Helgarpósturinn - 17.10.1985, Blaðsíða 21

EN MISSTÍGA SIG NÚ SAMT...
mörgum árum, berst við löngunina:
„Stundum hvarflar möguleikinn að
mér nokkrum sinnum á dag. Svo líð-
ur langur tími á milli, þar til ég sé
einhverja og hugsa: djö ... væri nú
gaman að ...!“
En það eitt að karlmaður sé „sæt-
ur eða sexý“ nægir ekki til að kona
falli fyrir honum og haldi framhjá.
Hún þarf helst að hafa kynnst hon-
um áður, þannig vaknar hrifningin
og tilfinningarnar sem þurfa að vera
með. Öfugt við það sem gengur og
gerist hjá körlum.
Eins og einn.orðaði það: „Gullvæg
regla segir: ókey einu sinni, la, la
tvisvar, en alls ekki oftar með sömu
konunni. Þá geta tilfinningarnar
nefnilega farið að blandast í þetta.“
Annar karlmaður tók í sama
streng og sagði: „Þú ert ekki skotinn
í kvenmanni þó þú hittir hana tvisv-
ar eða oftar. Þú dregst aðeins að
henni kynferðislega, og hugsar sem
svo: það gæti nú verið gaman að
prófa hana aftur. Það er ekki fyrr en
síðar að tilfinningar fara á kreik, og
þá er hjónabandið líkaíhættu statt."
Hverjir og hvar?
Hverjir halda framhjá og undir
hvaða kringumstæðum? Fólk
stimplar helst þá sem eru mikið á
ferðinni; flugfólk, sjómenn, biss-
nessfólk. Fólk sem lendir í kringum-
stæðum sem bjóða upp á freistingar
og það þarf nú ekkert endilega að
eiga við fólk sem er alltaf á ferðinni.
Kvenmaður benti til dæmis á að hún
mundi aldrei halda framhjá í útlönd-
um; hún þekkti hvorki aðstæður né
fólk.
En hverjar eru kringumstæðurn-
ar? Fólk nefnir vinnustaðapartý
fyrst og fremst. í starfi er alltaf
möguleiki á að fólk dragi sig saman.
Ráðstefnur um víða veröld eru líka
nefndar í samræmi við það sem áð-
ur sagði og ofarlega á blaði eru
skemmtistaðirnir. Þar ku ekki
kvikna ósjaldan á perunni.
Þannig hófst framhjáhald tæplega
fertugrar konu: „Maðurinn minn
vann svo mikið að mér fannst ég
vanrækt. Ég hafði aldrei fallið fyrir
freistingu, þegar ég fór út með
til dæmis mikið upp úr góðu kynlífi
— innan ramma hjónabandsins eða
sambúðarinnar. Þeir leggja meiri
áherslu á það en flestar þjóðir. Hins
vegar eru þeir fullir umburðar-
lyndis gagnvart því að fólk afli sér
reynslu í ástamálum áður en það
velur sér maka. Þetta tvennt gæti
verið uppspretta þess orðróms um
íslendinga að þeir séu fjöllyndir.
Landinn lítur því alla lausung í
ástamálum alvarlegum augum, og
það kemur áreiðanlega mörgum á
óvart, enda hafa þessar niðurstöður
ekki verið birtar fyrr en nú. En eitt
er í orði og annað á borði. Fólk var
aðeins beðið um skoðun, en ekki
upplýsingar um framkvæmd; að
láta í ljósi álit sitt á því hvað er rétt
ograngt, æskilegt og óæskilegt. Það
er ekki þar með sagt að menn geti
ekki misstigið sig, þó þeir líti það
eftir sem áður alvarlegum augum.
Og þar með segjum við skilið við
Gallup-könnunina.
„Djö... væri nú
gaman að. ..“
Um sektarkenndina segir karl-
maður við HP: „Hún gerir vart við
sig fyrst á eftir. Maður reynir að
hrista hana af sér í bílnum á leiðinni
heim. Það er næstum eins og annar
maður hafi verið að verki, því oftast
líður mér ofsalega vel á eftir og
elska konuna mína kannski fljót-
lega. Þetta hefur ekkert með tilfinn-
ipgar mínar gagnvart henni að gera.
Ég verð heldur ánægðari með lífið
ef eitthvað er, og betri við hana.“
Annar segir: „Ég hef fengið rosa-
legan móral eftir framhjáhald. Það
sama á við um aðra sem ég þekki.
Maður reynir að réttlæta framhjá-
haldið á alla kanta. Maður reynir
jafnvel að telja sér trú um að það
skerpi ástina. Afsakar það líka með
því að maður hafi verið fullur, en
veit undir niðri að ákvörðunin hafði
þegar verið tekin. Svo fékk maður
sér í glas og hélt framhjá undir
verndarvæng brennivínsins. Menn
reyna líka að réttlæta þetta með því
að eitt skipti flokkist ekki undir
framhjáhald. Það heiti framhjáhald
að hitta sömu konuna oft.“
Enn annar karlmaður sem sagðist
hafa haldið framhjá konu sinni fyrir
saumaklúbbnum og hitti mann. Eg
hitti hann nokkrum sinnum áður en
ég svaf hjá honum. Ég hafði sam-
viskubit til að byrja með. En ég hitti
annan mann fljótlega, og hef haldið
við hann í tvö ár. Sektarkenndin
hvarf fljótt. Núna sef ég hjá mannin-
um mínum af skyldurækni. Samt
get ég ekki valið á milli. Sameigin-
legar eignir og börn hafa sitt að
segja."
