Helgarpósturinn - 04.12.1981, Blaðsíða 4

Föstudagur 4. desember 1981 he/garpósturinn
Menn verða að vera viðsýnir og stórir
Nýtt siödcgisblaö hóf göngu sina I Reykjavik fyrir viku. Reyndar finnst mönnum, aö nýja blaöiö sé
ekki alveg glænýtt, þvi þaö er soöiö saman úr Visi gamla, eista dagbiaði landsins,og þvi yngsta, Dag-
blaöinu, sem Sveinn R. Eyjólfsson stofnaöi ásamt JónasiKristjánssyni og mörgum öörum, smærrihlut-
höfum. Þegar nú Dagblaöiö og Visir hafa gengiö i eina sæng saman, þótti viö hæfi aö yfirheyra Svein R.
Eyjólfsson, sem kailaöur er arkitekt samruna siödegisbiaöanna.
NAFN: Sveinn R. Eyjólfsson. STAÐA: Stjórnarformaður og útgáfustjóri Dagblaðsins og Visis.
FÆDDUR: 4. mai 1938. HEIMILI:Kvisthagi 12, Reykjavik.HEIMILISHACIR: Eiginkona Auður Eydal,
fimm börn. BIFREIÐ: Wagoneer árg. 1979. ÁHUGAMÁL: Söfnun gamalla bóka, blaða og timarita.
99------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sveinn —hvernig fórstu aö þvi
að koma þvi þannig fyrir aö DB
gleypti Visi?
„Dagblaðið hefur alls ekki
gleypt Visi. Milli útgáfuaöila
þessara tveggja blaða náðist
samkomulag um samvinnu, þar
sem gert er ráð fyrir að nota það
besta úr báðum blöðunum til aö
skapa nýtt og betra blað. Megin
markmiðið er að flytja fólki enn
fleiri fréttir og meiri fróðleik, en
áður var unnt að gera. Með auk-
inni þjónustu við lesendur koma
svo aukin viðskipti öllum til hags-
bóta”.
Endurspeglar DB-deilan átök I
Sjálfstæðisflokknum — var þaö
af pólitiskum ástæöum, sem þú
kaust að fara frá Visi fyrir 7 árum
og stofna DB?
„Það sem þú kýst að kalla DB-
deilu, en nefnd var Visis-deila á
sinum tima, átti rót sina að rekja
til margra þátta. Má þar nefna
mismunandi lifsskoðanir, per-
sónulega afstöðu vegna vináttu og
einnig hafði pólitik þar einhver
áhrif, a.m.k. á framgang mála
eftir að deilan var hafin. Ég fór
hinsvegar ekki af Visi af póli-
tiskum ástæðum, heldur persónu-
legum”.
Þiö bjugguö til hugtakið
„Óháöir og frjálsir” — en er þaö
nokkuö aö marka — eruö þiö ekki
á kafi i baktjaldamakki innan
Sjálfstæðisflokksins?
„Ðagblaðið var óháð og frjálst.
Og ég vil lika benda á, aö þvi
hefur lengi verið lýst yfir af hálfu
Visis, að það blað væri frjálst og
óháð. Af þvi leiðir að allir að-
standendur Dagblaðsins og Visis
eru sammála um að það skuli
vera „óháö og frjálst” blað. Við
erum ekki á kafi i baktjalda-
makki innan Sjálfstæðisflokks-
ins”.
Nú segiö þiö aö ágreiningurinn
frá þvi fyrir sjö árum hafi vcriö
litilmótlegur. Viö sem stöndum
fyrir utan sjáum ekki alveg hvaö
hefur breyst — hvaö hefur
breyst?
„Ég kannast ekki við að við
höfum sagt aö ágreiningurinn frá
þvi fyrir sjö árum hafi verið litil-
mótlegur. Hins vegar hafa allar
forsendur breyst við það að Dag-
blaðið hefur gert hugtakiö Jrjáls
og óháð blaðamennska” að stað-
reynd hér á landi. Það urðu þátta-
skil i sögu blaðamennsku á Is-
landi viö stofnun DB. Velgengni
blaðsins varð til þess að önnur
blöð þróuðust nauðug viljug i
sömu átt, i mismunandi mæli þó.
Og ágreiningurinn, sem ég lýsti
hér að ofan i örfáum orðum,hefur
nú verið jafnaður. Menn hafa
borið gæfu til að setjast niður,
ræða málin hleypidómalaust,
kryfja þau til mergjar og komast
aðsameiginlegri lausn, sem gerir
okkur mögulegt að taka upp fyrra
samstarf. Til að geta gert slika
hluti verða menn að sýna mikla
viðsýni og vera stórir og mættu
margir i þessu þjóðfélagi taka
okkur til fyrirmyndar i þessu
efni”.
