Helgarpósturinn - 17.10.1985, Blaðsíða 17

LIST
INN
Franski kvikmynda-
leikstjórinn
Agnes Varda í
viðtali við HP:
„Konur vilja vera heil-
steyptir Kkamar í stað
þess að láta stöðugt
búta sig niður í
Kkamsparta sem karlar
geta einblínt á undir
yfirskini erótíkur," segir
Varda um mynd sína
Svar kvenna.
,yid erumengir kjötbitar!“
Agnes Varda er annar gestur
Kvikmyndahátíðar kvenna í
Stjörnubíói og lokar hátíðinni með
sýningu á nýjustu kvikmynd sinni,
Ekkert þak, engin lög (og þú ekki),
föstudag 18. október kl. 21. Fyrir
þessa mynd hlaut hún Gullljónið í
Feneyjum í síðasta mánuði en það
eru einhver eftirsóttustu verðlaun
sem kvikmyndaleikstjóra geta
hlotnast og hafa leikstjórarnir God-
ard, Fassbinder og Wim Wenders
t.d. hreppt þau á síðastiiðnum árum.
Myndin hefur enn ekki verið sett í
opinbera dreifingu og því telst stór-
viðburður að fá hana hingað á há-
tíðina.
Söguþráður myndarinnar gengur
út á hvernig ung flækingsstúlka
deyr úr kulda á leið sinni um Suður-
Frakkland. „Þessi mynd er fyrst og
fremst hugleiðing um frelsið," sagði
Agnes Varda í símtali við HP. „En
hún er alls ekki heimspekileg, held-
ur fjallar hún um það að lifa af frá
„Þessi mynd er fyrst og fremst hugleið-
ing um frelsið. Hún er ekki heim-
spekileg, heldur lýsir hún hvernig ung
stúlka gerir uppreisn á hverjum degi til
að reyna að halda Kfi," segir Agnes
Varda um mynd slna Ekkert þak, engin
lög log þú ekkil.
degi til dags, hvernig þessi unga
stúlka gerir uppreisn á hverjum degi
til að reyna að halda lífi, hvernig
hún berst gegn því ofbeldi sem
hversdagsleikinn beitir hana:
hungri, kulda og hræðslu."
Agnes Varda verður viðstödd sýn-
inguna í Stjörnubíói en kynnir þar
að auki þrjár aðrar myndir eftir sig
fimmtudaginn 17. október kl. 19.
Það eru Daguerro-myndir (Dagu-
errotypes) sem Agnes Varda kallar
hverfisalbúmið, því hún gerði hana
um fólkið í götunni þar sem hún býr
í 14. hverfi í París. Um það leyti gekk
hún með annað barn sitt, var með
hitt heima fyrir og átti því ekki vel
heimangengt. Hún fór því ekki
lengra með myndavélina en í nafla-
strengsfjarlægð frá heimili sínu.
Hvunndagurinn í Daguerre-götu
varð að mögnuðum óði tii lífsins.
Með henni verða sýndar tvær
stuttar myndir, Ódysseifur (Ulysse),
sem hefur verið talin ein af hennar
fegurstu myndum, og Svar kvenna,
(Réponse de femmes), sem er djörf
tilraun til að birta líkama kvenna í
nýju ljósi. „Þessi mynd var fyrst
unnin fyrir franska sjónvarpið.
Spurningin: „Hvað er að vera
kona?“ var lögð fyrir félagsfræð-
inga, lögfræðinga, kvikmyndaleik-
stjóra og fleiri aðila. Þeir síðast-
nefndu áttu að svara í sjö mínútna
mynd,“ sagði Varda í spjalli við HP.
„Ég svaraði þessari spurningu
með annarri spurningu: Hvernig er
að vera konulíkami? Það leitast ég
við að sýna í þessari mynd. Konur
vilja að sjálfsögðu vera heilsteyptir
líkamar í stað þess að láta stöðugt
búta sig niður í líkamsparta sem
karlar geta einblínt á til skiptis undir
yfirskini erótíkur: brjóst, rass og svo
framvegis. Ég krafðist þess að fá að
tala um líkama konunnar og sýna
hann á okkar hátt, að leggja áherslu
á hann án þess að stilla honum út til
sýnis. Við erum engir kjötbitar sem
karlar geta krækt í að vild!“ sagði
Varda.
Agnes Varda er nú einn af virtustu
kvikmyndahöfundum Frakka. Hún
varð fyrirrennari þeirrar kvik-
myndastefnu sem nefnd hefur verið
„franska nýbylgjan" með fyrstu
mynd sinni, La pointe courte (1954).
Því er hún oft nefnd í sömu andrá og
Godard, Truffaut, Chabrol, Rohmer
og Resnais. Á ferli sínum hefur
hún gert fjölmörg verk af margvís-
iegum toga.
Varda kemur hingað til lands á
fimmtudag og er þetta fyrsta ís-
landsheimsókn hennar. Hún sagðist
hlakka til fararinnar og vonast til að
fjörugar umræður skapist um
myndir hennar, hún væri a.m.k. til í
tuskið.
Rétt er að benda á að kvikmyndin
Ekkert þak, engin lög (ogþú ekki) er
án skýringartexta en hinar mynd-
irnar þrjár eru með enskum texta.
