Helgarpósturinn - 25.09.1981, Blaðsíða 14

W __________________________________________________Föstudagur 25. september 1981 frp/rpAjl/W/ ,Hnn halrf^rpn^j, trinn Föstudagur 25. september 1981
Haukur Ingibergsson er áreiöanlega einn
af yngrifyrrverandi skólastjórum landsins,
aðeins 34 ára gamall. Nú fyrsta september
hætti hann sem skólastjóri Samvinnu-
skólans á Bifröst, og tók sama dag við nýju
starfi. Eða réttara sagt við þremur verk-
efnum á forstjóraskrifstofu Sambandsins.
„Ég er I fyrsta lagi að vinna meö nefnd
sem skipuð var á aðalfundi Sambandsins í
vor til að gera drög að nýrri stefnuskrá
fyrir Samvinnuhreyfinguna. Aö undan-
förnu hafa farið fram hópumræður I Kaup-
félögunum um allt land um þessa stefnu-
skrá og niðurstöður þeirra umræðna hafa
verið skráöar. Það er mikiö lesefni, og hlut-
verk nefndarinnar er að vinna úr þvf og að
leggja fram drög að nýrri stefnuskrá.
Annaö verkefni mitt tengist þvi aö Sam-
vinnuhreyfingin er hundrað ára á næsta
ári. Elsta Kaupfélagið, Kaupféiag Þing-
eyinga,var stofnað 1882 og það telst vera
upphaf samvinnuhreyfingarinnar. Það er
náttúrlega reynt að minnast siikra afmæia,
og í vor varsett á laggirnar samstarfsnefnd
til að sjá um undirbúninginn. I henni er ég
ásamt fleirum, og ég sé auk þess um alla
handavinnuna I tengslum við þetta.
Þirðja verkefnið sem ég er að sýsla viö er
að kanna þarfir Samvinnuhreyfingarinnar i
sambandi við Videóbyltinguna, sem nú
genguryfir þjóðina. Þaðer margtsem þarf
að skoða i þvi sambandi. Hvernig á sam-
vinnuhreyfingin að nota þetta fyrirbæri.
Hvaða þarfir höfum við fyrir þetta? Hvern-
ig eigum við að nota vídeó við starfsmanna-
þjálfun?
Forsaga þess að ég er i þvi að athuga
þessi mál hófst árið 1978 á 60 ára afmæli
Samvinnuskólans. Þá gáfu Kaupfélögin
skólanum litið videóstúdió, sem við
jnotuðum mikið. t skólanum er lögð mikil
jáhersla á fundarsköp, ræðumennsku, fram-
komuog annað sliktog við notuðum videó
tækin mikið íþvi starfL Fólk gat horft á sig
með augum annarra. Við vorum einnig með
sérstök sjónvarpsnámskeið, þar sem
nemendur voru spuröir spurninga og þeir
spurðu aðra og svo framvegis.
Þetta var fyrir þremur árum og þótti
heldur f jarstæðukennt af mörgum.
Mörgum fannst lftið tii þess koma að sitja
og glápa á sjónvarp. Það væri léleg
menntun. En ég er ekki i vafa um að þetta
var góð gj öf og hún kom sér vel. Ég veit nú
að ef Samvinnuhreyfingin kemur sér upp
góðum slikum tækjum, þá er I raun ekkert
þvi til fyrirstöðu að hún til dæmis búi tii sin-
ar auglýsingar sjálf.”
Sveitasæia
Haukur hefurnú aðsetur til bráðabirgða i
Ihúsi Dráttarvéla viö Suðurlandsbraut. Þar
heimsóttum við hann á glænýja skrifstofu
sem ilmaði af furunni i húsgögnunum.
Hann var spurður hvort Framsóknar-
mennskan væri honum I blóð borin.
„Bæði og. Faðir minn er sjálfstæðis-
maður og móöirmin er Framsóknarmaður.
Ég er fæddur og uppalinn i Þingeyjar-
sýslum, sem alla tið hefur verið sterkt vigi
^ramsðícnarflokksins.Ég hefeflaust mótast
af anda umhverfisins. En þó vil ég ekki
viöurkenna að ég hafi orðið framsóknar-
maður umhugsunar-og áreynslulaust.