Hvers vegna var DB stofnaö?
„DB var stofnað á sinum tima
vegna ágreinings þeirra er að út-
gáfu Visis stóðu á sinum tima, en
sú saga er örugglega öllum les-
endum þessa blaðs orðin kunn
sbr. það er sagt er hér að ofan”.
Sameiningin núna —er hún
upphafið aö allsherjar samein-
ingu i þjóöfélaginu, sameiningu
skipafélaga og flugfélaga og
siðast sátta Gunnars og Geirs?
„Ég á ekki von á þvi, að við,
sem að hinu nýja blaði „Dag-
blaðið & Visir” stöndum, séum
svo leiðandi aðilar i þjóðfélaginu,
aö öll þjóöin verði gripin ein-
hverju sameiningaræði með
okkur að leiðarljósi. Hinsvegar
vona ég að menn gripi til samein-
ingar, þar sem hún er til bóta.
Varðandi þá Gunnarog Geir er ég
þess fullviss að allir samflokks-
menn þeirra eiga sér þá ósk heit-
asta að sjá þá sættast, Sjálf-
stæðisflokknum og þjóðinni allri
til heilla”.
Eru bara peningaspursmál aö
baki sameiningarinnar?
„Við trúum þvi, að sameiningin
geti gert okkur mögulegt aö gefa
út stærra og vandaðra blað og þá
um leið að veröa lesendum okkar
og tryggum vinum að gagni”.
Er þaö rétt aö þreifingar um
sameiningu hafi hafist fyrir
þremur árum, þegar Þorsteinn
Pálsson fór frá VIsi?
„Nei, þaö er ekki rétt að slikar
þreifingar hafi hafist fyrir
þremur árum”.
Finnst þér sjálfsagt aö starfs-
fólk og önnur fyrirtæki veröi aö
gjalda fyrir ævintýramennsku og
áhugamál ykkar félaganna aö
baki nýja blaöinu?
„Hér á ekki við að tala um
ævintýramennsku. Hafi hún ein-
hvern tima verið á ferðinni var
það fyrir rúmlega sex árum,
þegar við Jónas stofnuðum Dag-
blaðið. Sú ævintýramennska fór
nú það vel, að úr urðu atvinnu-
tækifæri fyrir á annað hundrað
manns umfram það er áður hafði
verið þegar Visir var einn. Af-
komu á annaö hundrað fjöl-
skyldna var siðan stefnt i voða á
heldur ómanneskjulegan hátt,
með þvi að henda okkur úr við-
skiptum i Blaðaprenti með aðeins
þriggja vikna fyrirvara, og engin
lausn i sjónmáli. Þá kom prent-
smiðja Mbl. til sögunnar og
bjargaði málinu og er ekki þörf á
að rekja þá sögu lengra. Nú,
þegar blöðin svo sameinast,hefur
aðeins þurft að segja upp nokkr-
um blaðamönnum, og harma ég
að sjálfsögöu að það skuli þurfa.
Útburðarbörnum beggja blað-
anna ætlum við að reyna að halda
öllum. Og i meginatriðum veröur
svo haldiö starfsfólki beggja
blaðanna i öðrum deildum, enda
verður þar fyrst um sinn að veru-
legu leyti um að ræða rekstur á
þremur fyrirtækjum i stað
tveggja áöur. Hagræðingin af
sameiningunni kemur þar þvi
seinna til, og smám saman,
þannig aö við reiknum frekar
með þvi að fækkun i þeim deild-
um gerist með þeim hætti, að ekki
verði ráðið fólk i stað þess er
hættir af öðrum orsökum. Með
þessi atriði i huga er ofangreind
spurning vægast sagt ó-
sanngjörn”.
Þið Jónas Kristjánsson hafiö
staðið saman frá þvi þú komst úr
oiiubransanum og gerðist fram-
kvæmdastjóri Vfsis, sem þá var á
hvinandi kúpunni, fyrir fjórtán
eöa fimmtán árum. — Eruö þiö
Jónas óaðskiljanlegir perluvinir?
„Við Jónas Kristjánsson höfum
verið góðir vinir frá þvi á stúd-
entsárum, eða i yfir tuttugu ár>
og nánir samstarfsmenn i bráð-
um f jórtán ár. Margt hefur á dag-
ana drifið á svo löngum tima og
vinir og samstarfsmenn erum við
enn. Oaðskiljanlegir höfum við
hinsvegar aldrei verið”.
