Helgarpósturinn - 20.08.1987, Síða 12

KVÓTAMÁL SKÚLA ALEXANDERSSONAR
ÞJÓFÓTTUR ÞINGMAÐUR
EÐA RUGLAÐ RÁÐUNEYTI?
Skúli Alexandersson alþingismaður hefur verið sakað-
ur af sjávarútvegsráðuneytinu um kvótasvindl. í þeirri
ásökun felst að Skúli hafi gert sig sekan um að hafa sent
falsaðar skýrslur til Fiskifélags ísíands. Einnig að
bókhald fyrirtækis hans, Jökuls hf., hafi verið falsað.
Hann hafi sömuleiðis aðstoðað útgerðir viðskiptabáta
sinna við að falsa bókhald þeirra. í stuttu máli felst í ásök-
un ráðuneytisins að Skúli hafi verið potturinn og pannan
í umfangsmikilli svikamyllu á Hellissandi, þar sem skjala-
fals, bókhaldsfals og sjálfsagt skattsvik í kjölfar þess
koma við sögu.
VITLEYSAN í
RÁÐUNEYTINU
„Þetta eru alvarlegustu ásakanir
sem bornar hafa verið á alþingis-
mann í lengri tíma,“ sagði Skúli á
blaðamannafundi er hann hélt á
mánudaginn. Hann telur þessar
ásakanir ráðuneytisins alvarlegri en
þær sem bornar hafa verið á Albert
Gudmundsson, Guömund J. Gud-
mundsson og Stefán Benediktsson á
undanförnum misserum.
Skúli segir sig saklausan af kvóta-
svindli og því skjalafalsi sem nauð-
synlegt er til að framkvæma það. Og
sakar ráðuneytið á móti um slæleg
vinnubrögð. Skúli segir starfsmenn
þess ekki hafa sinnt um að kynna
sér öll gögn málsins. Hann telur þær
forsendur sem ráðuneytið beitir í
reikningsaðferðum sínum rangar. í
stuttu máli felst í ásökunum Skúla,
að eftirlit ráðuneytisins með kvóta-
kerfinu sé ónýtt og í raun ráði því til-
viljun eða ásetningur ráðuneytis-
manna hverjir verði ásakaðir um
kvótasvindl og rukkaðir um stórar
fjárhæðir vegna þess.
„Vitleysan í ráðuneytinu ríður
ekki við einteyming," sagði Skúli á
blaðamannafundinum þegar hann
var spurður hvort hann túlkaði
úrskurð ráðuneytisins sem pólitíska
aðför að sér. Hann sagðist neita að
trúa því. En...
„Ég spyr: Er það tilviljun að það
voru einungis fyrirtæki á Vestur-
landi og Vestfjördum sem tekin
voru í stikkprufu ráðuneytisins,"
sagði Skúli á fundinum. „í þessum
landshlutum hefur andstaðan gegn
kvótakerfinu einmitt verið mest.“
ÚTREIKNINGUR STENST
UPP Á KÍLÓGRAMM
Skúli sagði einnig að þessi úr-
skurður ráðuneytisins gerði hann í
raun óvirkan í umræðunni um fisk-
veiðistefnuna. Hann hefði andmælt
kvótakerfinu á þingi og víðar. Nú
væri hann í raun í herkví.
Þegar blaðamenn spurðu hann
hvort hann ætti við að sú hefði verið
ætlan ráðuneytisins, svaraði hann
líkt og frelsarinn:
„Það eru ykkar orð.“
Ráðuneytismenn þvertaka fyrir
þetta.
„Við beittum sömu reikningsað-
ferðum á öll húsin sem athuguð
voru,“ sagði Örn Traustason, starfs-
maður Veidieftirlitsins. „í saltverk-
unarstöðvum hjá nágrönnum Skúla
á Snœfellsnesi stóðst þetta upp á
kílógramm. Hjá Jökli reyndist hins
vegar 120 tonnum af slægðum fiski
ofaukið."
120 tonn af þorski eru 10% af fisk-
kaupum Jökuls á árinu 1986. Ráðu-
neytið komst einnig með reiknings-
aðferðum sínum að því að 27 tonn af
ýsu hefðu horfið í vinnslu hjá fyrir-
tækinu. í Ijósi sagna um kvótasvindl
þarf ekki auðugt ímyndunarafl til að
ætla að 27 tonn af þorski hafi með
þessum hætti verið skráð sem ýsa.
En hvaða aðferðum beitir ráðu-
neytið?
Starfsmenn Veiðieftirlitsins fara
ofan í útflutningsskýrslur fiskverk-
unarstöðvanna. Þeir reikna þær
upp og með ákveðnum nýtingar-
hlutföllum fá þeir út hversu mikinn
fisk stöðvarnar hefðu þurft að
kaupa til þess að framleiða þann
fullunna fisk sem fluttur var út sam-
kvæmt skýrslunum. Niðurstöður
þessa útreiknings eru síðan bornar
saman við skýrslur fiskvinnslu-
stöðvanna til Fiskifélagsins. í tilfelli
Skúla bar 120 tonn á milli.