Konur segja í samtölum við HP að
hættutími þeirra sé á aldrinum
30—40 ára. Þá er kynorkan mest,
og nokkrar höfðu á orði að þær
vildu gjarnan prófa „eina nótt" með
öðrum, aðeins til að vita hvort þær
væru gjaldgengar. Ein sagði reynsl-
una sanna að slikt gæti verið mikih
vægt fyrir konu; hún yrði jafnvel
ánægðari með sjálfa sig eftir slíka
tilbreytingu.
Önnur sagði að framhjáhald í eitt
skipti, sem enginn hefði vitneskju
um nema þeir tveir sem í hlut ættu,
þyrfti engan að skaða.
En hvað um margnefndan gráan
fiðring karlanna? Tæplega sextugur
maður sagði: „Ætli menn séu ekki
að sannfæra sig um að þeir hafi
sjens’ og búi ennþá yfir kynorku.
Það er gjarnan talað um að grái fiðr-
ingurinn geri vart við sig eftir 45 ára
aldur, en auðvitað leggst hann ekki
á alla. Geri hann það, leita menn á
ungar konur; sá skilningur hefur
alltaf verið lagður í fiðringinn að
menn séu að sækjast eftir ungum
stelpum, lambakjöti."
Eldi kona sagðist þess fullviss að
framhjáhald væri algengt, ekki síð-
ur hjá konum en körlum, og brenni-
vín væri helsti hvatinn, auk þess
sem fólk væri að fullnægja tilbreyt-
ingarþörf.
„Þetta er áreiðanlega algengast
eftir nokkurra ára hjónaband. Karl-
ar líta á konur sem eign sína og
þurfa þar af leiðandi ekkert að stíga
í vænginn við þær. Þær verða varar
við að vinnufélagar hafa miklu
meiri áhuga og gefa þeim undir fót-
inn. Sama gildir um karlana. Þeim
finnst konan sjálfsagt minna spenn-
andi eftir nokkrar barneignir."
Karlar treysta konum —
konur ekki körlum
Karlmenn virðast geta leyft sér
miklu meira í þessum efnum án þess
að það snerti mannorð þeirra á ein-
hvern hátt. Þeir stæra sig jafnvel af
„fjölda fórnarlamba" við vini sína,
þó það eigi víst ekki við um þá sem
eru í raun afkastamestir í fjöllynd-
inu. En karlmenn fá seint á sig
slæman stimpil, á meðan konur eru
kallaðar mellur og skækjur og öðr-
um álíka ónefnum. Þær eru jafnvel
sakaðar um að eiga sök á framhjá-
haldinu, að hafa dregið manninn á
tálar.
Annað vekur athygli þegar þessi
mál eru rædd við fólk; karlmenn
virðast upp til hópa allöruggir um
konur sínar. Þeir viðurkenna gjarn-
an að þeir væru tilkippilegir ef svo
bæri undir. Spyrji maður hvort þeir
telji það sama eiga við um konur
þeirra, svara þeir fljótlega neitandi.
En bæta því við að traustið sé ekki
gagnkvæmt; þær séu hræddari um
þá. Þeir eru líka óvægnir í dómum
sínum; segjast skilja við konur sínar
á stundinni ef þær haldi framhjá, —
þó svo að þeir geri það sjálfir.
Svo skýtur sú spurning upp kollin-
um í framhaldi af þessum vangavelt-
um, hvort framhjáhald sé algeng
skilnaðarorsök. Henni svarar séra
Karl Sigurbjörnssort:
„Mér sýnist ekki að það sé algeng
orsök hjónaskilnaða. Hins vegar er
það oft partur af stærra munstri, og
framhjáhaldið verður það sem brýt-
ur á þegar komin er upplausn í sam-
búðina. Á yfirborðinu gæti framhjá-
haldið virst ástæðan, en hún er oft
önnur."
— Heldurdu ad Islendingar hugsi
þannig, að þeim kynni að uerða
refsað af œðri mdttaruöldum fyrir
framhjáhald?
„Það hef ég ekki orðið var við. Ég
man ekki til þess að það hafi nokk-
urn tíma borið á góma.“
— En eru þess dœmi að fólk iðrist
suo að það leiti til prests ogjáti fram-
hjáhaldið, þegar það getur ekki sagt
maka sínum sannleikann?
„Já, já, það er til í dæminu. Undir
slíkum kringumstæðum reynir
presturinn að leita orsakanna og
leiða til að bæta úr. Það verður jafn-
framt að benda mönnum á að fyrir-
gefning er möguleiki. Það er aldrei
svo að við getum ekki fyrirgefið. En
fyrirgefningin krefst náttúrulega
iðrunar og þess að snúa til baka. Oft-
ast gerir hinn aðilinn sér grein fyrir
að um leið og svona brot er játað,
felst í því löngun til að biðjast fyrir-
gefningar og bæta ráð sitt.“
Karl sagði líka að þó hann teldi
lausung ríkjandi á ýmsum sviðum
og ákveðið virðingarleysi fyrir
skuldbindingum, væri hann efins
um að framhjáhald eftir giftingu
væri mjög algengt. Fólk gerði sér
grein fyrir að hún setti ákveðnar
skorður og sama gilti um óvígða
sambúð.
„Svo eru ákveðnar mótsagnir í
þessu; fólk í sambúð sem taldi sig
frjálst, en sárnar svo óskaplega þeg-
ar það uppgötvar að hinn aðilinn
hefur haldið framhjá. Það er þetta
mannlega í okkur, þörfin fyrir
öryggi og tryggð.“
Og eitt að lokum; kirkjubrúð-
kaupum hefur fjölgað í seinni tíð —
rómantíkin virðist vera á uppleið!
HELGARPÓSTURINN 21