Helgarpósturinn - 25.09.1981, Blaðsíða 3

3
___h&lfJFirpncrf/ irinn Föstudagur 25. september 1981
Sjóöir iönaöarins og landbúnaö-
arins til dæmis eru ávaxtaöir i
viökomandi viöskiptabönkum, en
sjóöir sjávarútvegsins liggja i
Seölabankanum eins og áöur
sagöi”, sagöi Albert Guömunds-
son.
Bankastjórum að kenna?
En af hverju er svona illa kom-
iö fyrir Útvegsbankanum?
Ástæöurnar hafa veriö tiundaöar
hér aö framan, sumar hverjar aö
minnsta kosti. Þvi hefur hins veg-
ar ekki veriö svaraö hvers vegna
þetta var látiö gerast. Hver er
sökudólgurinn?
Bæöi Albert Guömundsson og
Tómas Arnason sögöu marga
samhangandi þætti valda þessu,
aö engum einum væri um að
kenna. En ætli Jónas Rafnar,
bankastjóri Útvegsbankans, hafi
ekki hitt naglann á höfuöið, aö
einhverju leyti aö minnsta kosti,
þegar hann sagöi: „Eflaust má
kenna bankastjórn Útvegsbank-
ans um að sinna þessu ekki fyrr,
— kenna henni um að fjármagna
aðalatvinnuveg þjóðarinnar og
hafa ekki nóg uppúr þvi. Það má
eflaust segja aö Útvegsbankinn
heföi átt aö gera sér grein fyrir
þessu fyrir mörgum árum.”
Lækningin
Eins og minnst var á i upphafi
hefur nú veriö framkvæmd lækn-
ingaraögerö á Útvegsbankanum.
Ætli sé ekki best aö láta viö-
skiptaráðherra lýsa henni:
,,I fyrsta lagi hefur rikissjóbur
tekiö vib skuld viö Seölabankann
að upphæð 5 milljarðar gamlar
krónur. Seðlabankinn tekur að
sér aö greiða vextina.
í ööru lagi hafa verið gefnir eft-
ir refsivextir, aö upphæð 1.1
milljarður gamlar krónur. Þetta
eru yfirdráttarvextir vegna
skuldar viö Seölabankann.
t þriðja lagi hefur svo verið létt
af bankanum þungum viöskipta-
svæöum, svo sem Seyöisfirði,
Vopnafirði og svæðum á Vest-
fjörðum.
Eftir þessar aðgeröir tel ég að
Útvegsbankinn standi sæmilega
vel”, sagði Tómas Arnason.
Varla leikur nokkur vafi á þvi
aö eitthvaö þurfti að gera i mál-
efnum Útvegsbankans. Arum
saman hefur verið fjallaö um
þetta vandræðabarn, banka-
kerfisins og eins og Jónas Rafnar
sagöi: ,,Sé farið aftur til ársins
1973 má sjá aö þá skilaöi nefnd
áliti og lagöi til aö Útvegsbanki og
Búnaöarbanki yröu sameinaöir,
og upp kom sú hugmynd aö yfjr-
færa á Landsbankann útlán á
svæðum þar serh við heföum að
öðru leyti ekki mikilvæg viö-
skipti. Um þetta náöist engin
pólitisk samstaða”, sagöi Jónas
Rafnar.
Eðlilegt að
eigandinn borgi
Þessi nýja lækning hefur hins-
vegar veriö umdeild, eins og viö
mátti búast, og ekki bara fyrir þá
sök að hún kemur nú skömmu eft-
ir aö Albert Guðmundsson verður
stjórnarformaður bankans, en
hann hefur býsna sterka stööu um
þessar mundir i islenskum stjórn-
málum og sumir segja lykilað-
stööu. Einnig vegna þess að hún
felst aö miklu leyti i þvi að skatt-
borgararnir eru látnir borga
brúsann. Um þaö sagði Tómas
Arnason:
„Rikið á Útvegsbankann og það
ereðlilegt aö eigandinn, sem van-
rækt hefur i gegnum tiðina aö
fjármagna hann, hlaupi undir
bagga þegar á bjátar. Bankinn
hefur áður fengiö stuöning rikis-
ins til bráðabirgöa, þannig aö
þessi stuðningur núna er ekki
einsdæmi. Ég hafði forystu i
þessum aögerðum og tel þær til
bóta.”
Eins og fram hefur komiö hér á
undan hefur vandi Útvegsbank-
ans fyrst og fremst legið i þvi aö
of stór hlutur viöskipta hans hefur
veriö i sjávarútvegi. Það hafa
veriö óhagstæö viöskipti fyrir
bankana.af ástæöum sem áöur
hafa veriö raktar. Útvegsbankinn
hefur oröiö aö taka á sig stóran
hluta af erfiöum rekstri sjávarút-
vegsins i landinu. Sú spurning
vaknar þvi hvort þaö felist ein-
hver lækning i þvi aö taka þessi
viöskipti og láta aöra viöskipta-
banka hafa þau. Er ekki bara
verið aö færa sjúkdóminn á
milli? Álbert Guömundsson Var
spuröur um þetta atriði.