Ég einfaldlega aðhyliist þá lýðræðislegu
jafnaðaruppbyggingu sem Framsóknar-
flokkurinn vinnur að.Eflaustmá segja að i
þvi sé ekki ýkja mikill munur á Fram-
sóknarflokknum og Alþýðuflokknum. En ég
hef metið mikils mannlegu þættina i þjóð-
félagsuppbyggingunni, og t.d. byggða-
stefnan skiptir þar máli. Ég vil að þjóð-
félagiö leggi sitt af mörkum til að byggð
megi haldast þar sem fólk vill á annað borö
búa. Það er oft sagt að það sé ákaflega
óhagstætt að strita viö að halda uppi byggð
á öllum þeim stöðum sem nú eru i byggð.
En öllum þykir vænt um sina heimabyggð.
Það er mannlegi þátturinn. Efnahagslegu
gæðin eru ekki allt, og eiga ekki að vera
allsráðandi.
Ég á til dæmis heima norður i Þingeyjar-
sýslu i sálinni. Ég er alinn upp á bæ afa
mins, og tel mikla gæfu að vera alinn upp I
sveit Það er styrkur fyrir mig. Margar
kvikmyndir og bækur eru til um sveita-
fólkið sem flytur til borgarinnar og hrein-
lega umturnast. Þetta er ákaflega ýkt. Mér
íikar síður en svo illa I Reykjavik. En
sveitamaður er ég fyrst og fremst.”
Greill iram
— Þú varst hlaupari yfir meðallagi á
þinum yngri árum, ekki satt?
„Ég var mikið i iþróttum þegar ég var
svona 15 til 21—22 ára. Þau ár var mikið
iþróttalif I Þingeyjarsýslunni -viö vorum
með nokkuð harðsnúið liö og náðum einu
sinni að verða i öðru sæti i deildarkeppni
Frjálsiþróttasambands tslands, og við
fengum slatta af stigum á íslandsmótum.
Þetta var á árunum 64 til 68—69 og var
mjög skemmtilegt. Hópurinn var góður og
samhentur. t frjálsum iþróttum verður
maður að treysta á sjálfan sig einan, og það
verður til þess að keppnisskapið eflist. Sem
afturkemur oft til góða siðar ilifinu. En ég
sé eftir þvi, svona eftir á, að hafa aldrei
verið ifótbolta. Ég var aldrei isliku hópliði,
þar sem reyndi á aö vinna saman.”
— Og mdifram hlaupunum spilaðirðu i
bitlahljómsveitum ?
„Þegar ég var í Menntaskólanum á
Akureyri var bitlaæðið i algleymingi. Þeir
voru að koma upp um það leyti sem ég var I
landsprófi, og ég átti þarna gitar og
magnara. Ég spilaði alla veturna i mennta-
skólanum. Það var mikið að gerast. Maður
fór að greiða fram og hætti að nota brilljan-
tin. Ég varð mér útum jakka með hring-
sniðnu hálsmáli, alveg eins og bitlarnir
voru i. I gegnum þetta allt var með mér
Egili Eðvarðsson. Við vorum saman i alls-
konar hljómsveitum og pældum i plötum og
stefnum.
Sleini spil
Einu sinni var meira að segja gerð kvik-
mynd um eina hljómsveitina. Það var
Eðvarð, pabbi Egils, sem kvikmyndaði.
Við höfum eflaust verið undir áhrifum frá
Hard Days Night og Help, en þessi mynd
varð nú aldrei sérlega lík þeim. Þetta var
sex minútna löng mynd, tekin á setustofu
menntaskólans. Hiin var þögul, en við
skráðum nákvæmlega niður timann i þvi
augnamiði aðspila inná segulband seinna,
þannig að mynd og hljóð passaði. Það varð
nú aldrei neittaf þvi. Þessi mynd sýnir þvi
fjóra unga tónlistarmenn spila bitlatónlist
af miklum krafti — en ekkert heyrist.
Þegar ég varkominn suður Iháskóla átti
ég um tvennt að velja til að haf ai mig og á.
Annað hvort að spila með hljómsveit árið
um kring og lesa árið um kring. Eða að lesa
eingöngu á veturna og fá mér vel borgaða
vinnu á sumrin. En á þessum árum við-
reisnarstjórnarinnar var ekkert óskaplega
bjart með atvinnu og ekkert um uppgrip.
Þarna um haustið bauðst mér hinsvegar
að fara i hljómsveit Þorsteins Guðmunds-
sonar, og íhenni spilaði ég sjö ár samfleytt.
Hætti þegar skólinn var búinn. En með þvi
að spila og með námslánum hafði ég alltaf
nóg til að lifa af.
