Helgarpósturinn - 10.05.1984, Blaðsíða 13

YFIRHEYRSLA
nafn: Friðrik SophussonFÆDDUR: 18.10 1943 fieimili: Skógargerði 6 mánaðarlaun: 41.200
heimilishagir Kvæntur Helgu Jóakimsdóttur, 5 börn bifreið: Mitsubishi Galant 1982
staða: Varaformaður og þingmaður Sjálfstæðisflokksins áhugamál: Stjórnmál og knattspyrna
úr sér genginn
eftir Sigmund Erni Rúnarsson myndir Valdís Óskarsdóttir
Mönnum kom á óvart harSorð gagnrýni FriSriks Sophussonar á ríkisstjómina,
sem hann lét frá sér fara á fundi á Seltjamamesi fyrir fáeinum dögum. Hann vill
formann SjálfstæSisflokksins í ráSherrastól, segir ríkisstjóraina hafa feilað í sið-
ustu efnahagsaSgerðum sínum, og krefst þess að flokkur sinn endurskoSi sam-
starfiS viS Framsóknarflokkinn hiS fyrsta, annars leysist hann upp í óstýranlegar
öreindir sinar. VaraformaSur SjáifstæSisflokksins svarar fyrir þetta í Yfirheyrslu.
Vfkjum fyrst aS fundinum fræga á
Seltjamamesi. HvaS segirSu um þann
orðróm að þér eldri menn i flokknum
séu þér ævareiSir fyrir ræðuna sem þú
fluttir þar?
„Þeir hafa ekki sagt mér frá þvf.“
Hefurðu þá ástæðu til aS ætla aðallir
flokksbræður þínir séu ánægðir með
þetta ávarp þitt?
„Nei, ég held að það hijóti að vera skiptar
skoðanir um efni þessarar ræðu eins og ailt
sem sagt er vafningalaust."
Hafðirðu samráS við formanninn um
efni þessarar ræðu þinnar?
„Nei, hún er að sjálfsögðu alveg samin af
mér einurn."
EmS þið Þorsteinn ekki einmitt óað-
skiljanlegir, hið unga tvíeyki flokksins?
„Við Þorsteinn erum vel aðskiljanlegir.
Hinsvegar hefur okkar samstarf verið ákaf-
lega gott í alla staði.“
Hefur Þorsteinn ekki náð nógu góð-
um tökum á hlutverki sínu?
„Hann hefur náð fullum tökum á hlut-
verki sínu miðað við þær aðstæður sem
uppi vom þegar hann var kjörinn, það er að
segja, eftir að búiðvar aðskipa ríkisstjóm."
Einhverra hluta vegna sagSirðu samt
í Seltjaraamesræðunni að æskilegra
væri að hann tæki ráðherraembætti,
svo hann geti náð tökum á hlutverki
sínu.
„Það sem ég á þama við er einfaldlega
það að mjög mikilvægt er fyrir formann
Sjálfstæðisflokksins, og reyndar formenn
allra annarra stjómmálaflokka, að vera á
þeim stað þar sem uppspretta valdsins er.
Það hlýtur ríkisstjóm að vera á hverjum
tíma.“
Finnst þér einu gilda í hvaða ráð-
herrastól formaðurinn sest?
„Ég tel að formaður í stjómmálaflokki
eigi að velja sér ráðuneyti. Við þetta má
bæta þeirri skoðun minni að ég tel að Sjálf-
stæðisflokkurinn þurfi að breyta þeirri að-
ferð sem hann hefur viðhaft við að velja
ráðherraefni flokksins. Hingað til hafa ráð-
herrarnir verið kjömir af þingflokknum og
síðan hafa þeir skipt með sér verkum. Ég tel
að það þurfi að innleiða nýtt form sem felst í
því að formaður flokksins á hverjum tíma
stilli upp þeim ráðherralista sem hann vili
hafa í ríkisstjóminni. Þann listaeigi hann svo
að ieggja sem sína tillögu fyrir þingflokkinn
sem auðvitað getur flutt breytingartillög-
ur..
Sem sagt aukið vald til formannsins?