Jónas Rafnar: „Eflaust má
kenna bankastjórn Útvegsbank-
ans um aö fjármagna aöalat-
vinnuveg þjóöarinnar og hafa
ekki nóg uppúr þvi”.
„Aðrar peningastofnanir taka
við viöskiptavinum okkar á stöð-
um þar sem þær hafa útibú en
ekki útvegsbankinn. A stööum
þar sem aörar peningastofnanir
hafa tekjumöguleika, en við enga.
Það er ekki eölilegt aö Útvegs-
bankinn láni á stöðum þar sem
aðrir bankar geyma sparifé
fólksins”, sagöi Albert.
Útvegsbankinn
á grænni grein?
1 kjölfar allra þessara ráöstaf-
ana mun eflaust veröa stefnu-
breyting hjá útvegsbankanum.
Bæöi Albert og Jónas Rafnar töl-
uðu þannig. Jónas sagði t.d. aö
Útvegsbankinn mundi leita eftir
sparifé á stööum þar sem sjávar-
útvegur væri ekki. „Þaö er hættu-
legt fyrir banka að vera of ein-
hæfur. Enginn erlendur stórbanki
mundi láta um 60 prósent af út-
lánum sinum i sama iönaö.
Tryggingin felst i þvi aö vera sem
viöast meö viöskipti.”
Ætli megi ekki segja svona i
lokin, aö vandi Útvegsbanka Is-
lands hafi oröiö til af tvennu.
Annarsvegar voru utanaö-
komandi aöstæöur erfiöar strax
frá upphafi. Hinsvegar hefur
bankanum ekki veriö stjórnaö
TILBOÐ
CONCORD
er nýja línan
frá IGNIS
Tveggja huröa skápar meö djúpfrysti.
Sérstakt tilboösverö á Concord 265. litra.
Hæð 139 cm. Breidd 55 cm. Dýpt 60 cm.
o Sérstaklega sparneytinn, með polyurethane
einangrun. Því meiri afgang i sparigrisinn.
©Möguleiki á vinstri eða hægri opnun á
skápnum.
© Þú skiptir um lit aó vild.
Q Hljóðlátur, öruggur, stílhreinn.
© Breytanlegar hillustillingar (gott fernu-
pláss).
Verzlið við fagmenn. Viðgerðar- og varahl.þjón
Smiðjuvegi 10 Kópavogi Simi: 76611
RAFIÐJAN H.F.
Kirkjustræti 8 Sími: 19294
Albert Guðmundsson: „Þaö er
ekki eölilegt aö Útvegsbankinn
láni á stööum þar sem aörir bank-
ar geyma sparifé fólksins”.
Tómas Arnason: „Eölilegt aö
eigandinn, sem vanrækt hefur aö
fjármagna bankann, hlaupi undir
bagga”.
sem skyldijsem á sér þó sinar
skýringar, eins og áður er drepið
á.
Ekki er fjarri lagi, aö þessar
aðgeröir til bjargar bankanum
núna hafi þaö i för meö sér aö Út-
vegsbankinn lifni viö. Bæöi er aö
teknir hafa veriö af honum erfið-
ustu kúnnarnir, og einnig aö
stefnubreyting i rekstrinum virð-
ist i vændum.
En er þá allur vandinn leystur?
Þaö fer ekki illa á þvi aö lofa Ólafi
Björnssyni, prófessor og fyrrver-
andi formanni bankaráösins, aö
hafa lokaorðin. Hann segir i nið-
urlagi bókar sinnar um Útvegs-
bankann:
„Ymsar tillögur hafa komiö
fram og veriö ræddar til lausnar
þeim vanda, sem Útvegsbankinn
hefur um langt skeiö átt viö aö
etja af áöurgreindum ástæöum,
svo sem sameining hans viö aöra
banka. Skulu þær tillögur ekki
ræddar hér. Ýmis rök má færa
Amerískar og ítalskar
mokkasínur í miklu úrvali.
Reimaðar og óreimaðar.
Póstsendum
Skóbúðin Laugavegi 62
Sími 29350
fyrir þvi að slik endurskipulagn-
ing bankakerfisins væri til bóta.
Að minum dómi leysir þaö þó ekki
það grundvallarvandamál sem
hér er viö aö etja, heldur ýtir þvi
aðeins á annan vettvang.
Lausn vandans er aðeins fólgin
i þvi að tekin veröi upp sjálfri sér
samkvæm stefna i peningamál-
um, sem tryggi eölilegt framboö
lánsfjár og jafnvægi á lána-
markaöi. Þegar stjórnmálaleg
skilyröi hafa skapast fyrir sliku
er ekki ástæða til aö óttast, aö Út-
vegsbankinn muni ekki veröa fær
um aö gegna sinu hlutverki I þágu
islensks atvinnulifs.”
Lækningin hefur veriö frair.
kvæmd. Lesendur veröa eigi'.í-
lega sjálfir aö geta sér til um
hvort hún felst i þvi aö hér á iandi
hafi skapast þessi „stjórnmála-
legu skilyröi”, eöa hvort vandan-
um hefur veriö „ýtt á annan vett-
vang”, eins og ölafur oröar þaö i
bók sinni um Útvegsbankann.