HljómsveitSteina spil var þriggja manna
hljómsveit sem jpilaði sveitaballatónlist,
og hafði aldrei tónlistarlegan metnað, en
þeim mun meiri metnað að skemmta fólki.
Þetta var hinsvegar oft skemmtilegt og ég
ferðaðist mikið i gegnum spilamennskuna,
bæði innanlands og erlendis. Við vorum'
fengnir til að spila I Noregi, Danmörku,
Sviþjóð og á Spáni á þessum árum.
innfæddur. Hann bókstaflega rataði um
allt. Ég hef aldreiskilið hvernig hann fór að
þessu. Eftir þetta hef ég hinsvegar trúaö
skilyrðislaust öllum þeim sögum sem ég
hef heyrt um ökuhæfileika ómars.
Hjötsúpa
— Fylgdi spilamennskunni ekki mikið
fylleri og sukk?
„Nei,ekki hvað mig varðaði að minnsta
kosti. Ég er og hef alltaf verið mikill hófs-
maður á áfaigi. Ég fann ekki fyrst á mér
fyrr en ég var kominn vel yfir tvitugt og
neyti áfengis svo sparlega að ég jaðra við
að vera algjör bindindismaður. Þó verð ég
að játa að einu sinni spilaði ég ölvaður.
Það var þegar salurinn á neðstu hæðinni i
Klúbbnum var vigður. Hátiðin byrjaði á
koktál um klukkan fimm,þar sem ýmsum
var boðið. Við byrjuðum á þvi að spila
nokkur lög, en tókum svo þátt I kokteil-
partíinu. Ég hafði aldrei áður verið i neinu
sliku, og hafði reyndar aldrei drukkið
annað en borðvin.
En ég hugsaöi m eð mér að allt i lagi væri
að fá sér eitt staup. Ég gerði það og þótti
það ansi gott. Svo ég fékk mér annað. Og
það þriðja. Svo fékk ég mér snittur og
fjórða glasið og jafnvel það fimmta. Þegar
þessu var að ljúka um sjö leytið um kvöldið
ætlaði ég að standa upp en komst þá að þvi
að ég var orðinn þéttings drukkinn. Mér
bregður heldur betur i brún, þvi ég átti að
spila klukkan niu og hafði alltaf verið mjög
harður á þvi að gera það ódrukkinn. Hef
alltaf sagt að annað væri gróf móðgun við
dansgesti og samstarfsmenn. Ég fór þvi
upp á klósett, fór úr aö ofan og reyndi að
kæla mig niður með köldu vatni. Einhver
hafði einhverntima sagt að það væri svo
gott að fara i kaltbað til að láta renna af
sér. Þetta hafði litiláhrif. Þá mundi ég eftir
að hafa heyrt aö gott væri að borða mikið.
Ég fór þvi inn ieldhús og þar var kjötsúpa á
boröum. Þetta var ofsalega feit súpa og
kjötbitarnir ennþá feitari. Ég hef alltaf
skorið alla fitu af þvi kjöti sem ég hef
borðað, en þarna fannst mér fitan hið
mesta lostæti. Ég hakkaði i mig spikið,
hvern bitann á eftir öörum.
Þetta hafði náttúrlega litil áhrif og ég var
ennþá töluvert drukkinn þegar við
byrjuðum að spila. En það fór nú af þegar
leið á kvöldið. Hinsvegar mundi ég eftir
feita kjötinu næst þegar ég borðaði kjötsúpu
og hugsaöi gott til glóðarinnar. Valdi
feitustu bitana á fatinu. En mikið ofs&lega
þóttu mér þeir vondir!
Enginn kennari?
— Hvernig var svo fyrir ungan mann að
taka við skólastjórastöðu i Samvinnuskól-
anum?
„Sumt var erfitt og annað var létt. Ég fór
uppeftir 27 ára, algjörlega reynslulaus og
elstu nemendurnir voru eldri en ég. Ég man
eftir þvi aðfyrsta veturinn var ég með skól-
anum i skoðunarferð, og þá kom til min
einn af forsvarsmönnum fyrirtækisins sem
við erum að skoða og segir: „Er virkilega
enginn kennari með ykkur?”
Annars er Samvinnuskólinn gamalgróin
stofnun, og ég kom að honum á timamót-
• um. Miklar breytingar voru að eiga sér stað
á starfsfólki og timarnir voru ákaflega
mikið að breytast i skólamálum á þessum
árum. Fyrstu árin fóru eðlilega i það að
kynnast starfi skólans, en siðan var farið i
að útfæra hugmyndir.