Eruð þiö pólitiskir tví-
burar —fóruö þiö frá Visi vegna
pólitiskrar samstööu, eöa vegna
þess aö þiö eruö óaöskiljanlegir
perluvinir?
„Viðhættum báöirá Visi vegna
persónulegrar samstöðu. Ég held
að það sé holl og góð lifsspeki að
yfirgefa ekki vini sina á örlaga-
stundum, jafnvel þótt mikil per-
sónuleg óþægindi geti blasað
við”.
Hvernig skilgreinirðu sjálfan
þig pólitiskt?
„Ég er sjálfstæðismaður og hef
verið i þeim flokki frá unga
aldri”.
Þykistu hafa vit á blaöa-
mennsku?
„Ég geri það, og sú tilfinning
fer vaxandi eftir þvi sem starfs-
reynsla min á vettvangi blaðaút-
gáfu verður meiri. Ég vil t.d.
halda þvi fram að þessi spurning
sé ekki góð blaðamennska”.
Okkur er sagt aö þú hafir hótaö
aö reka Jónas i haust. Ertu i
þeirri aöstööu aö geta gert þaö?
„Ég hef aldrei hótað að reka
Jónas Kristjánsson úr starfi rit-
stjóra. Ég hvorki er nú, né hef
veriðji þeirri aðstöðúað geta gert
slikt og hef aldrei haft áhuga á
þvi. Slik aðgerð hefði aðeins verið
á færi stjórnar útgáfufélags Dag-
blaðsins, en i þeirri stjórn eiga
sæti þrir menn auk min og Jón-
asar”.
Áttuö þiö Jónas ekki stóran þátt
i þvi aö koma Blaðaprenti h.f. á
fót?
„Við Jónas áttum vissulega
stóran þátt i þvi að það fyrirtæki
var sett á laggirnar. Til aö svo
mætti verða eyddum við miklum
tima og lögðum á okkur ómælda
fyrirhöfn um þriggja ára skeiö,
launalaust utan hvað við fengum
auðvitað okkar föstu laun hjá þvi
fyrirtæki, Visi, er við unnum hjá.
Þeir fóru þvi létt frá hönnunar-
kostnaöi Blaðaprents h.f. aðil-
arnir sem siðan hirtu fyrirtækið
þ.e.a.s. vinstri pressan. Ég held
að það sé ekki á neinn hallað, þótt
ég haldi þvi fram að við Jónas
höfum verið einskonar feður
Blaðaprents h.f.”
Er það rétt aö þú hafir hagnast
persónulega af umboössölu
tæknihluta til Blaöaprents hf?
„Nei, það er ekki rétt. Eins og
ég sagði áðan fékk ég aldrei
krónu fyrir störf min við uppsetn-
ingu Blaðaprents h.f. 011 innkaup
véla fyrir félagið voru gerð með
góðri aðstoð forsvarsmanna
Norsk Arbeiderpresse a/s, sem er
samstarfsfyrirtæki þeirra blaða
er norskir jafnaðarmenn gefa út.
Ég heyrði þessa sögu um um-
boðslaunin fyrir mörgum árum
og var hún upprunnin h já aðilum,
sem ekki tóku þátt i uppsetningu
Blaðaprents h.f. á sinum tima, en
höfðu áhuga á að kasta rýrð á það
góða verk er þarna hafði verið
unnið að af heilindum á milli
ólikra abila. Ég tel umboðslaun
alls ekki af hinu illa, þar sem þau
eiga við og fyrir þeim hefur á ein-
hvern hátt verið unnið, en ég visa
þessari Gróusögu til uppruna
sins. Hún á ekki við nein rök að
styðjast.”
Hvernig liöur þér núna þegar
þú átt þátt i aö knésetja Blaöa-
prent h.f.?
„Ég þykist vita að þú eigir við
að afleiðingin af samruna Dag-
blaðsins og Visis geti orsakað
hrun Blaðaprents og vilt fá að
vita viðhorf mitt til þess máls.
