Helgarpósturinn - 10.03.1988, Side 36

ar æskunnar. Þetta eru algeng
vinnubrögð hér þegar á að drepa
mál, kæfa góðar hugmyndir. Svo
var slúðrið, þ.e.a.s. rógurinn, settur
af stað. Einn af stjórnarmönnum
Sinfó hvíslaði að mér: „Er virkilega
eitthvað varið í þennan Messiaen?"
Tónlistarfrömuður einn spurði beint
út: „Er þessi Zukofski ekki afskap-
lega erfiður?" (og nokkuð sem ég
hef heyrt oft áður): „Ef hann er
svona góður — af hverju vill hann
koma h-i-n-g-a-ð?“
Það sem var að gerast var þetta:
menn — þ.e.a.s. þeir sem ráða í Sinfó
og Listahátíð — vildu hvorki fá
Zukofski eða Messiaen. Menn þorðu
ekki að segja beint nei, og því var
gripið til hefðbundinna íslenskra að-
ferða. Svo hafa sennilega verið
gerðar áætlanir um að þetta væri
allt of dýrt. Það var t.d. sennilega
gert þegar hindra þurfti að
Lutoslavski kæmi hingað. Islending-
ar eru giúrnir: þeir leggja ekki út í
að framkvæma hluti séu áætlanir of
háar, en hins vegar er umframkostn-
aður greiddur að lokum (og málið
þaggað niður) ef kostnaður er meiri
en áætlanir gerðu ráð fyrir.
Ef menn vilja framkvæma ein-
hverja hugmynd finna þeir leiðir til
þess. Ef ekki, þá er henni fundiö allt
til foráttu. Eða eins og enskurinn
segir: If there is a will there is a way.
Þetta er lóðið. Turangalila, Messiaen
og Zukofski voru á öðru plani — og
að mínu mati hærra — en þeir sem
ráða músíkmálum á íslandi. Því
bendir allt til þess, að einhverjir hafi
óskað eftir að Zukofski stjórnaði
ekki Turangalila á þessu ári hér á
íslandi.
Allur tónlistarheimurinn keppist
við að flytja tónlist Messiaens um
þessar mundir, hann er „mesta trú-
artónskáld eftir Bach“ eins og stend-
ur réttilega í grein Leifs Þórarins-
sonar. Og Zukofski hefur „aðeins"
frumflutt hér á landi — og það frá-
bærlega vel — 9. og 5. sinfóniu
Mahlers, Pierrot Lunaire eftir
Schönberg, Vorblót Stravinskís,
þætti úr Wozzeck og svo margt og
margt annað. Honum hefur ekki
veríd bodid að stjórna Sinfó síöan
1981. Af hverju? Eg veit ekki svarið.
En ég veit að gyðingar og Pólverjar
geta átt erfitt uppdráttar hjá Sinfó,
samanber Lutoslavski, Gilbert Levin
og Paul Zukofski.
Og lokaorðin í grein Leifs geri ég
að mínum: „Mér dettur snöggvast í
hug hvort ekki geti verið að þess'i
öðlingur (þ.e. Zukofski) eigi, þrátt
fyrir allt, kröfu á að skrifstofuliðið í
músíklífinu íslenska komi fram við
hann eins og manneskju."
Atli Heimir Sveinsson
Don Carlos
í Háskólabíói
Óperur eiga heima á sviðinu. Öll
Breyttur
opnunartími á
bensínstöðvum.
á höfuðboigar-
svæðinu
Mánudaginn 7. mars 1988 tekur gildi breyttur opnunartími á bensínstöðvum í
Reykjavík, Seltjamamesi, Mosfellssveit, Kópavogi, Garðabæ og Haínarfiiði.
Ástæða fýrir breyttum opnunartíma er nýgerður samningur vinnuveitenda við
Veikamannafélagið Dagsbrún og Verkamannafélagið Hlíf, er vaiðar bensínaf-
greiðslumenn. Samningurinn felur í sér styttingu á opnunartíma bensínstöðv-
anna, þannig að framvegis veiður lokað ld. 20.00 í stað 21.15 áður.
Sölutími bensínstööva á áðumefndum svæðum verðurskv. samningi'þessunu
Virka daga allt árið:
Opnað kl. 07.30, lokað kl. 20.00
Sunnudaga í júní, júlí, ágúst og september:
Opnað kl. 09.00, lokað kl. 20.00
Aðra sunnudaga:
Opnað kl. 10.00, lokað kl. 20.00
Aðrir helgidagar:
Opnunartími auglýstur sérstaklega
Vidskiptavinum olíufélaganna er vinsamlegast bent á, að sjálfssalar
eru opnireftirkL 20.00.
w Jm

9SB&BMaÐ06HnCI
Skeljungur h.f.
músík í óperum er leikhúsmúsík. Og
óperumúsík nýtur sín aðeins til fulls
á leiksviðinu. Samt er verið að flytja
okkur óperur í „konsertformi". Af
hverju? Svarið er ekki einfalt. En
það gæti verið svona: Við upplifum
veruleikann oft í gegnum aðra.