„Hver timi hefur sinn móral, eða tiöar-
anda. Skólar þurfa að vera i takt við tím-
ann. Annars lenda þeir i andstöðu við nem-
endur, og það gengur ekki. Annars er
heimavistarskóli allt annað en skólar þar
sem nemendur fara heim að loknum tim-
um. Heimavistarskólinn er heimili manna
og vinnustaður og þar er tómstundunum
eytt. Á Bifröst er félagsmálakennari sem
sér um að allir klúbbar starfi og svo fram-
vegis. Ég skil eiginlega ekki að aðrir skólar
hafi ekki tekið það upp. Sá maður sér um að
allir hafinóg aðstarfa og aö engum leiðist.
Atvinnulaust fólk er óánægt, og það er
frumskilyrði á heimavist að hlaðiö sé á
tima fólksins”.
— Nú ert þú hættur eftir sjö ára starf.
Þýðir það að nú eigi að snúa sér meira að
stjórnmálunum?
„Nei, ég stefni ekki neitt i pólitik. Ég var
einn þeirra sem talinn var koma til greina i
sæti Halldórs E. i Vesturlandskjördæmi, en
iþað fór ekki þannig. Ég er i nokkrum á-
hrifastöðum fyrir flokkinn og vinn yfirleitt
það sem ég er beðinn um. En ég trana mér
| ekki fram ”.
— Er ekki vafasamt fyrir upprennandi
stjórnmálamann að vera að stússa i popp-
bransanum, eins og þú ert ennþá?
i „Jú, örugglega. E n þetta Upþlyftingamál
hefur veriö mjög skemmtilegt viðfangsefni.
Upplyfting er upphaflega skólahijómsveit
úr Sam vinnuskólanum. Svo þegar hún hafði
verið að leika saman um nokkurt skeið, þá
fóru menn að hafa orð á þvi að gaman væri
að gefa út plötu. Það var gert, platan hét
Kveðjustund, og tvö lög af henni urðu
geysilega vinsæl. Það kom svo eiginlega af
sjálfu sér að farið var Uti að gera aðra plötu
i sumar,og eitt lagið af henni hefur einnig
orðið mjög vinsælt — Endurfundir.
Upplyfting er svona sex til sjö manna hópur
sem hefur unnið saman að þessum plötum
sér til skemmtunar. Svo er alltaf ákaflega
spennandi að spá i hvað verður vinsælt og
hvað selst.
Það er oft talað dálitið niðrandi um popp,
og það ekki talið mjög merkilegt. En ég
held að það sé stærri þáttur i þjóðmenning-
unni en margir gera sér grein fyrir. Það
eiga t.d. flestir græjur. Poppið snertir
marga. Þessi tónlist, nýbylgja, pönk, rokk
og fleira sem ég kalla popp einu nafni mótar
skoðanir og móral ungs fólks miklu meira
jen nokkurn tima Islendingasögurnar gera.
Þannig að menn ættu að gefa þvi meiri
gaum en hingað til. Bubbi Morthens hefur
til dæmis haft merkjanleg áhrif á Islenskt
menningarlif si'ðasta ár”.
Fárðnieg einKunnagjöl
— Nú eru skólamál i deiglunni. Hvað
finnst þér sem „fyrrverandi” skólamanni
um þau?
„Skólakerfið hefur á margan hátt flast
út. Það er alltaf verið að gera meira og
meira fyrir þá lökustu,og ég hef á tilfinn-
ingunni að það sé á kostnaö þeirra bestu.
Það er sjálfsagt að hjálpa öllum, en það
má ekki láta þá betri hanga aðgerðarlausa
á meðan þeim lakari er sinnt. Margir
þekkja að greindir krakkar, sem koma
læsir i skólann og hafa mikið lærdómsþol,
hafa ekkert fyrir námi fyrstu skólaárin.
Fyrstu skólaárin er timabil sem að minum
dómi er ekki nógu vel nýtt,þvi þá einmitt
taka krakkarnir ótrúlega ört á móti. Það er
ekki fyrr en þau eru orðin 10 til 11 ára að
eitthvað fer að reyna á þau.
Mér finnst lika einkunnagjöfin fáránleg.
