Helgarpósturinn - 30.12.1986, Blaðsíða 29

Anna Kristín Arngrímsdóttir leikur Dúnu í
nýju leikriti Þórunnar Sigurðardóttur:
„Margslungin eins
og verkid sjálft“
Anna Kristín: Gaman að fara svona á milli — að glíma bæði við stór og lítil svið.
Smartmynd.
,,I smásjá" nefnist nýtt leikrit eftir
Þórunni Sigurðardóttur, sem Þjód-
leikhúsið frumsýnir þriðjudags-
kuöld, 30. desember. Þetta er um
leið fyrsta sýning á nýju sviði Þjóð-
leikhússins í kjallara húss Jóns Þor-
steinssonar. Leikstjóri verksins er
Þórhallur Sigurðsson, en með aðal-
hlutverkin fara þau Anna Kristín
Arngrímsdóttir, Arnar Jónsson,
Ragnheiður Steindórsdóttir og Sig-
urður Skúlason. Við rœddum stutt-
lega við Onnu Kristínu um verkið.
„Persónurnar í leikritinu eru
tvenn hjónsegir hún. „Þetta er ör-
lagasaga, þar sem óvænt atvik
koma upp í lífi fólksins og það þarf
að horfast í augu við erfiða hluti til
að vinna úr. Við getum líka sagt að
verkið fjalli um lífið, ástina og dauð-
ann. Þetta eru margslungnar tilfinn-
ingar sem þarna eru á ferðinni,
glíma einstaldinga við örlög sín þeg-
ar fólk þarf að staldra við og skoða
lífið upp á nýtt."
— Hvaða boðskap hefur leikritið
fram að fœra?
„Allar þessar tilfinningar hljóta
að höfða til okkar — við hljótum að
finna til samkenndar með þessu
Ótrúlegt en satt — á því ári sem
nú er að kveðja eru þrjátíu ár liðin
frá dauða mesta píanósnillings
djassögunnar: Art Tatums. Hann
lést 4. nóvember 1956 aðeins 46
ára gamall. Ýmsir aðrir þekktir
djassleikarar létust þetta ár: Fran-
kie Trumbauer, saxistinn sem
lengst lék með Bix Beiderbeck og
Lester Young lærði mikið af;
hljómsveitarstjórinn og básúnu-
leikarinn Tommy Dorsey og svo
varð eitt hörmulegasta bílslys
djasssögunnar er píanistinn
Richie Powell, bróðir Buds; og
trompetleikarinn Clifford Brown
létu lífið. Richie var 25 ára, Clifford
26. Þeir léku með Clifford
Brown/-
Max Roach kvintettnum og útsetti
Richie megnið af efnisskrá kvart-
ettsins. Clifford Brown var einn af
áhrifamestu trompetleikurum
djassins. Hann er sá er þróaði
áfram stíl Dizzy Gillespie og Fats
Navarros og hafði mest áhrif á
harðboppblásara einsog Donald
Byrd og Lee Morgan. Það er sorg-
legt að þrír í hópi stórtrompetleik-
ara djassins létust innan við þrí-
tugt. Clifford, Fats Navarro er varð
27 ára og Bix Beiderbeck 28 ára.
Clifford af slysförum en hinir tveir
úr óreglu. Enn yngri voru þeir
tveir menn er umbyltu öllum
bassa- og gítarleik okkar tíma er
þeir féllu frá. Bassasnillingurinn
Jimmy Blanton var 21 árs og raf-
gítarleikarinn Charlie Christian
varð 23 ára. Þeir urðu báðir tær-
ingu að bráð.
Art Tatum er mestur píanósnill-
ingur djasssögunnar — það er þó
ekki það sama og mesti píanisti
hennar. Enginn hefur haft þá
tækni til að bera er Tatum bjó yfir
né beitt henni jafn áreynslulaust.
Hljómaskyn hans var sterkt og
framsækið og taktskynið óbrigð-
ult. Margir hafa misst áttanna
hlustandi á flókinn spuna Tatums
og haldið hann kominn í ógöngur
en aldrei brást það að Tatum hitti
fólki. Við þekkjum svona fólk."
— Hvað segir þú okkur um þá
manneskju sem þú ert að túlka?
„Það segir ein persónan í verkinu
að hún sé mjög dularfull kona hún
Dúna, þetta er ákveðin manneskja,
en bæði í senn draumóramanneskja
og með báða fætur á jörðinni. Við
skulum segja að hún sé margslungin
eins og verkið sjálft. Það er svo mik-
ið að gerast hið innra með henni að
ég held að það borgi sig ekkert að
vera að lýsa því nánar."
— Þetta er þá vœntanlega erfið
rulla?
