Helgarpósturinn - 08.03.1984, Blaðsíða 9

stöðvar SÁÁ byggir á grunni AA-
samtakanna og litið er á starfið í
stöðvum SÁÁ sem undirbúning
að þátttöku alkóhóiistanna í
fundastarfi séimtakanna. Þessi
samvirkni hefur skilað sér í gríð-
arlegri fjölgun AA-deilda hér á
landi síðustu árin, sérstaklega þó
eftir að sjúkrastöð SÁÁ á Silunga-
polli tók til starfa 1978. Árið 1972
voru aðeins tvær AA-deildir
starfandi á höfuðborgarsvæðinu.
í dag eru þær 60-70! í meðferð-
inni er eindregið mælst til þess
að fólk sæki AA-fundi reglulega
að lokinni meðferð. Reynslan
kennir alkóhólistum að slái þeir
slöku við í fundasókn þá sé voð-
inn vís. Og þetta er alkóhólistum
í meðferð sagt oft á dag.
Samkennd og óœskileg
rómantík
Á milli funda og fyrirlestra á
Vogi spjallar fólkið saman. Hér og
þar í húsinu hefur dönsku stól-
unum verið raðað saman og í
þeim bera litlir hópar fólks sam-
an bækur sínar. Það kynnir sig
óspart fyrir nýliðunum og er
ótrúlega opinskátt. Hvergi á
landinu hef ég hitt íslendinga,
drukkna eða ódrukkna, sem eru
jafn óhræddir við að opna sig og
tala frítt. Þessi opnu samskipti
líkjast því þegar ófærð þjappar
vegfcnendum nær náunganum,
þegcir fólk verður veðurteppt
saman í vetrarveðrum. Ókunnug-
ir verða málkunnugir og jc.,nvél
vinir. í þeim tilvikum - eins og
raunin er á Vogi - sitja allir í
sömu súpunni.
Samskiptin eru svo opin og
trúnaðurinn svo mikill að maður
veit ekki fyrri til en einhver er
búinn að segja manni alla ævi-
sögu sína. Við þessar aðstæður
myndast sterk vináttubönd á
nokkrum dögum og þau eru litin
jákvæðum augum, svo lengi sem
þau eru talin gagnleg. Um ,með-
ferðarrómantíkina” gegnir öðru
máli. Hún er vel þekkt fyrirbæri
en illa séð. Það er algengt að fólk
af gagnstæðu kyni fari að trúa
hvort öðru fyrir ýmsu í meðferð-
inni og að gagnkvæm hrifning
skapist. í fyrirlestrum er fólk var-
að við þessu vegna þess að það
er talið taka athyglina frá með-
ferðinni. Fólki er sagt að það eigi
fullt í fangi með sjálft sig og eigi
ekki að hugsa um aðra, að það sé
skynsamlegast fyrir alla aðila að
mynda ekíd tilfinningasambönd
á þessum tíma. Þann sólarhring
sem ég dvaldi á Vogi virtist mér
smá stríðni og glens vera látið
nægja í rómantík og kynferðis-
málum. Það, og klúrir brandarar:
„Sjálfs er höndin hoilust,” til
dæmis.
Hvaða séns eiga þau?
En hver verður árangurinn hjá
fólkinu? Hvaða séns á t.d. strák-
urinn tvítugi utan af landi sem ég
hitti? Hann veit ekki cilveg hvort
hann er alkóhólisti en þar sem
ýmislegt bendir til þess, sérstak-
lega þó mikil drykkja hjá honum
og cilkóhólismi í ættinni, tekur
hann enga sénsa og gerir ráð fyrir
því að hann sé það. Hvaða séns á
hann? Eða 27 ára konan sem var
búin að halda í mörg ár að hún
væri geðveik og ganga til sál-
fræðings út af því; hvaða mögu-
leika á hún? „Eg sagði sálfræð-
ingnum náttúrlega aldrei að ég
drykki svona ofsalega,” sagði
hún mér á Vogi. Tólf árum áður
hafði ég hitt þessa sömu stelpu
þegar ég vann í þorpi úti á Iandi.
