Íslenzk sagnablöð - 21.04.1817, Page 20

1817
40
39
ad ölluleiti verdatil lyktaleidt ei laungueptir
ad mxlingin er endud.
Nefnd manna varogfvomed kdngliguni
úiíkurdi, dagfetrum 18 júníí 1800, nidur-
fett til ad meta allt jordagót íid á Islandi og
faltfetia þefs retta afgiald. I nefnd þcfsari
voru, vid hennar byriun, Kammerrád, fídan
Amtmadur í fudur amtinu, L. Erichfen, íem
núer daudur; Jtáverandi Landsyhrrettar As-
fesfor núverandi Amtmadur Sr. Stephenfen ;
núvérandi Kammerrád og Syfslumadur G.
Briem; og Cancellífekrítéri A. Sigurdsfon, fem
deydi í Kaupmannahöfn 1815. Nefnd þelsi
reifti um land alt, íkaut á fíngi í hrepp
hvörium, og lét abúendur upptelia hvöríu
mikill peningur giæti fódraftá jördum þeirra,
hvör hlunnindi þeim fylgdu, og hvörshattar
íkada hvör jórd væri undirorpin. Allt Jtetta
var bókad af nefndarmónnum férilagt fyri
hvöria jord , og jardanna dýrleiki og afgiald
Jiareptir metid. Verkinu var lokid um
hauílid 1805, ogvoru nefndarmenn J>á kalU
adir til Kaupmannahafnar til rádagérdar um
eittog annadíslands búftióm vidvíkiandi, er
Jturfa pótti leidréttingar. pær nýu jardabæk-
nr er fagt ad J)á hafi verid afhendtar pví
konúngliga Rentukammeri, enn hvad |>eim
fídan lídur er hér í landi ókunnugt, eins og
hitt, hvörr J>ær muniafKóngi verdaftadfeftar.
Med Kóngsbréfi af aita júlii 1808 var
aukinn mindugleiki hreppftióra, og j^eim
veitt ein og önnur hlunnindi, fvofem frclfi
fyri tíund og íkatrgialdi, m. m , fyri marg-
faldt erfidi og ómak fem flýtur af hreppftiórn-
inni. Ari feinna var þeim af amtanna Jiáv-
erandi yfirvöldum géfinn greiniligur leidarv-
ífir um íkyldur j>eirraog rértindi, oger þefsi
leidarvífiredur hreppftiórrtar Inftrúx á prent
útgéinginn 1810, enn 1812 náqvæmogmik-
ilvæg J>arad lúrandiútliftun. Hid ffdara verk
er íamid af HraConferencerádi M.Stephenfsn
oghid fyrra afhönumí ftmeiníngu medAmt-
monnunum Hra Confereneei ádi St. Thóra-
renfen og Amrm. Sr. Srephcnfen. Ad fógn
er hreppftiórnar inftrúxmu nú ei allftadar
fylgt, hvaraf ad líkindum orsakaft margskon-
nar órcgla fem í almenníngs ftiórn er hin
íkadligafta. Eittannad, almenníngs gagni
næfta árídandi, lagabod er Kóngsbréfid, og-
fvo dagfctr 2ita júlíí 1808, fem fyrirhýdur
fiólgun á tómthúsfólki vid fiáfarfíduna.
Eprir pefsu logmáli rná einginn géfa fig í
tómrhúsmcnnlkú vid fió, nema hann, fem
eigandi eda leígulidi, hafi grasnyt ad minfta
kofti fyri eina kú eda 6 ær, og ad kálgards-
ftædi fylgi húfinu; þó er Ainrmönnum leyfr,
eptir kríngumltædunum , héri ad giöra eina
ogadra umbreitíng,ad fvnmikluleiti fem þeir
álíta , ad tómthúfmenn géti lifad af handabla,
fiikíveidum , eda á annan líkan hátt, ánþefs
ad verda fveirarómagar.
Vegna ftrídfins, cr hindradi figlíng
milli Islands og Danmerkúr, var fama ár
af Kanúnginúm fettur férligur réttur til ad
dæma í öllum fakamálum, án þefs ad þadan
yrdi ftefnt til ædri rétrar, var þefsi rértur
því kall.idur Yfirkrimínalréttur. Dómendur
í rétrinum voru Júftitíaríus og Tilíkipadir í
Landsyfirréttínum , famt tveir Sýfslumenn
ad auki. Næftidid ár var jtefsi réttur, fem
ónaudíýnligur, upphafinnog gánga nú faka-
amál, íem fyrr, fra heradsrétti til Landsyfir*
réttarins, og jiadan tilHarfta-rértar í Kaup-
mannahöfn. parámoti er tukthúfid í Reyk-
iavik, hvadan öllum fekummönnum var ftept
árid 1 81 3, (eins og ad ofanverdu erámipnft)
med kóngl. úríkurdi af 3 maíí 1816, fyrftum
finn , giörfamliga upphafid. Ei u Javí fekir
mennerdæmaft tilerfidis allirfendirtiIKaup-
mannahafnar og meguþir Iidaáqvedid ftraff.
Um J)á umbreitfng í myntarlagi og
peníngagyldi, fem hér í landi var uppabod-