Venjulegt fólk skilur hvorki upp né niður i
henni, nema hún sé sérstaklega útskýrð. 1
grunnskólanum færðuannað hvort A, B, C j
eða D i einkunn og i framhaldsskólanum
| það sama. Ensamtmerkja þessir stafir sitt
Ihvað og þarna er mikill munur á. I seinna
tilvikinu standa bókstafirnir fyrir ákveðnar
. tölur — Aeryfir8,0 — en i þvi siðara standa
I bókstafirnir fyrir prósentur. Þá fá sjö bestu
prósent árgangsins A.næsti hópur B og svo
framvegis, alveg óháð þvi hve einkunnin er
góð samkvæmt gamla kerfinu. Ég tel að
það ætti að setja lög, þar sem öll einkunna-
gjöf i skólakerfinu er samræmd. Það á bara
að gefa fólki einkunnir frá einum og upp I
tiu . Skólarnir mega ekki vera með svona
þarflausan lærdómshroka. Þeir verða að
tala mál sem fólk skilur.”
viölal Guöíön Arnarfmssnn
mundír Jim Smarl
EKKÍ i PÖHHK
— Var Samvinnuskólinn frjálslyndur,
með poppara i skólastjórastöðunni?
Ég hef þá skoðun að Samvinnuhreyfingin
eigi að hafa eins mikið gagn af Samvinnu-
skólanum og kostur er. Einhverjar athug-
anir hafa sýnt aö það eru ekki nema um
20% af nemendum hans sem vinna sina
starfsævi hjá Samvinnuhreyfingunni.
Stjórn skólans varð siðan sammála um að
námskeiðahald fyrir starfsfólk Kaupfélag-
anna væri nauðsynlegt, og nú eru um
1500—2000 þátttakendur i þeim. Vinnan við
námskeiðinhefur verið mikil, enda krefjast
þau gifurlegrar skipulagningar. Þau hafa
samt skilað góðum árangri að minum
dómi. Námskeið eins og þessi borga sig
fyrir alla, bæði vinnuveitendur og þátttak-
endur. Þau eru haldin til að auka starfslega
velliðan fólksins, til að það skili betri ár-
angri i starfi, og þau hafa sýnt sig i að
hjálpa fólki að vinna sig upp”.
— Lagðirðu þig fram við að vera einn af
hópnum?
„Ég ætlaði að verða harður. Ég taldi að
mér gengi best að fá mitt fram með þvi að
beyta fyrirskipunum og láta eins og ég
vissi allt best. En siðan hef ég breytt þeirri
skoðun. Stjórnun verður ekki árangursrík
nema með samstarfi. Þessvegna notaði ég
mikið hópvinnubrögð, ræddi vandamálin
þegar þau komu upp. Það gafst miklu bet-
ur. Sjálfsagt var ég óöruggur þegar ég
byrjaði og það kom út i hörkunni”.
Brunavargur
Mér er sérstaklega minnisstæð vera
okkar i Noregi. Við vorum fengnir til að
leika á fullveldisf ^naði, og það voru
einkum islenskir stúdentar sem stóðu að
þessu. Við fengum þvi inni á stúdenta--
görðum,höfðum tilumráða fjögur herbergi
og aðgang að sameiginlegu eldhúsi. Nú,
þegar við komum þarna fyrst urðum við
varir við að I einu herberginu var maður.
Við létum sem ekkert væri, og bjuggum
bara um okkur i hinum þremur herbergj-
unum. Aldrei hittum við þennan mann, þvi
hann einhvernveginn skaust alltaf undan
þegar hann sá okkur. Þegar við komum
heim annan daginn sáum við að búið var að
reyna að stinga upp lásana á hurðunum að
herbergjum okkar. Okkur varð ekkert vel
við, en sögðum samt ekkert.
A þriðja deginum sáum við að greinilega
hafði verið kveiktur eldur á gólfinu framan
við herbergisdyrnar, og þá stóð okkur ekki
á sama lengur. En skömmu seinna var
maðurinn_ horfinn og okkur var sagt að
þetta hef ði verið maður sem sloppið hefði Ut
af geðveikrahæli. Þar var hann vegna
þess aðhann var meðkróniskt ikveikjuæði!
Mérer lika minnistætt þegar við komum
til Gautaborgar. Við höfðum lent i vand-
ræðum á Kastrup-flugvellinum i Kaup-
mannahöfn vegna verkfalla, en þegar við
komum til Gautaborgar beið okkar Ömar
Ragnarsson, sem átti að skemmta með
okkur.Hann hafðikomið á undan okkur og
hafðiorðið sér útium einhvern Bens. Hann
hafði verið þarna i einn dag, en okkur til
mflrillar furðu ók hann um borgina eins og