Helgarpósturinn - 02.01.1981, Page 6

6
Föstudagur 2. janúar 1981
húsböndi á heimilinu.
^Þetta undarlega
■fetstjóraheiti.
— Svo viö snúum
BHyifeh. okkur aö for-
eftirÞorgrim Gestsson
myndir: Jim Smart
stofu BSRB að Grettisgötu 89 og
gegnir starfi félagsmálafulltrúa
samtakanna.
Prestur er prestur.
— Strangt til tekiö segir starfs-
heitið alla söguna. Þettaeru aðal-
lega tengsl og samskipti við
félagana, byggist mikið á þvi að
svara i síma og tUlka samning-
ana. Þeir eru ekki alltaf skildir á
einn veg. NU, ef sagt er að maður
sé prestur þarf ekki að fara Ut i
neina útlistun á þvi. Þetta er nán-
ast eins og i' blaðamannsstarfinu,
hvað rekur annað.
Aðuren Svanhildur kom fram i
sviðsljósið sem kosningastjóri
Vigdisar Finnbcgadóttur var hún
starfsmaður Hagstofunnar um
árabil ásamt þvi' að ala upp f jögur
börn.
— Ég hef verið viðloðandi Hag-
stofuna siðan 1958, með hléum, ég
gleymdi þeim aldrei alveg. Fyrst
hætti ég 1962 og var heima hjá
eldra barnahollinu. Seinna fór ég
að vinna hálfan daginn, en allan
daginn frá 1975. Einhverntima lét
ég þauorð falla, að þessi timi sem
ég var heima séu glötuð ár. £g
hef orðið vör við að sumir hafa
misskilið það. Þetta voru góð ár i
rauninni, enég nýtti þau illa. Eins
og flestar konur fvledi ég þessu
ákveðna
prógrammi:
Ég fór i
skóla, gifti
mig og
eignaðist
börn
um þetta starf sem ég nú sit i.
Þeirsannfærðu mig um,að ég ætti
aðláta slag standa, ensáu ekki né
skildu það sem mest hrjáði mig,
það að ég gæti ekki sinnt bömun-
um eins mikið og áður.
— Þú hefur ekki séð eftir þvi að
láta slag standa?
— Ég verð að segja, að ég hef
kunnað vel við mig hér, og mér
hefur verið afskaplega vel tekið.
En ég verð að viðurkenna, að ég
er alltaf lengi að skjóta rótum og
finnst undarlegt að eiga ekki
lengur erindi niður á Hagstofu.
Ekki min hugmynd.
Reyndar var þetta ekki min
hugmynd, fæ aldrei svona hug-
myndir sjálf. Ég hafði ekki einu
sinni séðauglýsinguna um starfið
þegar mér var bent á hana. Ég er
heldur aldrei viss um, að ég sé að
gera rétt, er ein af þeim sem eru
alltaf tvlstigandi. En ég hef af-
skaplega gaman af að umgangast
fólk, og þetta er ágætt tækifæri til
þess. 1 þessu starfi var áður
myndarlegur karlmaður, og það
er erfitt að fylla stólinn hans — i
orösins fyllstu merkingu!
— Hvemig taka félagsmenn
BSRB þér i þessu starfi — sem
konu?
— Yfirleitt vel. Þó kemur
stundum á fólk sem hringir,
þegar það uppgötvar, aö félags-
málafulltrUinn er kona. Sjálf
hafðiég aldrei hugleitt, að til væri
annaðen jafnræði með körlum og
konum. Það er ekki fyrr en
seinni tið að ég hef farið að hugsa
um hvort það sé i rauninni, þótt
mér hafi alltaf veriö tekiö sem
jafningja. Ég ólst upp að Laugum
! Suður-Þingeyjarsýslu, og móðir
min var skólastjóri húsmæðra-
skólans. Sjálf fór hún til ndms i
Sviþjóð fyrir 1930, og eftir að for-
eldrar minir skildu ól hdn okkur
upp ein og var bæði húsmóöir og
kost á sér. En ég tók strax til við
að starfa i öllum fristundum og
áður en ég vissi orðið af var ég
orðin töluvert flækt i þetta og vildi
ekki fara frá hálfkláruðu verki.
En ég gerði mér enga grein fýrir
þvi hvað þetta drægi á eftir sér,
sistaf ölluaðmér dytti i hug að ég
yrði beðin þess að setjast i stól
kosningastjóra.
Þegar ég var beöin um það
fannst mér það bara broslegt i
fyrstu, áleit það alltof mikla á-
byrgð ogvar hissa á þvi, að mér
skyldi treyst til þess. Ég nefndi
ýmisnöfn fólks, sem ég vissi að
kynni til verka og hafði starfað að
kosningum fyrir flokkana. En ég
þekkti ekkert af þessu fólki sjálf
og sat uppi með starfið.