Fréttir í dagblöðum eru frásagnir í
rituðu máli af því sem gerðist. Við
upplifðum nær ekkert af því sjálf —
við styðjumst við frásagnir annarra.
Sama er að segja um sjónvarpið: við
sjáum það sem myndavélin beindist
að; ekkert annað. Og við myndum
okkur skoðun á veruleikanum þó
hann birtist okkur sem svart/hvít
Ijósmynd í dagbiaði. Og þannig er
óperan í „konsertformi" — einhvers
konar svart/hvít Ijósmynd cif því,
sem gerist í óperuhúsinu — ekki al-
fullkomin en þó betri en ekki neitt.
Sama er að segja um grammófón-
plötuna (afsakið hvað ég er gamal-
dags — ég ætti að segja geisladisk-
inn). í því tilfelli verður áheyrandinn
að ímynda sér framvinduna á svið-
inu. Ef það tekst, þá er það gott.
Þannig er það líka með textann.
Ef maður vill njdta óperunnar til
fulls verður maður að þekkja text-
ann. Núna er það vandamál leyst
með því að sjónvarpa honum fyrir
ofan sviðið í ýmsum óperuhúsum.
Amerískt uppátæki og þess vegna
„það sem koma skal“, hvort sem
manni líkar betur eða verr, eða í
„takt við tímann". En textinn dregur
þá athyglina frá því sem fram fer á
sviðinu, eða dreifir henni. Gamla
aðferðin er því enn í fullu gildi:
kynna sér texta óperunnar, efni
hennar og tónlist áður en maður fer
að sjá hana. Það tekur meiri tíma en
hitt, en gefur kannski meira í aðra
hönd. í listinni gildir ekki lögmálið
mikla: tími=peningar. Listin þarf
sinn tíma til að vera skilin eða með-
tekin. Mikinn eða lítinn eftir atvik-
um.
Nú er ég kominn langt frá efninu,
en því skyldi mér ekki leyfast það,
alveg eins og stjórnmálamönnum
sem byrja að tala um lífskjör, en
enda á því að þrasa um %?
Flutningurinn á Don Carlos var
prýðilegur. Söngvararnir voru
ágætir, og sómdi Kristinn okkar
Sigmundsson sér vel í þeirra hópi.
Sinfó spilaði mjög vel og stjórnand-
inn var öruggur. Þó vantar meiri
snerpu og hraða af og til. En sér-
fræðingar segja mér að hrynur
dofni og hraði hægist eftir því sem
fjær dregur frá miðbaug.
Söngvurum okkar er oft hælt, t.d.
þessa dagana. Hér fengu áheyrend-
ur samanburð við hið besta sem
gerist. Það er alltaf hollt. Við eigum
gott fólk — en — betur má ef duga
skal.
Atli Heimir Sveinsson
Mose Allison
slœr í gegn
Af og til berast hingað myndir þar
sem djasstónlist leikur stórt hlut-
verk. A Listahátíð voru tvær slíkar
sýndar: Down by Law eftir Jim
Jarmusch, þar sem John Lurie
samdi tónlistina og lék eitt af aðal-
hlutverkunum, og She’s Gotta Have
It (Island/Skífan) eftir Spike Lee
með tónlist föður hans, bassaleik-
arans Bills Lee. Þegar skífu eins og
She’s Gotta Have It er brugðið á fón-
inn verða tilfinningarnar blendnar.
Lögin eru oftast brot sem þjóna hlut-
verki sínu í myndinni vel en þó ný-
bopparar einsog Harold Vic og
Cedar Walton séu í bandinu breytir
það engu. Þeir fá aldrei tækifæri til
að tjá sig. Skemmtileg upprifjun fyr-
ir þá sem sáu myndina, gullnáma
fyrir þá sem pæla í kvikmyndatón-
list — en fyrir djasshlustandann er
þetta of brotakennt til að sveiflan
nái að blómstra og þroskast.
Jeff Beal nefnist ungur trompet-
leikari sem nýlega hefur gefið út
sína fyrstu hjá Island-samsteypunni:
Liberation (Antilles/Skífan). Tónlist-
in er vaxin út úr frumskógi raf-
gervladjass/rokk/poppsins. Miles
Davis er honum hugleikinn eins og
tilfellið er hjá níutíu prósentum
ungra trompetleikara og þegar
hann setur upp demparann verður
skyldleikinn ljósastur. Tónlistin er
ekki eins poppuð og hjá Miles á Tutu
— en samt ekki eins djössuð! Það er
nefnilega sama hvaða undirleik
Miles hefur — djasssálin í blæstri
hans er svo djúp og hrein að ekkert
fær henni haggað. Hvorki vilji hans
né tilhneigingar. Svo var einnig um
rödd Armstrongs.