Þá vann hún í mötuneytinu þar
sem ég borðaði. „Uss, blessaður
vertu, ég var farin að drekka þá,”
segir hún. „Ég drakk bara á virk-
um dögum þegar enginn var að
pæla í því, en ekkert um helgar,
bara til að sýnast.” En hassdíler-
inn sem segir að þetta sé bar-
átta upp á líf og dauða hjá sér
núna. Á hann séns? Hann dreif sig
í meðferð þegar hann sá að alkó-
hólisminn hafði náð yfirhönd-
inni. Hann Vcir að tapa leiknum.
„Ég var farinn að klikka svo oft í
dílingum, farinn að gera fleiri og
fleiri mistök.” Hann var búinn að
vera í amfetamíni og kókaíni, og
notaði núna tækifærið í meðferð-
inni og hætti að reykja tóbak líka.
Hann er dæmi um þá tegund
vímuefnasjúklinga sem hefur far-
ið ört f jölgandi á meðferðarstofn-
unum hin síðari ár, og fá sömu
meðferð og áfengissjúklingamir:
Vímugjafinn er tekinn frá þeim og
þeim bent á aðrcir leiðir til að fá
„kikk” út úr lífinu, kennt að nota
aðrar aðferðir til að leysa sín mál.
Hvað á dílerinn mikla möguleika
á því að ná aftur upp baráttuvilj-
anum og sjálfsvirðingunni sem
áfengið var búið að brjóta niður?
Eða skrifstofustúlkan, rafvirkinn,
kennarinn og læknirinn?
,A síðustu sex árum hafa
25-30% náð þessu í fyrstu um-
ferð,” segir Brynjólfur Hauksson
læknir. ,Tyrsta umferð innifelur í
langflestum tilvikum frsimhalds-
meðferð líka. Fimm til tí'u prósent
ná þessu í annað skipti.” Frá því
sjúkrastöðin á Sogni var sett á
laggimar hafa um 4000 rnanns
innritast í meðferð hjá SÁÁ. Inn-
ritcuiir þessara 4000 einstaklinga
síðan em um 6500.
„Það er meira en að segja það
og það gengur ekkert hjá manni
nema maður vilji það sjálfur,”
segir einn sjúklingurinn við mig á
ganginum. Við vorum að tala um
einn sjúklinganna sem hafði
fengið vilyrði foreldra sinna fyrir
því að þau myndu hjálpa honum
að kaupa sér íbúð ef hann stæði
sig. Undanfarið hefur hann sofið
flestar nætur í Hverfissteini, cuin-
að hvort bankað þar upp á eða
verið hirtur af Hlemmi, þar sem
hcinn dvelur langtímum saman.
Ég spurði hann sjálfan hvort
hann langaði í íbúð. ,Ja, það væri
fínt að eiga einhvem stað tíl að
geta djúsað á,” sagði hann. Það
var eins og hann nennti varla að
standa í þessu. En hann átti eftir
nokkra daga af meðferðinni og
honum getur þess vegna hcifa
snúist hugur núna.
„Ég veit ekki um betri meðferð
á alkóhólisma,” segir Brynjólfur
Hauksson, „og ég held það sé erf
itt að ná árangri nema skýr-
greina þetta sem afmarkaðan
sjúkdóm. Það gengur ekki upp að
skýrgreina þetta sem afmarkað-
an aumingjaskap þeirra sem
verða alkóhólistar - það er sjúk-
dómurinn sem breytir karaktem-
,um. Margir hafna þessu en þeir
sem taka þessu drekka ekki
aftur.”
„Ég er búinn að skoða öll
helstu trúar- og heimspekisyst-
em sem til em,” segir hassdíler-
inn sem ég talaði við, „og það
höfðar ekkert þeirra jafn mikið til
mín og kenningar Martinusar,
sem var Dani, nýlátinn. Hann
miðaði kenningar sínar við þarfir
þeirra sem höfðu enga fótfestu í
lífinu lengur vegna pælinga
sinna. Kenningar AA-samtak-
anna em byggðar á svipuðum
gmnni. Þetta er púra mannrækt.”
HELGARPÓSTURINN 9