Þeim sem stóðu utan við þótti
það biræfið að draga húsmóður
utan Ur bæ, sem aldrei var kunn
að neinu sérstöku og aldrei hafði
staðið i félagsmálum, ekki einu
sinni verið i saumaklúbb.
Tortryggni.
— Hvernig var þér tekið i starf-
inu?
— Ég get ekki neitað þvi að ég
varð vör við tortryggni, sérstak-
lega i byrjun. Og mestu tor-
tryggnina ' fann ég hjá konu,sem
hefur starfað mikið að félagsmál-
um og pólitik. Ég hitti hana þegar
við vorum að fara af stað og hafði
reiknað með, að hún væri okkur
hliöholl. Þegar ég kynnti mig
fyrir henni sagði hún, að nafnið
mitt segði sér ekkert, og spurði
siðan hvaða aðferðum ég ætlaði
að beita til að afla Vigdisi fylgis.
Hún sagði þetta af töluverðum
hroka, og ég hrökk dáh'tið við,
fannst ég mundi ekki vinna Vig--
disi gagn, vegna þess að ég væri
eitt stórt núll. Atti ég nú kannski
að verða til þess aö spilla fyrir
framboðinu?
En samvinnan
i hópnum var
ákaflega skapgóð. Það var talað
um það þegar ég var krakki, að
ég væri óhemja, og ég reyndi þess
vegna að temja skap mitt. Enda
kann ég ekki að rifast, verð alveg
orðlaus ef mér sárnar verulega.
Þá þegi ég og byrgi inni i mér
reiðina. Þetta finnst mér i raun-
inni galli og ranglátt gagnvart
þeim sem reiðin bitnar á. Og ef ég
reiðist getur það varað ævilangt.
Ég á yfirleitt erfitt með að tjá
mig munnlega, eins og þú hefur
orðið var við (hér setur blaða-
maður fram mótmæli). Þess
vegna grip ég oft til þess ráðs að
setjast niður og skrifa það sem
mér liggur á hjarta og gengur þá
miklu betur að skýra mdl mitt á
eftir. Yfirleitt hendi ég þvi sem ég
hef skrifað, leyfi einstöku sinnum
mestu vildarvinum að heyra. Allt
ikringum mig i ættinni eru skóla-
mennogskáld, en þvi miðurerég
ekki skdld sjálf, hef ekki erft þá
ágætugáfu, þótt ég hefði gjaman
viljað það.
Gaman af fólki.
Ég hef ákaflega gaman af að
skoða fólk, kannskihefur sá áhugi
minn vaknað norður á Laugum
þar sem voru alltaf ný og ný and-
lit. Sumum finnst slikt nær-
göngult, en ég hef fjarskalega
gaman af að skoða fólk og mynda
mér skoðanir á þvi. Venjulega
átta égmig nokkuð á því hvað að
mér snýr viö fyrstu kynni. Hvað
er það nú aftur kallað? Mann-
þekking er það vist. Ég hef lika
ákaflega gaman af hinum óliku
manngerðum, þar er fjölbreytn-
in mikil eins og annarsstaðar i
náttúrunni. En raunverulegir
vinir, sem ég treysti, tel ég að séu
ekki margir.
— Hvað um pólitik?
— Ég held helst, að ég sé
fædd friðarsinni og jafnréttis-
manneskja. 1 þvi umhverfi sem
kem Ur er
reyna að afla mér þekkingar, þvi
ég finn hvað mig skortir menntun
og hef minnimáttarkennd af þvi
hvað hún er li'til. Móðir min var
þess hvetjandi, að ég héldi áfram
námi að Laugaskóla loknum, en
ég hafði ekki áhuga þá og lét
nægja að fara til Sviþjóðar til að
vinna eitt ár og sitja i lýöháskóla
annað ár.
Var að baka...
— Að lokum, Svanhildur. Okkur
barst af þvi njósn, að hérum dag-
inn sast þú að snæðingi með for-
setanum i Torfunni. Heldurðu
kunningsskap við hana?
— Ég var að baka piparkökur á
sunnudegi, þegar hún hringdi og
spurði hvort ég vildi koma út að
borða. Það er nú annað hvort, að
maður taki þvi fegins hendi i
miðju annriki að fá góðan mat,
segir Svanhildur og hlær við.
—- Jú, við hittumst stöku sinn-
um. En það hefðum við nú lika
gert þótt hún hefði ekki orðið for-
seti, segir Svanhildur Halldórs-
dóttir, fyrir tæpu hálfu ári
„maðurinn bakvið forsetann”
eins og þeir mundu sjálfsagt
segja i Amerikunni. Nú komin úr
sviðsljósinu aftur og tekin til við
að túika samninga fyrir BSRB-
menn.
0
„Hef gaman af að skoða fólk”
— segir Svanhildur Halldórsdóttir, nú félagsmálafulltrúi BSRB
Fyrir einu ári þekktu fáir
nafnið Svanhildur Halldórsdóttir.