Þótt ég sé alls ekki á nokkurn hátt
málsaðili að þessu Blaðaprents-
máli skal ég fúslega láta i ljós
skoðun mina á þvi. Blaðaprent
h.f. er alls ekki i þeim vanda, sem
þeir hafa lýst og mætt með upp-
sögnum vegna samvinnu siðdeg-
isblaðanna. Skal ég nú skýra
þetta nánar. Sjáðu til, fyrir all-
mörgum árum tóku forráðamenn
Blaöaprents sig til og breyttu
samþykktum félagsins að þvi er
varðaði ákvæði um afskriftir og
tekjuafgang. í upprunalegu sam-
þykktunum, sem við stofnendur
settum félaginu, var ákvæði um,
ab félagið skyldi verðleggja sina
þjónustu við blööin, þannig að
tækist að skila fullum afskriftum
og 10% arbi. Skyldu fjármunir
sem þannig mynduðust i fyrir-
tækinu, notaðir til að endurnýja
tækjabúnað félagsins jafnóðum
og hann gengi úr sér. Með þvi
móti átti að tryggja að aldrei
þyrfti að koma til þess aö ráðast
þyrfti i svo þungar fjárfestingar
til tækjaendurnýjunar að eigend-
ur fyrirtækisins, blöðin, stórlega
liðufyrir þaö. Sú breyting á sam-
þykktunum, sem ég nefndi áðan,
hafði það hinsvegar i för með sér,
að sáralitil sem engin endurnýjun
á tækjakosti félagsins hefur átt
sér stað um mörg undanfarin ár.
Var svo komið i byrjun þessa árs,
að fyrirtækið var að stöðvast
vegna slitinna tækja. Menn ræddu
um stórfelldar fjárfestingar og
þar með miklar álögur á blöðin,
sem þarna eru prentuð, þvi tekin
lán verða menn að borga með
vöxtum. Visismenn töldu áætlan-
ir annarra eigenda fyrirtækisins
um vélakaup óraunhæfar og illa
að þeim staðið, en voru bornir at-
kvæðum i stjórn félagsins. Þeir
tilkynntu þá félögum sinum i
stjórn Blaðaprents h.f. að þeir litu
svo á, að hin blöðin óskuðu eftir
aöslita samstarfinu, eða væru að
sýna óviöunandi afskiptasemi af
rekstri Visis með þvi að sam-
þykkja á hann álögur, sem hlyti
að þurfa samstöðu um. Eftir
þetta hlaut öllum að vera ljóst að
Visir færi eigin leiðir i lausn
prentunarmála sinna. Visir pant-
aði sér siðan eigin prentvél, eins
og fram hefur komið i blaðafrétt-
um,og gerði jafnframt ráðstafan-
ir til kaupa á öðrum nauðsyn-
legum búnaði. Ekki hreyfðu for-
ráðamenn Blaðaprents h.f. hins
vegar legg né lið til að búa sig
undir að mæta þeim vanda er nú
blasti við og öllum hlaut að vera
ljós. Auk þess átti fyrirtækið
Blaðaprent h.f. i miklum rekstr-
arlegum vanda vegna stjórnun-
aratriða er ekki verða tiunduð
hér, en voru mjög til meðferðar i
nýafstöðnum kjarasamningum
við Félag bókagerðarmanna. Nú,
löngu siðar, er siðdegisblöðin
hafa samið um samstarf, gripa
forráðamenn Blaðaprents h.f. til
fjöldauppsagna og gera grófar
tilraunir til að skella skuldinni á
óviðkomandi atburð til að fela
eigin ræfildóm og aðgerðarskort.
Þessar fjöldauppsagnir Blaða-
prents h.f. eru einungis yfirskyn
til að geta komið i framkvæmd
rekstrarlegum breytingum á fyr-
irtækinu, sem fyrir löngu siðan
voru i sjónmáli, en kjarkinn vant-
aði til að horfast i augu við. Það
má þó segja formanni Félags
bókagerðarmanna til hróss að
hann sá i gegnum blekkinguna,
eins og fram kom i viðtali við
hann i Morgunblaðinu fyrir
nokkrum dögum.”
Geta Jónas, llörður og Ellert
átt von á uppsagnarbréfi frá þér
einhvcrn daginn?
„Um þetta gildir það sama og
ég sagði áðan, þegar þú spurðir
um uppsögn Jónasar. Slikt er að-
einsá færi meirihluta stjórnar út-
gáfufélagsins, en i þeirri stjórn
sitjum við Jónasog Hörður ásamt
þremur öðrum mönnum.”
Langar þig til að verða blaöa-
kóngur — verða Springer ts-
lands?
„Mér er nær að halda að út-
gáfuveldi á við Springer-sam-
steypuna geti tæpast fyrirfundist
nema i Vestur-Þýskalandi. Ég af-
þakka heiðurinn.”
eftir Gunnar Gunnarsson
myndir: Jim Smart