Morgunblaðið - 25.08.1965, Blaðsíða 6

6
MORC UNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 25. ágúst 1965
Attræður I dag:
Sigurbjðrn Þorkelsson
Táp og fjör og frískir menn
finnast hér á landi enn,
þéttir á velli og þéttir í lund,
þrautgóðir á raunarstund.
Svo segir Grímur, og allt er
þetta lýsing á Sigurbirni. Táp
og fjör fylgir honum í dag, eins
og ávallt áður.
Áttræður unglingur er iðandi
af lífsfjöri. í>að eru margir, sem
þekkja vel hinn fríska mann,
sem er þéttur á velli, fóthvatur
og léttur í sporL Kíkur er hann
af krafti og gleði á sólarstundum
og lætur ekki hug sinn falla, þó
að á móti blási. Sívakandi elju-
maður, sem aldrei missir kjark-
inn, en heilsar vinum sínum með
leiftrandi brosL Ekkert mók,
engin kyrrstaða, enginn drungL
en brennandi áhugi með bjarg-
fastri sannfæringu, svo að allir
vita, hvaða málefni hann ber
fram og fylgir með festu. Sigur-
björn er hlýðinn því orðL er
segir: „Vakið, standið stöðugir i
trúnnL verið karlmannlegir,
verið styrkir". En aldrei gleymir
hann viðbótinni: „Allt hjá yður
sé í kærleika gjört“. Af þessu
mótast dagfar hans, sem stjórn-
ast af göfugu hugarfarí hins ein-
beitta athafnamanns, sem kveður
marga til fylgdar, er unnið skal
að framgangi hins rétta málstað
ar. I>á er hann í léttu skapi, er
hann fær að vera samferða þeim,
sem vilja berjast þannig, að þeir
telji sigurinn visan. Honum er
eðlilegt að segja og kalla: „f>ví
er úr doða diúr dxemgir mál að
hrífa sál“.
Ég hefi þekkt Sigurbjörn um
f jölda mörg ár, frá þvi að dreng
urinn frá Kiðafelli fluttist hing-
að. Þjóðbrautin liggur nálægt
Kiðafelli. Þar má líta rausnar-
garðinn^ og ekki hægt að fara
þar um veginn, án þess að nefna
nafn Sigurbjörns. Á þeim slóð-
um nefni ég ætið nafn hans upp-
hátt eða í hljóði og hugsa um
þann mann, sem ávallt gerir
garðinn frægan.
Snemma varð Sigurbjörn fylgj
andi stjórnmálum, og man hann
þær stundir, er hann var póli-
tískur gegningamaður á Kiða-
fellL Hið pólitíska fjör er enn
í dag hið knýjandi afl. Er nokkur
í vafa um hvaða stefnu hann
fylgir? Talar hann ekki þannig,
að allir skilji, hvar hann á
heima? Er hægt að hugsa sér
almennar kosningar án Sigur-
björns? Þarf þá að leita að hon-
um? Það er hann, sem leitar að
öðrum og sleppir þeim ekki fyrr
en þeir hafa kosið. Það er ekki
hugsanlegt, að Sigurbjöm fari
í felur með skoðanir sínar. Hisp-
urlaus maður talar með krafti
og hittir naglann á höfuðið. Frá
ellefu ára aldri hefir hann verið
pólitískur, og öflugur, virkur
þátttakandi í 65 ár.
Slíkum manni er veitt eftir-
tekt, og marga hefir Sigurbjöm
þekkt. Mörg hlutverkin hafa
honum verið falin. í 35 ár skatt-
lagði hann alla Reykvíkinga, og
gerði það með góðri samvizku.
Sístarfandi maður getur litið
yfir góðan dag frá því hann vann
sín verk við verzlun Edinborgar
frá 1901, og varð 1914 verzlun-
arstjóri Chouillou í Hafnar-
stiræ<tL Öll störf sín hetfir bainii
unnið með dugnaði og prýði. Af
hverju hefir hann verið kallaður
Sigurbjörn í Vísi? Af þvi að þar
var hann með lífi og sál með
vini sínum Guðmundi Ásbjöms-
syni. Það var gaman að koma
inn á Laugaveg 1. Þar var hröð
afgreiðsla, en þar var margt
skemmtilegt og fróðlegt samtal.
Þar átti ég margar unaðsstundir.
Þar var skemmtflegt að vera, er
kosningar fóru í hönd. Man ég
hinn eldfjöruga mann, sem
kveikti í öðrum. Þegar komið
var inn i Vísi, datt engum í hug
að dotta eða sofna.
Víða kemur Sigurbjörn við
sögu. Starfað hefir hann í söfn-
uði Dómkirkjunnar og í Hall-
grímssókn með áhuga og kær-
leika, og aldrei talið á sig erfiðið.
Um allmörg ár hefir hann verið
forstjóri kirkjugarðanna, mörg
sporin hefir hann átt um kirkju-
garðana í Reykjavík, og með
lipurð og nærgætni leyst úr
mörgum vanda.