„Já, hún er mjög krefjandi, eins
og reyndar alltaf er. Það á kannski
sérstaklega vel við um svona ný
verk; en þetta er eins og að ganga
með barn. Ég vona bara að það
þroskist vel og að allt gangi vel þeg-
ar það kemur í heiminn. Ég reyni
auðvitað að hlúa eins vel að þessu
litla barni og unnt er. Þessi um-
hyggja og ást vex alveg eins ogþeg-
ar maður gengur með barn. Astin
stækkar og um leið tilfinningin fyrir
því sem maður er að gera og fólkið
í verkinu fer að skipta mann meira
og meira máli."
taktinn rétt.
Á bernskuárum lætur tæknin
ljúflega í eyrum og þrjú lög man ég
öðrum fremur frá því ég var í 12
ára bekk. After you have gone
með Krupa bandinu þar sem Roy
Eldridge blés eitt af þessum ótrú-
legu trompetsólóum, Chasin the
Chase með Lionel Hampton í
trommuleik og 1 know that you
know með Art Tatum einum við
flýgilinn. Þá stóð maður á öndinni
yfir Tatum hlaupunum og gerir
enn. Þó er margt annað sem heill-
ar nú og ekki síst þessi mikilfeng-
lega tónhugsun og djörfu hljómar.
Það er sagt að eitt sinn hafi Art
komið þar inn er Fats Waller lék á
píanóið. Waller hætti samstundis
— Þetta er jafnframt frumraun á
nýju suiði. . .
„Já, þetta er nýtt leiksvið og mjög
spennandi. Mér líður hreint ágæt-
lega í þessu húsi."
— Ekki kvíði yfir því að vera á
hálfgerðum útivelli?
„Nei, alls ekki. Það er einmitt
gaman að fara svona á milli sviða —
að glíma bæði við stór og lítil svið.
Maður þarf að spila á svo marga
að leika og sagði: „Herrar mínir
og frúr, ég er aðeins píanóleikari
en Guð hefur gengið í salinn inn".
Annars lærði Tatum meira af Wall-
er en öðrum píanistum. „Fats!
Þaðan er ég ættaður og það er
ekkert krummaskuð!" sagði Tat-
um eitt sinn.
Art Tatum var blindur á öðru
auga en sá smávegis með hinu.
Hann gat greint liti og spil ef hann
bar þau alveg að auganu. Honum
var í mun að enginn yrði þessa var
og Fats Waller segir að eitt sinn
hafi Art meira að segja leitt sig nið-
ur stiga — í myrkri. Tatum las því
aldrei nótur en heyrn hans var slík
að hann gat leikið hvað sem var
eftir fyrstu hlustun.
strengi þegar maður fer svona á
milli og þá fínni strengi í minna húsi
þar sem fólkið er nær manni."
/ smásjá er ekki fyrsta verk Þór-
unnar Sigurðardóttur. Menn minn-
ast sjálfsagt leikrits hennar um
þrenndina Guðrúnu Ósvífursdóttur,
Kjartan og Bolla, en það verk var
sýnt við góðar undirtektir í Iðnó fyr-
ir tveimur árum.
Tatum var virtur af öllum er
hann þekktu og sagt er að í eitt af
þeim fáu skiptum er Toscanini hafi
mætt of seint í Metropolitan hafi
verið er hann fór með tengdasyni
sínum Vladimír Hórowitz, að
hlusta á Art Tatum. Er Leonard
Feather bað 126 af stórpíanistum
djassins að nefna heista áhrifavald
sinn nefndu 78 Art Tatum. Af
hundrað þekktustu djassistum um
miðjan sjötta áratuginn nefndu 68
Tatum sem uppáhalds hljóðfæra-
leikara sinn.
Fátt fannst Art Tatum skemmti-
legra en að leika fyrir útvalda vini
sína eftir vinnu á nóttunni. Þá er
sagt að hann hafi leikið best. Hafi
hann leikið mikið betur en hann
gerir á bestu hljóðritunum sínum
hefur sá leikur helst sæmt himn-
eskum verum. Allt frá fyrslu ein-
leikshljóðritunum hans 1933, Tea
for two og Tiger rag, til þeirra síð-
ustu er hljóðritaðar voru í Los
Angeles í ágúst 1956 skipta perl-
urnar hundruöum og ekki eru ým-
is tríóverkin lakari eða það sem
hann hljóðritaði með Big Joe
Turner, Ben Webster og öðrum.
Tatum var aðeins 46 ára er hann
lést. Miklar vökur og ótæpileg
drykkja settu á hann mark. Hann
gat setið heilu næturnar og leikið
— nótt eftir nótt eftir nótt. Þrjátíu
ár eru liðin frá dauða hans og enn
er hann jafn ferskur og þegar
hann kom fyrst fram. „Hvað eru
undur heimsins mörg?" spurði
Count Basie. „Sjö? Þá erTatum hið
áttunda." Herbie Hancock segir:
„Margir hljómar Art Tatums eru
mun framsæknari en þeir sem ég
leik. Ég er enn að reyna að komast
að leyndardómum þeirra og því
hvernig hann náði þessum meist-
arahljómi úr píanóinu. Tatum var
snillingur sem á engan sinn líka.
