Helgarpósturinn - 10.09.1987, Qupperneq 2

UNDIR SOLINNI
Sámur frændi og veimiltíturnar í Washington
— Sko, fyrir mér er þetta spurningin um
það, hvort við eigum að vera sjálfstæð þjóð
eða ekki? Ég meina sko, ef við megum ekki
stunda vísindalegar rannsdknir í friði, þá fer
þetta bara að verða stórmál, á alþjóðlegan
mælikvarða sko. Ég meina, hvað erum við
að gera þarna í efra, eða hvað sem það nú
heitir, ef við megum ekki stunda vísinda-
rannsóknir í friði? Eigum við bara að vera
einhver sagnabanki hér? Bara eitthvert
menningarforðabúr? Megum við ekki afla
okkur vísindalegrar þekkingar og reynslu?
Ég reyndi að róa manninn og benti honum
á að ekki væri við mig að skammast, ekki
hefði ég bannað honum, eða öðrum, að
stunda rannsóknir eða afla sér vísindalegrar
reynslu.
— En hver er þessi framandlegi samferða-
maður þinn, sagði ég svo og reyndi að beina
samtalinu inn á nýja braut. — Mér sýnist á
framkomu hans, klæðaburði og yfirbragði
almennt, að hann eigi ekki hingað ættir að
rekja, að minnsta kosti er það mjög fjarskylt
ef svo er.
— Þetta er þrýstihópur, sagði viðmælandi
minn, fljótmæltur og lágmæltur. Hann roðn-
aði þegar ég fór að flissa og bætti því við að
hópurinn hefði reyndar átt að vera stærri, en
því miður hefði fjáröflunarherferð samtak-
anna mistekist og formaðurinn einn komist
alla leið til Islands.
— Hvaða samtaka, spurði ég, gefandi fróð-
leiksfýsninni lausan tauminn, alveg granda-
laus.
— Hvalfjandsemissamtaka Bandaríkj-
anna, svarar kunninginn stoltur. — Þar eru
fáir félagar, en úrvalsfólk, allt saman. Ég er
tengiliðurinn hér heima.
Ég tók nú eftir því, að þessi kjálkabreiði,
snögghærði Bandaríkjamaður var með
barmmerki, sem á stóð: ,,KILL THEM
WHALES, KILL ‘EM ALL!“ Hann brosti breitt
til mín, enda svo kjálkabreiðum manni óger-
legt annað en að brosa breitt, þreif í hönd
mér og sagðist mjög glaður yfir þessum
kynnum.
Mér varð svarafátt.
— Sko, þeir segja að það sé heilög skylda
allra manna, sem sprengiskutli geta vaidið,
að drepa hvali, sem eru kjötmiklar skepnur
og þess vegna augljóslega ætlaðar til þess að
vera manninum til framfæris. Þeir hafa sam-
ið afdráttarlausa stuðningsyfirlýsingu við
afstöðu íslendinga í málinu og jafnframt
skora þeir á stjórnvöld í Japan að hætta nú
öllum kveifarskap í þessu máli, minnast
kjarkmikilla forfeðra og hafa hótanir og yfir-
gangstilburði veimiltítanna í Washington að
engu, en kaupa hvalkjöt af íslendingum,
hvað sem raular og tautar.
Bandaríkjamaðurinn brosti aftur breitt og
benti mér á annað merki í jakkaboðungi sín-
um. Þar stóð: „REMEMBER THE BUFF-
ALO!“. Eftir margar tilraunir og töluverða
fyrirhöfn tókst mér að muna eftir þeim og
skildi þá fljótt hvers vegna Kananum voru
örlög þeirra svo hugleikin.
— Buffalo Bill er einmitt helsta hetja
þeirra, sagði fylgdarmaður Kanans til skýr-
ingar. — Þeir eru að reyna að fá hann tekinn
í dýrlingatölu.
— Sko, frá mínum bæjardyrum séð er
þetta auðvitað spurning um það hvort við
viljum hafa drauma, baráttu og raunir fyrri
kynslóða að engu, af þjónkun við Sám
frænda og veimiltíturnar í Washington. Ef
við nú látum það eftir veimiltítunum að
hætta að veiða hvali, hvað stendur þá eftir af
sjálfstæði þjóðarinnar? Til hvers þraukuðu
forfeður okkar þorrann og góuna hér á
þessu skeri? Af hverju þoldu þeir farsóttir,
eldgos og móðuharðindi, einokun hörmang-
ara ogskattpíningu danskra kónga? Til hvers
höfum við á þessari öld ítrekað lagt í tvísýn
átök við heimsveldin, til þess að fástaöfestan
eignarrétt okkar yfir hafinu hér í kring?
Hann þagnaði nú, en það var bara tii þess
að ná andanum. Hann ætlaðist augljóslega
ekki til þess að ég svaraði þessum spurning-
um og ég var ósköp feginn. Hann ætlaði
nefnilega að svara þeim sjálfur. Það er eng-
inn vandi að fá tíu, ef maður fær að semja
prófspurningarnar sjálfur, hugsaði ég dálítið
skúffaður og beið þess að hann tæki aftur til
máls.