JS
„Ósofin og spennt er ég tærust“
segir Margrét Lóa Jónsdóttir, átján ára skáldkona
„Ég hef afskaplega Iftið gaman af að lesa Ijóð þar sem fjallað er um hvað uppvask
sé leiðinlegt og hvernig ástarsorgin speglast í sápukúlunum!" segir Margrét Lóa,
höfundur Glerúlfa.
Tvisvar hef ég stigiö villtan dans
á enni þínu og oftar en aldrei hef ég
saknad bráhára í dimmu regni.
Fimm sinnum hef ég horfiö til þeirra
og tár hefi ég fellt yfir
miskunnarleysi mínu.
Svo hljóöar upphafsljódið í afar
sérstœðri bók sem út kom fyrir örfá-
um dögum. Hún er gefin út í A-5
broti med plastkápu og er skrúfud
saman! I bókinni sem nefnist Gler-
úlfar skiptast á tólf ljóð og fimm
myndir teiknaðar á glærur af höf-
undinum Margréti Lóu Jónsdóttur,
sem er átján ára nemandi í Mennta-
skólanum við Hamrahlíð. HP spjall-
aði við Margréti og spurði fyrst
hvort hún hefði lengi fengist við að
yrkja.
„Ég fór að skrifa að einhverju ráði
fyrir um það bil tveimur árum og
síðan hefur þetta verið viðloðandi,"
sagði Margrét. „Fyrst var þetta eins
og dagbók. Ég dagsetti það sem ég
skrifaði til þess að ég gæti skoðað
það seinna. Framan af var þetta
fyrst og fremst prósaflæði. Það er
gaman að skoða þetta en síðan eru
kannski bara örlítil brot sem maður
sér ástæðu til að kippa út og setja
fram sem Ijóð.
í sumar ákvað ég að gefa út bók
og ákvað nafnið um leið, Glerúlfar,
þá var ég komin með grindina að
bókinni. Síðan fór ég í ferðalag og
fullvann ljóðin og myndirnar teikn-
aði ég nýverið."
— Hvers vegna skírðirðu bókina
Glerúlfa?
„Fyrir mér eru glerúlfar menn.
Einu sinni sat ég inni á Mensu og þá
kom þetta orð allt í einu upp i huga
mér. Ég skynjaði mennina í kring-
um mig sem úlfa og síðan breyttust
þeir í glerstyttur. Þessa hugmynd
hef ég gengið lengi með eins og
hugmyndina að heildaruppbygg-
ingu bókarinnar og fyrir mér er
þetta eitthvað varanlegt, fullunnið,
ég hef ekki séð ástæðu til breyt-
inga.“
— Hvað er það sem knýr þig til að
skrifa?
„Þetta er fyrst og fremst einhvers
konar útrás. En svo teikna ég líka,
og myndirnar á glærunum í bókinni
eiga að rénna yfir ljóðin. Hugmynd-
in er jafnvel sú að fólk geti kíkt á
þetta við kertaljós, haldið glærunni
aðeins frá svo hún endurvarpist á
ljóðið. Svo er líka hægt að varpa
hvorutveggja á vegg. Það er
skemmtilegt að sameina ljóð og
mynd á þennan hátt.“
— / hvers konar ástandi lœtur þér
best að skrifa?
„I mjög mikilli spennu, jafnvel
þegar ég er ósofin og þreytt finnst
mér einhverjar gáttir opnast í mér,
þá finnst mér ég vera tærust. Þegar
maður hefur verið á fullu við að
gera eitthvað og sest svo niður og
fer að hugsa, þá er eins og maður
vilji afgreiða eitthvert mál eða krist-
alla það í vitundinni."
— Hvað fœstu helst við að tjá?
„Öllu fólki hættir til að vorkenna
sjálfu sér, mér jafnt sem öðrum. En
ég er mjög mikið á móti sjálfsvor-
kunn, ég vil að fólk hafi til að bera
sjálfsvirðingu og auðmýkt, að það
geti til dæmis sagt „fyrirgefðu" eins
og ég segi í einu ljóðanna. í fyrsta
ljóðinu, Kœra strandlengja, segist
ég svo hafa fellt tár yfir miskunnar-
leysi mínu, þvi mér finnst svo margir
reyna að kenna öðrum um og líta þá
alítaf á sjálfa sig sem þolendur. Ég lít
ekki svo á að ég sé einhver eilífur
þolandi, heldur þátttakandi."
— Lestu mikið af Ijóðum?
„Já, bæði eldri og yngri höfunda.
Ég held að rómantík höfði til mín,
svo og írónía. Mér finnst yngri
skáldin vera að hverfa frá hvers-
dagsraunsæinu yfir í eitthvað
draumkenndara. Ég hef afskaplega
lítið gaman af að lesa ljóð þar sem
fjallað er um hvað uppvask sé leiðin-
legt og hvernig ástarsorgin speglast
í sápukúlunum! En kannski var
nauðsynlegt að skrifa slík ljóð fyrir
tíu árum í hita jafnréttisbaráttunn-
ar ...“
— Hvers vegna er bókin gefin út í
mjög takmörkuðu upplagi?
„Vegna þess að það er talsverð
fyrirhöfn að skrúfa hana saman!
Hún fæst í Gramminu og síðan ætla
ég að selja hana sjálf en ég reikna nú
kannski með að við, aðstandendur
útgáfuforlagsins Fagrahvamms,
þurfum að skrúfa saman annað upp-
lag innan tíðar."
JS
HELGARPÓSTURINN 17