
hverjum steini
Fiskvinnslan er aðalatvinnu-
veitandinn, skuttogarinn Bessi og
frystihús, rækjubátar, rækju-
vinnsla og saltfiskgerð. Stór hluti
útgerðarinnar og þvi, sem henni
fylgir, er á höndum eins manns,
forstjóra frystihússins Frosta h.f.
Einhvern ávæning heyrði ég af
ágreiningi milli verkalýðfélags-
ins og forstjórans, en menn vildu
ekki ræða þau i smáatriðum.
Ekki nema að forstjórinn hafi átt
það til að vilja ekki virða gerða
samninga, eins og t.d. fri á sunnu-
dögum. 1 frysthúsinu og rækju-
vinnslunni vinna samtals um 70
manns, og sagt er, að konurnar i
Súðavik séu með þeim fljótari að
flaka. Vinna hefst kl. 7 á
morgnana og standa þær tilbúnar
með kutann á lofti nokkru fyrir
timann svo hægt sé að byrja um
leið og bjallan hringir. Sagt er
að samkeppnin sé svo mikil milli
kvennanna, að þær fari ekki á saf-
erni nema I lögboðnum kaffi- og
matartimum. Einnig heyröi ég,
að kona nokkur, sem alltaf hafði
verið með hæsta bónus (hér er að
sjálfsögðu unnið eftir kerfinu
þvi), hafi skyndilegadottiðniður i
þriðja eða fjórða sæti. Varð aum-
ingja konunni svo mikiö um þetta
áfall, að hún þurfti að fara heim.
Kona þessi mun nú vera flutt til
Hafnarfjarðar.
Farandverkamenn eru einnig i
Súðavik, þó ekki séu þeir margir.
Einn islenskur strákur, einn
breskur karlmaður, fjórar ástr-
alskar stúlkur og jafn margar frá
Nýja Sjálandi. Þegar ég kom i
fyrstihúsið eftir hádegi á laugar-
degi, var allri vinnu lokið þann
daginn, aðeins tvær konur að
vinna við hreinsun og nokkrir
karlar við útskipun. Farand-
verkamennirnir voru farnir,
nema Reykvikingurinn. Hann
sagðist kunna vel viö sig, það
væri vel búið að farandfólkinu,
„en ég vildi ekki setjast aö
hérna”, sagði hann.
Þótt ekki væri mikið unnið
þennan laugardag, var mér sagt,
að yfirleitt væri unnið alla daga
nema sunnudaga, og unnið mikið.
Verkalýösfélagiö
og Húsið á
sléttunni
En fiskurinn er ekki eini at-
vinnuveitandi staðarins. Grunn-
skóli er i þorpinu og þar vinna
fimm manns, þrir og hálfur hjá
hreppnum og þrir hjá kaupfélag-
inu.
En öll þessi vinna, kemur hún
þá ekki niður á þvl, sem i daglegu
tali er kallað mannllf? Hvað
segja Súðvikingar sjálfir um
mannlifið á staðnum?
„Ég held, að mannlifið sé
ágætt. Alla vega hef ég ekkert
undan þvi að kvarta”, sagði
Steinn Ingi, sem er trúnaðar-
maður verkalýðsfélagsins i
frystihúsinu. _
Hann var þó sammála þvi, sem
ég heyrði alls staðar, að sjón-
varpið hefði mikil Itök I fólkinu.
Utan vinnunnar virðist fátt skipta
meira máli en sjónvarpið. Það
hefur oröið að hagræða seinni
kvikmyndasýningunni á sunnu-
dag með tilliti til framhalds-
þáttarins um Landnemana (en
ekki veitég hvernig var með þátt-
inn á undan þeim, mér láðist að
spyrja), ekki þýðir að halda fund i
verkalýðsfélaginu siðdegis á
sunnudögum, þvi þá horfa allir á
Húsið á sléttunni.
Kirkja er i Súðavik og þar er
messað öðru hverju. Eitt sinn
sem oftar átti að vera messa á
drottins degi, i þetta skipti kl. 17
(ekki veit ég hvenær þær eru
vanalega). Auk þeirra sem sjá
skyldu sina i að mæta, klerksins
og kórsins, var aðeins eini:
kirkjugestur, litil fimm ára
stúlka, dóttir einnar konunnar i
kórnum. Sumir skella skuldinni
enn á Húsið á sléttunni, en
kannski eru Súðvikingar bara
trúlausir, eins og allt gott fólk,
eða þá þeir voru sofandi. Það
verður jú einhvern timann að
safna kröftum.
En þótt sjónvarpið stjórni fri-
stundum manna að miklu leyti,
fer þó fram einhver félagsstarf-
semi. Kvenfélag er á staðnum og
sagt er að ráðandi klika þorpsins
sé kvenfélagsmafian, eða svo
segja þeir, sem ekki eru i félag-
inu. Félagsmenn eru um tuttugu,
þar af þrir eða fjórir karlmenn.
Þá hef ég það fyrir satt, að
margar séu þær konur, sem ekki
ganga i kvenfélagiö vegna gam-
alla deilumála, sem oft séu þeim
persónulega alveg óviðkomandi,
hvor mámman, systirin eða
frænkan lentu einhvern tima i
rifrildi viðformanninn. Eitthvað i
þá veru.
Ungmennafélag er starfandi og
heitir það Geisli. Það stendur
fyrir félagsvist, dansleikjum og
félagsmálanámskeiðum. Einnig
hefur það staðið fyrir leiklistar-
námskeiði og á sumrin sér það
um knattspyrnuna. Hins vegar er
það fremur takmarkaður hópur,
sem tekur þátt i félagsmálunum,
ekki fleiri en fimmtán manns var
mér sagt. „Ég er ekki aö eyða
helginni i þetta, ég ætla að sofa og
hvila mig, ” er viökvæðið hjá
fólki.
Þaö sem
gleymdist
Hér skal láta staðar numið við
lýsingu á Súðavik, eins og hún
kemur ókunnugum fyrir sjónir á
einni hélgi, þegar ekkert ball er.
Margt hefði verið hægt að tina til
enn, eins og það, að fyrsta blokkin
er i smiðum, átta ibúðir, heilsu-
gæslustöð er á staðnum, en eng-
inn læknir, áformað er að byggja
nýjan skóla og dagheimili, nýtt
kjöt er aðeins hægt að fá tvisvar i
viku, annars er allt freðið, nýtt
brauö kemur aldrei, heldur
kemur það frá Reykjavik einu
sinni i viku. Margir bregða þó á
það ráð að sækja sér brauð út á
Isafjörð, og stundum er brauð-
laust svo dögum skiptir. Mjólkin
er i pokum.
Tilmæli
til viöskiptamanna
banka og sparisjóða
Vinsamlegast greiðið fyrir gjaldmiðilsskiptum með
því að halda gömlu og nýju krónunum aðskildum
í öllum greiðslum.
Útbúnir hafa verið sérstakir fylgiseðlar til útfyll-
ingar fyrir innborganir eða skipti á gömlum
seðlum og mynt.
Bankar og sparisjóóir