,JHann á að mínu mati að hafa frumkvæð-
is- og tillögurétt í því máli.“
Ertu ekki með þessu að segja að það
hafi verið illa valið í ráðherrastóla
Sjálfstæðisflokksins fram að þessu?
,JNei.“
Réttir menn í réttum stólum fyrr og
nú?
>rJá.“
Er æskilegt að varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins sitji utan stjómar?
„Ég held að það sé afar mikilvægt að
formaður sé í stjóminni. Það gegnir ekki
endilega sama máli um varaformanninn.
Það er að mínu máti ekki jafn nauðsynlegt
að hann sitji í ráðherrastói. Hinsvegar er
það ekkert óeðlilegt að varaformaður sé í
ríkisstjóm....“
Langar þig?
,JÉg er í stjómmálum til að hafa áhrif. Og
mér er það vel ljóst að maður hefur mest
áhrif, sitji maður í ríkisstjóm."
Þið Þorsteinn hafið verið gagnrýndir
fýrir slaka og bitlausa flokksforystu.
Erað þið ekki einfaldlega ráðalitlir
innan þingflokksins?
,J4ei. Við höfum ákaflega sterka stöðu í
flokknum með það umboð sem okkur var
veitt á síðasta landsfundi."
Höldum okkur innan þingflokksins
eins. Hlusta gömlu kempuraar nokkuð
á ykkur?
,JÞeir hlusta víst á okkur. Og taka mark á
okkur.“
Þið ráðið þá mestu eftir allt saman?
„Við höfum góð tengsl við forystumenn
flokksins....“
Hverjir era þessir forystumenn?
,T>að em forystumenn félaga og samtaka
flokksins um land allt....“
Og Morgunblaðslclíkan?
„Morgunblaðið er ekki aðili að Sjálf-
stæðisfíokknum.“
Þú sagðir úti á Nesi að æskilegt væri
að hnika til í ráðherraliði Sjálfstæðis-
flokksins. Hvaða núverandi ráðherrar
hans hafa staðið sig svona illa?
„Ég hef aldrei sagt annað en það að til
álita komi að skipta um ráðherra í fram-
haldi af endurmati á stjórnarstefnunni, að
ráðherralisti flokksins verði skoðaður upp
á nýtt.“
Þá hljóta einhverjir að hafa staðið sig
illa að þínu mati, nema þetta séu breyt-
ingar breytinganna vegna?
„Nei, alis ekki. Ég er hér að tala um breyt-
ingar í ráðherrastólum sem koma myndu í
kjölfar kaflaskila í stjómarsamstarfinu.
Stjórnarsáttmálinn er nánast úr sér geng-
inn. Hann fjallaði mestan part um brýnustu
aðgerðir sem þurfti að grípa til strax eftir
kosningar. Nú er þessu tímabili iokið. Það
kemur í Ijós að okkur hefur ekki tekist að ná
samkomulagi við Framsóknarflokkinn um
nokkur veigamikil atriði. Það eigum við eft-
ir. Þessvegna tel ég að við verðum að end-
urmeta okkar stöðu. Við þurfum að ræða
við Framsóknarflokkinn um það hvemig við
viljum halda á málum á næstunni, í næsta
kafla þessa stjómarsamstarfs. Og þegar sú
niðurstaða er fengin, finnst mér eðlilegt að
það verði rætt, hvort ástæða sé til að breyta
ráðherralistanum. En það gerist því aðeins
að formaður flokksins æski þess."
Annað mál. Hefur verið erfitt að
halda friðinn í þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins?
„Það hefur ekki verið tiltakanlegur ófrið-
ur í þingflokknum. Auðvitað hafa menn mis-
munandi skoðanir á vissum málum, en það
hefur ekki staðið starfi þingflokksins fyrir
þrifum."
Hafið þið Þorsteinn til dæmis náð
nokkru taumhaldi á Albert?
, Albert hefur unnið ágætlega, bæði í sínu
ráðuneyti og í þingflokknum. Hinsvegar
verður það ekki sagt um hann að hann verði
beislaður....“
Er Albert þessi „yfirlýsingaglaði ráð-
herra“ sem þú minntist á í margumtal-
aðri ræðu þinni á Seltjamamesi?