En skömmu eftir að Vigdís Finn-
bogadóttir gaf kost á sér i forseta-
kjörið varð hún smám saman
þekkt sem kosningastjöri hennar,
og að kosningunum loknum var
hún orðin ..maðurinn bakvið for-
setann”. En eftir það hvarf hún
aftur á bakviðtjöldin og er orðin á
ný hin „óþekkta” Svanhildur
Halidórsdóttir.
Þó ekki alveg. 1 haust tók hún
við nýju starfi og situr nó á skrif-
tíma minum i að gera það sem ég
hafði ekki áhuga á. Mér finnst ég
hefði frekar átt að auka þekkingu
mina, sem er harla litil. Mig
vantar öll þessi stóru próf, sem
eru talin nauðsynleg, þótt ég hafi
heyjaö að mér eitthvað eins og
flestir gera á lifsleiðinni.
Sektarkenndin.
— Hvernig gengur þetta svo,
með stóran barnahóp?
— Ég veit ekki hvort mönnum
er það yfirleitt ljóst, hvað það er
fyrir konur með heimili og börn
að vera i vinnu utan heimilisins.
Karlmenn þurfa ekki að brjóta
heilann um þá hluti, en við fáum
strax áhyggjur af þvi að viðséum
að bregöast skyldpm okkar. Þá
kemur sektarkenndin, maður
heldur sigvera að svikja ungana,
og þetta kemur alltaf öðru hvoru,
þótt þau séu sosum ekki i lausu
lofti, ég hef ágæta hjálp.
En þetta eru meiri átök en
margan grunar, þess vegna held
ég að konur sækist siður eftir
bindandi störfum en karlmenn.
Það voru fyrst og fremst karl-
mennsem hvöttu mig til að sækja
setakosning unu m.
Hvernig kom það til,
aö þú varðst kosningastjóri?
— öllþessi athygli sem égvakti
var algjörlega óverðskulduð, og
það var hrein tilviljun, að ég fékk
þetta undarlega stjóraheiti. Aður
en Vigdis var búin að gefa kost á
sér hafði ég ekkihugleitt hvern ég
ætlaði að styðja i forsetakosning-
unum, það var enn langt til kosn-
inganna, þegar einn ágætasti
vinur minn spurði hvað ég
hugsaði mér að gera i þessu.
Hannbaðmig að athuga hvort ég
fengi safnað á áskorendalista til
að þrýsta á Vigdisi og gera henni
ljóst, að margir hefðu áhuga á, að
húngæfi kost á sér. Þegar ég skil-
aði úttyiítum Jistum sagði éP, að
hafa mætti sambil.’íu við mig, ég
kynni altent stafrófið, ef ég gæti
gert gagn.
Orðin flækt i þetta.
Hann var ekkert skipulagður
þessi hópur, sem stóð að áskor-
unarlistunum, en siðan hlóð hann
einhvernveginn utan á sig. Sjálf
var ég ekki á fyrsta fundi Vig-
disar og hitti hana ekki fyrr en
hálfum mánuðuði eftir að hún gaf
mjög göð, eins og á stóru heimili
þar sem allir voru jafnir og
hjálpuðust að við að gera sitt
besta, þótt mitt nafn væri nefnt
fyrir hópnum. Það er skemmti-
legt hvað margt fólk er tilbúið að
gefa vinnu sína ef það telur hana
skipta sköpum. Ég hafði ekki
kynnst þessu áður þar sem ég
hafði ekki fyrr verið i félagsmál-
um.
Hinn eini rétti
skammtur.
— En þú sjálf — hvers konar
manneskja er Svanhildur Hall-
dórsdóttir, sem þúsegiraðsé eitt
stór núll?
— Það eru margir sem halda,
að ég hafi þennan eina rétta
skammt af sjálfstrausti. Ég varð
satt að segja mjög hissa á þvi og
það rifjaðist upp fyrir mér ein-
hverntimann það sem móðir min
sagði eitt sinn i bréfi. Hún
skrifaði, að ekkert okkar systkin-
anna hefði það sjálfstraust, sem
efni stæðu til.
Ég uppástend sjálf, að ég sé
„Maðurinn bakvið forsetann” aftur á baksviðinu
um
þessi
efni. Ég
er á móti
erlendum
yfirráðum,
en að sjálf-
sögðu vil ég góða samvinnu við
allarþjóðirog vil helst ekki draga
fólk i dilka eftir skoðunum, þvi
lýðræði byggist á skoðanaskipt-
um, og éghef aldrei skilið hatur i
garð fólks með aðrar skoðanir.
Liklega sýnist ég nú halla kollin-
um til vinstri, en ég hef aldrei
fundið mér sæti i ákveðnum
flokki.
— Ahugamál, annars?
— Éghef ákaflega gaman af að
lesa, en það ernokkuð sem aldrei
er nægur timi til. Ég sé fram á, að
ég hef aldrei tima til að lesa allt
það sem mig langar til. Ég vil
minn