Helgarpósturinn - 30.12.1986, Blaðsíða 4

eftir Gunnar Smára Egilsson
LÖGMAÐUR LEGGUR INNHEIMTUKOSTNAÐ OFANÁ ÚTSVÖR ÍSAFJARÐARKAUPSTAÐAR:
FYRIR ÓÞARFA VINNU
VANSKILAMENN Á (SAFIRÐI GREIÐA ÁTTA SINNUM HÆRRI INNHEIMTUKOSTNAÐ EN REYK-
VÍKINGAR —TEKJUR LÖGMANNA AFINNHEIMTUMOPINBERRAGJALDA NEMA HUNDRUÐUM
MILLJÓNA - FLEST BENDIR TIL ÞESS AÐ HÉR SÉ UM ÓLÖGLEGAR TEKJUR AÐ RÆÐA.
Nú um áramótin mun innheimtu-
stjóri Isafjardarkaupstaöar senda
Tryggva Guðmundssyni, lögmanni,
vangoldin útsvör til innheimtu. Viö
þaö munu álögö útsvör stórs hluta
bœjarbúa hækka um 25%. Sam-
kvœmt upplýsingum frá bœjarskrif-
stofum Isafjaröarkaupstaöar er
ekki óvarlegt aö œtla aö um 20% af
útsvörum bœjarins séu nú í vanskil-
um. Tryggva Guömundssyni, lög-
manni, eru því skammtaöar tekjur
af bœnum sem nema um 5% af út-
svarstekjum Isafjaröarkaupstaöar.
Útsvör hafa, eins og flest önnur
opinber gjöld, lögtaksrétt. Eins og
fram hefur komið í Helgarpóstinum
leikur mikill vafi á lögmæti þess að
krefjast innheimtulauna samkvæmt
gjaldskrá Lögmannafélags Islands
af slíkum kröfum. Sá vafi er tilkom-
inn vegna þess að dómstólar í Iand-
inu hafna þessum innheimtulaun-
um. Porsteinn Thorarensen, borgar-
fógeti í Reykjavík, sagði í samtali við
HP að hann hafnaði undantekning-
arlaust innheimtulaunum af kröfum
sem fylgir lögtaksréttur í fógeta-
rétti. Fógetaréttur er dómstóll. Það
sem stangast á við niðurstöður dóm-
stóla verður að teljast æði vafasamt
athæfi.
ísafjarðarkaupstaður er ekki eina
sveitar- eða bæjarfélagið sem sendir
vangoldin útsvör til innheimtu hjá
lögmönnum. Seltjarnarnes og
Garðabær gera slíkt hið sama. Þó
hefur eitthvað dregið úr því hjá
þessum bæjarfélögum á seinni ár-
um, sökum þess að vafasamt er
hvort hægt sé að krefja vanskila-
manninn um greiðslu innheimtu-
launanna. Skoðun Þorsteins Thorar-
ensen, borgarfógeta, er sú að sveit-
arfélögin sjálf eigi að greiða lög-
mönnunum ef þau kjósa að kaupa
vinnu þeirra.
Fyrir neytendur er hér um stórt
mál að ræða. Mjög stórt. Eins og
fram kemur í samtali við Tryggva
Guðmundsson, lögmann á Isafirði,
hér á síðunni eru vanskilamenn oft-
ast efnalitlir. Það segir sig sjálft.
MUNURINN YFIR 800%
Tökum dæmi af slíkum manni:
4 HELGARPÓSTURINN
Hann skuldar nú 50 þúsund krón-
ur í útsvar. Eftir áramót sendir Isa-
fjarðarkaupstaður Tryggva Guð-
mundssyni, lögmanni, þetta útsvar
til innheimtu. Tryggvi skrifar þá
bréf og við það bætast 7.896,55
krónur við skuldina. Skuldin vex
síðan eftir því sem vanskilavextir
leggjast ofan á. Innheimtulaun
Tryggva vaxa sömuleiðis.
Tökum dæmi af öðrum vanskila-
manni:
Sá býr í Reykjavík og skuldar
sömu upphæð, 50 þúsund krónur, í
útsvar. Fyrir jólin auglýsti Gjald-
heimtan í Reykjavík að þeir sem
vildu komast hjá kostnaði við lögtak
og uppboð skildu greiða sitt útsvar
hið fyrsta. Þeir sem ekki urðu við
þessari áskorun geta átt von á því að
greiða kostnað er fylgir lögtaki. Fyr-
ir þann sem skuldar 50 þúsund
krónur nemur sá kostnaður 905
krónum, eða 6.991,55 krónum
minna en rnaður i sams konar van-
skilum á Isafirði þarf að borga.
Munurinn er 872,55%.
HUNDRUÐ MILLJÓNA
Þrátt fyrir þennan gríðarlega
kostnaðarauka sem vanskilamann-
inum á ísafirði er gert að greiða er
Isafjarðarkaupstaður engu nær því
að fá sitt útsvar greitt. Ef vanskila-
maðurinn á ísafirði þráast við að
standa í skilum þarf að lokum að
krefjast lögtaks. Eini þrýstingurinn
sem lögmaðurinn á Isafirði, getur
beitt vanskilamenn útsvara er gjald-
skrá Lögmannafélags íslands. Um
leið og hann fær vangoldin útsvör til
innheimtu leggur hann allt að 25%
af skuldinni ofaná höfuðstólinn.