„Ég átti ekkert frekar við hann en aðra
ráðherra."
Ætti hann að víkja fyrir Þorsteini?
„Það er ekkert slíkt til umræðu....“
En Geir?
„Ekki heldur."
Jæja. Óeining flokksins, hefur hún
nokkumtíma verið skýrari?
„Ég held að það hafi sjaldan eða aldrei
verið jafn mikil samstaða innan flokksins.
Það er reyndar með ólíkindum hvað hann
hefur náð sér vel eftir þann klofning sem
hann átti við að striða á meðan síðasta
ríkisstjóm sat á valdastóli."
Engín sárindi eftir frá þeim tíma?
„Ég hef ekki orðið var við nein sárindi
inníin flokksins. Hann er fuilkomlega gróinn
sára sinna.“
Hvaða öreindir flokksins varstu þá
að tala um í ræðunni úti á Nesi?
„Eg var að tala um það að flokkurinn
myndi leysast upp í óstýranlegar öreindir
sínar, nema gerð yrði þessi endurskoðun á
stjórnarsamstarfinu sem ég útskýrði
áðan....“
Samstaðan innan flokksins er þannig
bara á yfirborðinu?
,Jfún er góð sem sakir standa, en ég
endurtek það sem ég sagði á Seltjarnamesi,
að það gæti skemmt fyrir flokknum ef hann
athugar ekki sinn gang á þeim tímamótum
sem nú eru að verða í stjómarsamstarfinu."
Tölum þá um kynslóðastríðið sem
menn segja að heldur betur herji á
flokkinn sem sakir standa. Fara þar
mikil átök?
„Ég kannast ekki við þau. Og ég kannast
ekki við þetta stríð sem þú ert að tala um.
Við sjáum það að flokksmenn kusu yngsta
þingmanninn sinn til fórmennsku á síðasta
landsfundi. Ég held það segi sitt um það að
ungir menn eiga jafn mikia möguleika í
flokknum og þeir sem eldri em.“
Hvaða skýringu hefurðu þá á því að
meðalaldur ráðherra ykkar er vel yfir
fimmtíu ár?
.„Sjálfsagt enga aðra skýringu en þá að
þeir em þetta gamlir. Hinsvegar em flestir
okkar þingmenn á svipuðum aldri og allir
ráðherrarnir, og því er það ekkert óeðlilegt
að meðalaldurinn skuli vera sá sem þú
nefnir."
Að lokum. Þú gagnrýndir aðgerðir
ríkisstjómarinnar harkalega á fundin-
um á Seltjaraaraesi. Er þetta veik
stjóra?
„Þú færð mig ekki tii að segja mig afhuga
þessari ríkisstjórn. Hinsvegar verður að
koma skýrt fram að efni ræðu minnar hefur
ekki verið lýst réttilega í f jölmiðium að und-
anfömu. Fyrri partur ræðunnar var mikið
lof á stjórnina fyrir þann árangur sem hún
hefur náð í efnahagsmálum. Síðari hlutinn
var aftur á móti ábending um það að við
væmm ekki að leysa nægilega stóran hluta
vandans með þessum aðgerðum sem nú er
verið að fjalla um í þinginu, heldur værum
við að ýta of stómm hluta vandans á undan
okkur. Mér hefur verið það ljóst um langan
tíma að ef við frestum því að ieysa vandann
nú, þá verði erfiðara og kannski varla hægt
að leysa hann síðar. Þetta byggi ég á því að
ríkisstjómir hafa fyrst og fremst tækifæri til
þess að gera stóra hluti á meðan þær em
með nýtt umboð. Þá gefa allir aðilar henni
tækifæri og svigrúm til að sjá hvað hún
getur. Fyrsta stjómarár hverrar ríkisstjóm-
ar er það mikilvægasta og jafnframt örlaga-
ríkasta. Það er miður að stjómin skuli ekki
hafa nýtt sér þetta mikilvæga ár í lífi sínu til
að leysa stærri vanda en hún hefur gert."
HELGARPÓSTURINN 13