— Ég er ekki að segja að til sé eitt einfalt
svar við öllum þessum spurningum! Það kom
auðvitað margt til að foríeður okkar þoldu
einokunarverslunina. Flestir þeirra komust
hvergi og áttu því engra kosta völ. Nú og svo
voru ansi hreint margir sem þoldu Móðu-
harðindin alls ekki, heldur dóu bara. En ég
segi samt, og ég veit að ég er alls ekki einn
um þá skoðun, að eitt af því sem hélt lífinu
og kjarkinum í þjóðinni á erfiðustu stundum
sögu hennar var hvalveiðarnar! Ekki aðeins
vegna þess, að hvalir eru kjötmiklar skepnur.
Heldur réð þar mestu sú ákafa og innilega
ánægja, sem íslendingar hafa alltaf haft af
eftir Ólaf Biarna Guðnason
því að drepa hvali! Hvalveiðar hafa lengi
verið vinsælasta tómstundagaman íslend-
inga, og ég hef heyrt greinda menn segja að
hvalveiðar séu í rauninni þjóðaríþrótt íslend-
inga, en ekki glíma! Þetta hafa hvalavinir
reynt að fela, með stuðningi veimiltítanna í
Washington!
— Af hverju ertu alltaf að tala um veimiltít-
urnar i Washington? spurði ég, til þess að
gefa honum tækifæri til að anda, því hann
var orðinn helblár í framan.
— Sko, það er svo karlmannlegt að drepa
hvali! Þeir sem ekki vilja drepa hvali eru bara
skræfur og veimiltítur! Ég meina það er al-
veg augljóst.
Hann þagnaði aftur meðan hann var að
rifja upp hvert hann hefði verið kominn. Svo
byrjaði hann aftur.
— Sko, ég er viss um að Jón Sigurðsson
myndi snúa sér við í gröfinni ef við létum
eftir veimiltítunum í þessu máli.
— Sjáðu bara hvað Frakkar gera fyrir sjálf-
stæðið og sjálfsvirðinguna sagði hann og
tvíefldist skyndilega. — Þar hika menn ekki
við að eyða milljörðum árlega til þess að
gera kóraleyjar í Kyrrahafi óbyggilegar um
aldur og ævi með kjarnorkutilraunum. Þeir
segja að þessar tilraunir séu nauðsynlegar
vegna landvarna. En allir vita að það er bull.
Þeir gera þetta bara fyrir sjálfsvirðinguna og
sjálfstæði þjóðarinnar. Þeim líður betur, af
því þeir geta sprengt stóra sprengju öðru
hverju. Þannig finna þeir hvað þeir eru sjálf-
stæðir. Og þannig er það með hvalveiðarnar.
Okkur líður betur þegar við veiðum hvali!
Það er allt og sumt!
Hann lækkaði nú róminn, í trausti þess að
hann væri búinn að telja mig á sitt mál. Nú
talaði hann lágt og með blíðlegu brosi þess
manns, sem hefur rétt fyrir sér og veit það.
— Þetta verður alltaf spurningin um sjálf-
stæði þjóðarinnar. Núna vilja þeir banna
okkur að veiða hvali og hóta okkur öllu illu
ef við ekki hlýðum þeim. En ef við látum
undan þeim nú hvað tekur þá við næst? Fá-
um við ekki næst skipanir um það frá veimil-
títunum að hætta að reka sauðfé á örfoka
land og með hótunum um viðskiptaþving-
anir ef við ekki hlýðum? Og þegar sauðkind-
in er hætt að naga háfjallagróðurinn hvað
er þá eftir af bændamenningunni fornu eða
sjálfstæðinu? Þar á eftir fengjum við kannski
skipun um það frá veimtiltítunum að setja
hreinsibúnað á útblástursrör allra bifreiða,
með hótunum um þvinganir ef við neituð-
um. Og síðan kæmu kröfurnar endalaust og
hvar væri sjálfstæðið þá?
Kaninn kjálkabreiði skildi augljóslega und-
an og ofan af því sem aðstoðarmaður hans
og túlkur var að segja, því hann danglaði í
landann og urraði:
— Whose side are you on?
Samtal okkar varð ekki lengra, þar sem
kjálkabreiði þrýstihópurinn ætlaði að finna
einhverja íslenska ráðamenn og fullvissa þá
um það, að öllum velþenkjandi Bandaríkja-
mönnum væri blóðilla við hvali, alveg eins
og Islendingum. — „The message from the
silent majority is: Right on!“
ou EG VEWÐ Ifí
STUTTFfi'fOiA íV<yi?TVA
NÚ EIN5 Ob E-IH^VE-R
ORÐAÐl
OKkUR 1 bólinu...
■SKILDI VERR
LIf hetir o o
iauoanl r
AUGALEIÐ
2 HELGARPÓSTURINN