Eins og fram kom hér að framan
er ísafjörður ekki eina bæjarfélagið
sem sendir vangoldin opinber gjöld
til innheimtu hjá lögmönnum. Helg-
arpósturinn hefur greint frá því að
Ríkisútvarpið sendir afnotagjöld í
vanskilum til lögmanna. Afnota-
gjöld hafa þó, eins og flest opinber
gjöld, lögtaksrétt. Fleiri ríkisfyrir-
tæki og -stofnanir senda lögmönn-
um gjöld sín. T.d. Póstur og sími.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að vanskil eru mjög mikii á Is-
landi. Hlutur opinberra gjalda í
þessum vanskilum er stór. Tekjur
lögmanna af innheimtum opinberra
gjalda sem lögtaksréttur fylgir eru
gríðarlegar á ári hverju. Hugsan-
lega skipta þær hundruðum mill-
jóna króna.
ÓLÖGLEG INNHEIMTU-
AÐFERÐ
Það er álit fjölda virtra lögfræð-
inga sem HP hefur ráðfært sig við
að ólöglegt sé að krefja vanskila-
menn um greiðslu innheimtulauna
samkvæmt galdskrá Lögmannafé-
lags íslands af gjöldum sem fylgir
lögtaksréttur. Meðferð fógetaréttar í
Reykjavík á þessum innheimtulaun-
um hnígur í sömu átt.
Vinna lögmanna með gjöld sem
fylgir lögtaksréttur er óþarfur. í lög-
um um lögtak og fjárnám án undan-
farins dóms eða sáttar er meira að
segja tekið fram að gerðarbeiðanda
sé óþarft að vera viðstaddur lögtak-
ið. Ríkinu er með þessu tryggð hröð
og ódýr innheimtuleið. Jafnframt
eru þegnarnir tryggðir fyrir óþarfa
skattpíningu og kostnaði við inn-
heimtu þeirra.
Gjaldheimtan í Reykjavík vinnur
eftir þessum lögum. Bæjarsjóður á
ísafirði gerir það hins vegar ekki.
í sjálfu sér er hér um furðulegt
misræmi að ræða. Vanskilamaður á
ísafirði hlýtur að eiga rétt á sömu
innheimtuaðferð og vanskilamaður
í Reykjavík. Ens og málum er háttað
í dag þarf vanskilamaðurinn frá ísa-
firði að greiða yfir 800% hærri inn-
heimtukostnað en félagi hans í
Reykjavík.
OG LÖGFRÆÐING-
ARNIR GRÆÐA . . .
Og allir þeir vanskilamenn sem
eru í svipaðri aðstöðu og sá á ísafirði
greiða lögmönnum hundruð mill-
jóna króna árlega. Það er umtals-
verður hluti af tekjum íslenskra lög-
manna og mjög stór hluti af tekjum
þeirra lögmanna er sérhæfa sig í
innheimtustörfum.
Enn hefur krafa um endurgreiðslu
á innheimtulaunum af gjöldum er
fylgir lögtaksréttur ekki verið lögð
fyrir íslenska dómstóla. Það er mál
margra lögfræðinga er HP hefur tal-
að við að slíkt mál væri auðunnið.
Þegar innheimtuþóknun lögmanna
kemur fyrir dómstóla ber dómaran-
um að meta hvort hún sé eðlileg. í
þeim tilfellum er hér um ræðir getur
svo varla talist. Þáttur lögmann-
anna í innheimtunni er óþarfur.
Fólki hefur verið gert að greiða fyrir
verk sem engin ástæða var til að
vinna.
TRYGGVI GUÐMUNDSSON, LÖGMAÐUR:
GETUM GENGIÐ í
ii
SKROKK A FOLKI
ii
,,Þaö er hugsanlega hœgt aö
setja þaö þannig upp, allavega fyr-
ir fólk sem lendir í miklum van-
skilum", sagöi Tryggvi Guömunds-
son, lögmaöur á Isafiröi, er HP
spuröi hann hvort ekki vœri rétt-
lœtismál fyrir ísfiröinga aö njóta
sömu innheimtuaögeröa og Reyk-
víkingar. Tryggvi innheimtir van-
goldin útsvörfyrir Isafjaröarkaup-
staö og leggur á þau samkvœmt
gjaldskrá Lögmannafélags fs-
lands.
,,Það er verið aö laga inn-
heimtuprósentuna. Hún hefur
verið svo léleg síðustu árin. Van-
skil hafa aukist ótrúlega mikið".
AstϚan?
,,Eg held að það sé verri afkoma
hjá fólki. Sú er ástæðan fyrst og
fremst."
En nú fylgir útsvörunum lög-
taksréttur, hvaö erþaö sem þú get-
ur gert til aö þrýsta á vanskila-
menn?
,,Ég hef náttúrulega það sem
lögfræðingar hafa, — við getum
gengið í skrokk á fólki með lögtök-
um og djöfulskap. Það þarf mann-
skap til þess að standa í þessu.“
Þaö er dýrara aö veröa fyrir inn-
heimtuaðgerðum frá þér en ef
bœjarsjóður sjálfur sœi um inn-
heimtuna?
,,Já, það verður náttúrulega
dýrara fyrir þann sem greiðir, því
innheimtuþóknunin leggst ofan á.
Á móti kemur að bæjarfélagið
sparar kostnað við að halda lög-
fræðing. Maður veit ekki hvernig
þetta dæmi verður þegar það er
reiknað til fulls.“
Telur þú það eðlilegt að lög-
rnenn taki að sér innheimtur út-
svara og annarra opinberra
gjalda sem lögtaksréttur fylgir og
leggi á þœr innheimtulaun?
„Það má alveg hugleiða það
hvort það sé heppileg þróun í
framtíðinni. En þetta er sjálfsagt
tilkomið, eins og hér á Isafirði,
vegna þess að opinberir aðilar
hafa þurft að horfa upp á síversn-
andi innheimtu. Það verður að
bregðast einhvern veginn við.“