Það er margt vel gert á þessari
skífu en ekki snertir hún mig djúpt.
Kannski hún hafi meiri áhrif á raf-
vædda æsku með trommuheila í
hjarta stað. Aitistinn David Mann á
góða spretti innan um og saman við
og bestur er Beal þegar hann er
með kvintett sinn í gangi — verri
þegar hann blæs í trompetinn, slær
hljómborðin og stýrir trommuheil-
anum. En hver er það ekki?
Eftir að hafa setið yfir þessum
tveimur skífum er stórkostlegt að fá
í hendurnar skífu Mose Allison:
Ever Since the World Ended (Blue
Note/Skífan). í þrjátíu ár hefur
hann leikið með eigin tríói og heill-
að flesta með söng sínum og píanó-
leik. í einum ópusnum á þessari
skífu segir: Thirty years in show-biz
only had one wife! Eigin ævi hefur
verið helsta yrkisefni Mose Allison
og gagnrýnendur ýmist líkt honum
við Faulkner eða Vonnegut.
Það eru fimm ár síðan síðasta skíf-
an kom frá Moses Allison og ekki
vansalaust hversu hljómplötufyrir-
tæki hafa sýnt honum lítinn sóma.
Blue Note á heiður skilinn fyrir
framtakið og gripurinn er í einu orði
sagt stórkostlegur. Besta Mose
Allison-skífa sem ég hef heyrt!
Píanóleikur hans upprunninn í
búggablús jafnt sem hörkuboppi
Horaces Silver og töfrandi röddin
enn jafnstráksleg, þó Mose sé kom-
inn yfir sextugt.
Jafnólíkir listamenn og John
Lee Hooker, Nat King Cole og
Louis Jordan höfðu áhrif á Mose og
áður en hann fór að leika með tríói
sínu hafði hann verið í hljómsveit-
um Gerrys Mulligan, Stans Getz og
með A1 Chon & Zoot Sims (innskot:
A1 Chon lést í síðasta mánuði, sextíu
og tveggja ára gamall).
Tríóferillinn lagði grunninn að
frægð Mose og megnið af ópusun-
um samdi hann sjálfur og eru það
einstaklega persónulegar og inni-
legar tónsmíðar.
Á nýju skífunni eru margir kappar
í liði Mose: saxófónleikararnir
Arthur Blythe, Benny Wallace og
Bob Malach, gitaristinn Kenny
Burrell, bassistinn Dennis Irwin (er
lék með Art Blakey í Austurbæjar-
bíói) og trommarinn Tom Whaley.
Blásararnir gæða skífuna öðruvísi
lífi og mikið eru sólóarnir hans
Bennie Wallace skemmtileg blanda
af því framsækna og hinu hefð-
bundna.
Fyrir gamla Mose Allison-aðdá-
endur er hér kominn gimsteinninn í
safnið þeirra og fyrir þá sem ekki
þekkja Mose — er eftir einhverju að
bíða? Ekki ef þið hafið gaman af
blúsuðum nútímadjassi með væn-
um skammti af frumleika og sjarma!
Vernharður Linnet
MYNDLIST
„Margt og mikiö
drymbi langar!u
Um sýningu Sœmundar Valdimars-
sonar
Ferdinand Cheval var bara ósköp
venjulegur póstberi, sem gekk klyfj-
aður endursendum ástarbréfum á
degi hverjum um hæðadrög Dróme-
héraðs í sunnanverðu Frakklandi,
þartil dag einn árið 1879 að hann
rakst á steinvölu. Nóttina áður hafði
hann dreymt undarlegan kastala og
nú varð honum að orði: „Hér er
draumurinn lifandi kominn. Þessi
steinn hefur að geyma öll form og
öll dýr. Náttúran færir mér högg-
myndir. Ég verð að gera eitthvað í
þessu." Uppfrá þeim degi gekk
Cheval með augun á stilkum og tók
heim með sér hvaðeina, smátt eða
stórt, sem fangaði athygli hans og
ímyndunarafl. Nágrannarnir fóru að
líta hinn ráðvanda póstbera horn-
auga þegar þeir sáu hann rogast
með allskyns rusl heim í garð til sín,
dag eftir dag, mánuð eftir mánuð, ár
eftir ár. Loks kom sá dagur að ná-
grannarnir fengu einhvern botn í
hinn ankannalega sorpburð póst-
36 HELGARPÓSTURINN