Því skal ekki gleymt, að Sig-
urbjörn hefir átt heima í
K.F.U.M. frá stofnun félagsins,
og verið í stjórn þess í rúma
hálfa öid og er varaformaður
stjórnarinnar. Það hefir munað
um hann á þeim stað. Aldrei
Hin „forboðna“
setning
í dag ætla ég að gera
nokkrum bréfum skiL Kona
nokkur skrifar:
„Mig hefur lengi langað tfl
að skrifa þér um framkomu
fólks á ýmsum skrifstofum og
afgreiðslustöðum, í viðskiptum
yfirleitt, og þá sannarlega víð-
ar en á opinberum skrifstofum.
Annars varð ég undrandi að
lesa kvörtun yfir bankamanni
fyrir sutttu (þau skrif hafa nú
verið leiðrétt), enda ekki á rök
um reist, því bankarnir hafa
borið af hvað kurteisi staxfs-
fólks viðkemur.
Fyrir þremur árum kom ég
3—4 sinnum á þekkta lögfræði-
skrifstofu hér í borg og gerði
þar viðskiptL sem námu mörg
hundruð þúsund krónum. Þessi
skrifstofa er lögð þykkum
teppum og búin góðum hæg-
indastólum, en húsráðanda
þóknaðist aldrei að bjóða mér
sæti í þeim, enda þótt hann
sæti sjálfur. í eitt sinn, er ég
kom þangað, þurfti ég að skrifa
undir plögg og spurði þá
auðmjúklega hvort ég mætti
setjast. Svarið var ljúfmann-
legt — Já, já!!
Þetta rifjaðist upp fyrir mér
nú í vikunnL er ég átti erindi
á aðra lögfræðiskrifstofu. Ég
kom þangað tvisvar, þar voru
líka prýðis stólar, en þeir voru
ekki ætlaðir viðskiptavinum.
Ég vil taka það fram, að ég er
kona yfir fimmtugt.
Þá er það 18 ára reynzla mín
hefir hann yfirgefið þann söfnuð.
Alltaf þar á sínum stað í 66 ár.
Af hverju hefir hann verið þar
svo lengi? Af því að trúin hefir
verið í hjarta hans, og því hefir
hann átt sælar stundir í samfé-
lagi við þá, sem hafa verið og
eru trúbræður hans. Játning
hans er skýr, er hann segir:
„Lífið er mér Kristur“. Hann á
hina öruggu vissu, og því verður
vitnisburður hans borinn fram
með djörfung, enda talar hann
og breytir i anda þessara orða:
„Ég fyrirverð mig ekki fyrir
fagnaðarerindið; því það er kraft
ur Guðs til hjálpræðis hverjum
þeim, er trúir“.
Fram hjá þessu verður ekki
gengið, er talað er um Sigur-
bjöm. Þetta er ljóst öllum, sem
þekkja hinn trygga vin. Hér er
ekkert hik, heldur sigursæl
vissa.
Þessi trú hefir verið hið ríkj-
andi afl hjá honum og á heimili
hans. Man ég vel konu hans
Gróu Bjarnadóttur. Þar átti fögn
uður heima. En sár var sorgin, er
hin ágæta kona var burtu kölluð
frá heimili og barnahópnum. En
hér sannaðist sem oftar, að þeir,
sem vona á Drottin, fá nýjan
kraft. Um langt skeið hafa þau
af opinberri skrifstofu. Þangað
hef ég sótt eftirlaun mín og
aldrei hefur hrokkið fram úr
dömunnL sem réttir mér pen-
ingana, þessi forboðna setning:
Gjörið þér svo vel.
Velvakandi góður. Það er
víst til of mikils mælzt að þér
getið upplýst mig um hvað
liggur til grundvallar þessari
vöntun og jafnvel andúð á al-
mennri kurteisi. — Frey-
gerður“.
Ég kem að þessum atriðum
við fyrsta tækifærL en hér
kemur annað bréf:
^ Hafliði segir sitt álit
„Heiðraði Velvakandi.
Með því að af og til er um
það rætt í þáttum þínum, að
þörf væri á nafnspjaldi á fót-
stall styttu Jóns Sigurðssonar á
Austurvelli og jafnframt að
framkvæmd verði — fæging á
styttunni öðru hvoru“ eins og
komist er að orði 19. þ.m. í sam
bandi við bréf sem Velvakanda
hefur borizt, þá vfl ég leyfa
mér að senda þér fáeinar línur
varðandi þetta mál.
Ég er því á allan hátt mót-
fallinn, að nafnplata verði sett
á fótstall styttu Jóns forseta.
Þess á ekki að gerast nein þörf
fyrir íslendinga, en fyrir er-
lenda ferðamenn er eða ætti að
vera nægileg vitneskja fólgin 1
lágmyndinni framan á fótstall-
inum. Þar er „Brautryðjand-
inn“ og hverjum erlendum
manni má það vel vera ljóst, að
mynd þess manns sem á fótstall
hjónin Sígurbjörn og Unnur
Haraldsdóttir vakað yfir indælu
heimili. Þau eru bæði samhent
og samhuga, og í sólskinsblettin-
um hafa þau átt og eiga margar
hátíðarstundir. Heimili þeirra
er umvafið birtu sannrar bless-
unar, og þar er Sigurbjöm
hrókur alls fagnaðar. Þar fer
saman gaman og alvara.