VELTUR Á NYTINGAR-
HLUTFALLINU
„Þetta er aðferð sem notuð hefur
verið í áraraðir við bókhaldseftirlit,"
sagði Árni Kolbeinsson, ráðuneytis-
stjóri sjávarútvegsráðuneytisins, í
samtali við Helgarpóstinn. „Sams-
konar aðferðum er til dæmis beitt til
þess að ákvarða vörugjöld á sæl-
gæti. Við þennan útreikning styðst
ráðuneytið við tölur um nýtingar-
hlutföll, sem eru orðnar margreynd-
ar í gegnum árin. Við sjáum enga
ástæðu til þess að draga útreikninga
okkar í efa.“
Skúli heldur því hins vegar fram
að ráðuneytið reikni með alltof lítilli
nýtingu. Reyndar segir hann að það
sé út í hött að styðjast við meðaltals-
nýtingu og úrskurða einstök hús í
sektir út frá henni. En Skúli bendir
einnig á að það nýtingarhlutfall sem
ráðuneytið styðst við sé undir því
sem bankar miða við þegar þeir
reikna út afurðalán.
„Ég vildi ekki gera ykkur að verk-
stjórnendum í Jökli hf.,“ skrifaði
Skúli í svari sínu til ráðuneytisins,
,,ef þið gerðuð ykkur ánægða með
bankaprósentuna í nýtingu við
venjulegar aðstæður í heilt ár, meira
að segja þótt reiknað væri með full-
stöðnum fiski sem þyrfti að geymast
fram á sumar frá vetrarvertíð. Ég
mundi fara fram á skaðabætur frá
ykkur í staðinn fyrir að greiða ykk-
ur laun.“
Ráðuneytið reiknar með 30,5%
nýtingu á meðalstórum netaþorski.
Bankarnir reikna hins vegar með
32% nýtingu. Ef farið er ofan í þær
tölur um aðkeyptan afla sem Skúli
hefur látið frá sér fara og þær born-
ar saman við útflutning Jökuls kem-
ur út að nýtingin hjá Skúla var um
34% á sambærilegum fiski. Það er;
ef hann hefur ekki keypt fisk fram-
hjá skýrslunum til Fiskifélagsins.
KVÓTAKERFIÐ
EFTIRLITSLAUST?
„Við fórum mjög vægt í sakirnar,"
svaraði Árni Kolbeinsson þessu
atriði. „Við létum húsin að sjálf-
sögðu njóta þess, að erfitt er að
áætla nýtingu upp á gramm. Við
reiknuðum því með hærri nýtingu
en gengur og gerist."
Ráðuneytið úrskurðaði upptöku á
afla hjá fimm fiskvinnslustöðvum.
Það hefur ekki viljað gefa upp
hvaða stöðvar þetta eru. En hefur
þó sagt að meirihluti þeirra hafi við-
urkennt svindlið og staðfest með því
útreikninga ráðuneytisins. Meiri-
hluti af fimm? Sjálfsagt þrjú hús.
En hvað felst í ásökunum Skúla
Alexanderssonar?
Frá því að kvótakerfið var tekið
upp fyrir nokkrum árum hafa verið
uppi sögur um stórkostlegt kvóta-
svindl. Samkvæmt lögum er það
ráðuneytið sem á að hafa eftirlit
með því að farið sé eftir þessu kerfi.
Fyrirtæki Skúla lenti í fyrstu veiga-
meiri úttekt ráðuneytisins. Hann tel-
ur hana reista á misskilningi, jafnvel
illum vilja, og því allt eftirlit ráðu-
neytisins í raun ónýtt. Samkvæmt
þessu hefur ráðuneytið sannað van-
hæfni sína til þess að hafa eftirlit
með því að kvótakerfinu sé fram-
fylgt. Það þyrfti því að finna annan
aðila til verksins svo útdeildur kvóti
sé ekki annað en einskonar viljayfir-
lýsing ráðuneytisins.
ÚRSKURÐUR RÁÐU-
NEYTIS EÐA YFIR-
LÝSING ÞINGMANNS?
Þrátt fyrir að Skúli geri sér grein
fyrir alvarleika þeirra ásakana sem
ráðuneytið hefur borið á hann ætlar
hann ekki að segja af sér þing-
mennsku. Hann mun því sitja á
þingi með úrskurð ráðuneytisins um
kvótasvindl, skjalafals, bókhalds-
svindl og fleira á bakinu. Hann hef-
ur lýst því yfir að hann haggist ekki
nema Halldór Ásgrímsson sjávar-
útvegsráðherra rísi einnig úr sæti.
Með þessu leggur hann að jöfnu
úrskurð lögformlegs eftirlitsaðila og
yfirlýsingar sínar á blaðamanna-
fundi. Á fundinum neitaði Skúli að
fara nákvæmlega ofan í útreikninga
ráðuneytisins og gagnrýna þá.
Hann sagði sig saklausan af ásökun-
um ráðuneytisins og það hvarflaði
ekki að sér að leggja það á sig að
sanna sakleysi sitt. Það væri ráðu-
neytisins að sanna sekt sína. En það
telur ráðuneytið sig vera búið að
gera, einmitt með þessum útreikn-
ingum.
Skúli hefur samið kærubréf til
ráðuneytisins sem afhent verður á
elleftu stundu áður en kærufrestur-
inn rennur út. Ef ráðuneytið tekur
kæru hans ekki til greina mun hann
kæra málsmeðferðina til dómstóla.
Það mun því líða á löngu áður en
úr því fæst skorið hvort íslenska
þjóðin situr uppi með þjófóttan
þingmann eða ráðuneyti þar sem
ruglandi og/eða illur vilji ráða störf-
um.
12 HELGARPÓSTURINN
EFTIR GUNNAR SMÁRA EGILSSON MVND JIM SMART