Hann fékk allt útúr píanói sem
hægt er að ná úr því hljóðfæri!
Sá sem ekki hefur numið Art
Tatum veit ósköp lítið um hvað
djasspíanóleikur snýst.
LEIKHÚSlífið fjörgast snöggt-
um á fyrstu vikum nýárs, en þá líður
að frumsýningum á nokkrum mjög
forvitnilegum uppsetningum og nýj-
um íslenskum verkum í atvinnuhús-
unum. / smásjá Þórunnar Sigurðar-
dóttur verður þegar farið af stað og
sömuleiðis Aurasál Moliéres í Þjóð-
leikhúsinu, en ellefta janúar frum-
sýnir Leikfélag Reykjavíkur svo Dag
vonar eftir Birgir Sigurðsson sem
verður jafnframt níutíu ára afmælis-
sýning félagsins. Ákaflega sterk fjöl-
skyldusaga frá sjötta áratugnum í
Reykjavík, með skörpum persónum
og örlagadrama, að því er HP er
tjáð. Tveimur dögum áður frumsýn-
ir Leikfélag Akureyrar Hvenœr kem-
urðu aftur rauðhœrði riddarfí eftir
bandaríkjamanninn Mark Medoff,
en leikhúsfólk man eflaust eftir upp-
færslu Nemendaleikhússins á þess-
um dægurþriller á síðasta vetri. Svo
skemmtilega vill til að tveir nem-
endur LÍ frá þeirri uppfærslu, þau
Skúli Gautason og Inga Hildur Har-
aldsdóttir leika nú fyrir norðan í
sömu hlutverkum og þau voru í við
Lindargötuna. Aida Islensku óper-
unnar verður frumsýnd sama kvöld
í uppsetningu Bríetar Héðinsdóttur
á þessu stærsta verki óperusögunn-
ar, en Verdi samdi það á sjöunda ára-
tug síðasta aldar. Og síðast en ekki
síst getum við Djöflaeyjunnar Ein-
ars Kárasonar í leikgerð og leik-
stjórn Kjartans Ragnarssonar vest-
ur í gráköldum fiskverkunarskúrum
gamla Búrs á Bráðræðisholtinu, þar
sem Iðnó hefur stofnað útibú. Frum-
sýning þessa braggablúss verður
seinast í janúar eða fyrst í febrúar.
KÁRI Halldór hefur stofnað
Ævintýraleikhúsiö og sýnt í Kram-
húsinu á undanförnum dögum.
Fyrsta verkefnið er brúðusýning
fyrir börnin þar sem Rósa Guðný
Þórsdóttir og Þór Túliníus toga í
spottana auk Kára Halldórs. Síðasta
sýning á verkinu fer einmitt fram í
dag, klukkan fjögur, í Kramhúsinu
við Bergstaðarstræti. Að sögn Kára
Halldórs er óvíst um hvert næsta
verkefni þessa leikhúss hans verður,
en segir hitt ljóst að hann muni
áfram leggja áherslu á litlar ,,in-
tím“ sýningar fyrir börn, til dæmis
í skólum og dagheimilum á næstu
vikum og mánuðum og jafnvel á
Lœkjartorgi næsta sumar. Nóg sé til
af ævintýrunum og áhangendum
þeirra. Segir svo að seinna meir
megi fara að hugleiða svona sýning-
ar fyrir fullorðna, sem vel að
merkja, þurfi ekki'.síöur á ævintýr-
um að halda... ;<*
•JSfc.
GULLplöturnártJtyrir þessi jól
urðu alls sex og þéjjá gríðarmikilli
skífusölu vitni. ftáðaáeru hljómplöt-
urnar með «i$$®söngvurunum
Kristni Sigmunch'&ftif og Kristjáni
Jóhannssyni, rtíkítpöturnar með
Bubba MorthenS ■Kg’ Strax og sam-
antektirnar Jól ulltt daga og I takt
við tímann þar seni Smfóníuhljóm-
sveitin strýkur" nökkúr vinsælustu
popplög íslandssögunnar. Af þess-
um plötum seldíst»;jölaplatan sýnu
mest, eða'yfir tto þúsund eintök —
og að minnsta kosti tvær íslenskar
plötur seldust nátefegt gullmarkinu,
sem er við fimmta þúsundið; / góðri
trú Megasar og Sarna og þegið grín-
aranna Karls AgúSts. Úlfssonar, Sig-
urðar Sigurjónssotiar og Arnar
Árnasonar. ,
HELGARPÓSTURINN 29
Art Tatum í innlifun sinni.
-FÞG
JAZZ
Guö hefur gengiö í salinn