Hvernig hefir Sigurbjörn
reynzt bömunum og heimilum
þeirra? Svarið er á einn veg, og
það svar vermir hjarta hans.
Með konu og börnum er hann
hér heima og í öðrum löndum,
og því gerist hann víðförull á
inum stendur, þarf ekki að
merkja fyrir íslenzku þjóðina.
Þessi mun einnig hafa verið
skoðun listamannsins Einars
Jónssonar, sem myndina gerði
af Jóni forseta.
Á árunum 1945 tfl 1948 starf-
aði ég mikið í garðinum við
Listasafnið að Hnitbjörgum og
var tíður gestur í vinnustofu
Einars Jónssonar. Þá var rætt
um það í Víkverja — þáttum
Morgunblaðsins, að nauðsyn
bæri til, að hreinsa spankgræn-
una af mynd Jóns Sigurðssonar
á Austurvelli. Ég ræddi um
þessi skrif við Einar og mér er
minnssætð afstaða hans gegn —
öllum sýmþvotti á höggmynd-
um — eins og hann tók til orða.
„Hversvegna , þvo þeir ekki
þakið á Alþingishúsinu með
saltsýru “ spurði hann. En
eins og flestir munu vita er
þak Alþingishússns klætt með
eir. Það mun eitt elzta eir-
klædda þakið, sem til er hér á
landi og er nú að verða fagur-
grænt. Þannig verða einnig
höggmyndir sem steyptar eru
í eir, ef ekkert er gert til að
tefja fyrir spanskgrænumynd-
um málmsins. „Á þessu ári eru
rétt um 90 ár frá því, er fyrsta
höggmyndin var sett upp i
Reykjavík, sem steypt var í eir.
Það var Thorvaldsenstyttan,
sem nú stendur í Tjamargarð-
inum. Hún hefur aldrei, það
ég veit, verið spanksgrænu-
hreinsuð, og er nú að heita má
orðin fagurgræn. Væri það vel
þess vert fyrir þá sem vilja láta
sýruþvo, styttu Jóns forseta, en
þeir muni fallast á þá skoðun,
sínum efri árum, og fer land úr
landi, en er nú kominn aftur
ungur heim ásamt elskulegri
konu sinni. Æskufjörið segir tii
sín.
Ég hefi oft verið með Sigur-
birni á gleðistundum og á alvar-
legum tímamótum. Alltaf er hann
brosandi og fagnandi. Ég hefi
aldrei heyrt hann kvarta. Hann
gerir það heldur ekki í dag.
Ég flyt vini mínum heilla-
kveðjur frá mér og heimili
mínu og hugljúfar afmælisóskir
frá fjöldamörgum vinum og
samherjum.
að betra sé að láta það ógert
að hreinsa spanksgrænu af
höggmyndum. Þá fyrst, þegar
þær hafa náð jafnri spansk
grænu,, verða allir drættir
myndarinnar skýrar og minna
fremur á líf en kaldan málm.
Til þess hefur verið vitnað,
að víða erlendis, séu höggmynd
ir vandlega þvegnar. Þessu er
því til að svara, að þar er að-
eins um hreinsun á sóti og
fugladriti að ræða. Við erura
svo lánsöm að vera algjörlega
laus við slík óþrif hér í Rvík.
Hinsvegar kemur það fyrir að
höggmyndir hér, verða fyrir
kroti bama og unglinga. Að
sjálfsögðu eru þeir vanvirðu-
blettir þvegnir af, strax og
þeirra verður vart. Og það er
mín skoðun að höggmyndir
þær, sem prýða Reykjavík, séu
í viðunanlegri umhirðu.
Með þökk fyrir birtinguna.
Hafliði Jónsson“.
★ Því sem næst bannað
Og loks er hér þriðja
bréfið í sambandi við Mackin-
tosh og er það frá umboðs-
mönnum framleiðandans á ís-
landi, Íslenzk-Erlenda Verzlun
arfélaginu:
„í dálki yðar hinn 15. til 19.
þ.m., er minnst á sölu Mackin-
tosh-konfekts á Siglufirði.
Vegna þess viljum við
benda á, að innflutningur er-
lends sælgætis, annars en þesa
sem flokkað er undir „medica-
tedsweets" („lyfjasælgæti"), er
því sem næst bannaður til
landsins.
Einu Mackintosh-vörurnar,
sem fluttar eru inn á venju-
legum innflutningsskjölum eru
svonefndar „MUNSHIES", sera
eru súkkulaðikextöflur, 12 i
pakka og kostar pakkinn ura
kr. 14.50 í búð“.
NÝJUNG
TVEGGJA HRAÐA HÖGG-
OG SNtNINGSBORVÉLAR
Bræðumir ORMSSON hJ.
Vesturgötu 3. — Sími 38820.
Bj. J.