Morgunblaðið - 13.05.1967, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1967.
21
- SJÁVARÚTV.
Framh. af bls. 13
ið um 15%. Ef reiknað er með,
að 60.000 tonn af hausum fari
í mjölvinnslu á ári hverju, eru
þarna um 9.000 tonn af fiski.
Bf t.d. hekningurinn væri nýtt-
ur til manneldis eða meirihlut-
inn af hinum stóru hausum af
vertíðarþorski, væri ekki lítið
á unnið — ekki sízt ef þessi fisk
ur væri matreiddur og osta og
smjörfjöllin væru nýtt um leið.
Spurningin verður þá í fyrsta
lagi, hvort hægt sé að ná þess-
um fisiki á nægilega ódýran
hátt, og í öðru lagi, hvað eigi
að gera við hann. Finna þyrfti
vélræna leið til að skilja fisk-
inn frá beinunum. Ég beld að
þetta sé hægt að verulegu leyti
með því að gufusjóða hausana
t.d. á færibandi í gegnum gufu-
kassa, og nota síðan hristisíur
eða vírnetstromlur og ef til vill
fleytingaraðtferðir (flotaion) til'
að sikilja fiskinn frá. í því sam-
bandi má minna á aðferðir, sem
ég netfndi áður til að ná krabba-
kjöti úr skelinni, svo og vélar,
sem notaðar eru til þess að
skilja leifar að kjúklingakjöti
frá beinunum. Þetta þyrfti að
prófa, og full ástæða er til að
ætla, að efitir nokkra reynslu,
muni sæmilegur árangur nást.
Vinnsla úr slíkum fiski gæti
orðið margvísleg. Einna beinast
lægi t.d. við að gera úr hon-
um fiskboHur eða fiskkökur,
sem mætti steikja, frysta og
selja t.d. í Englandi á góðu
verði. Sama mætti gera við
nokkur hundruð tonn aif svoköll
uðum afskurði, sem til verður
við snyrtingu fiskflaka, oftast
með nokkru af smábeinum.
Þetta má auðveldlega mala svo
fínt að ekki finnist fyrir bein-
unum og gera úr því sérstaika
rétti, þar á meðal fiskkökur eða
bollur. Þetta er þegar gert í Eng
landi, Amieríku og víðar og þyk-
ÍT gott.
FiS’kbollur úr kinnfiski, sem
nú fier í mjöl fyrir kr. 0,70 kg,
í humarsósu úr klóm, sem enn er
fleygt, virðist efinilegt viðfangs-
efni.
1
Fiskbjúgu og pylsur
í þess-u sambandi má varla
láta hjá líða að minnast á hin-
ar ágætu vöru Japana, sem kall
aðar eru fiskpylsur og fisk-
bjúgu. Það mun flestum íslend-
ingum lítt kunnugt, að Japanir
framleiða nú árlega talsvert á
annað hundrað þúsund tonn af
þessum vörum, og hefir fram-
leiðsla þessi vaxið mjög hröð-
um skrefum síðustu árin.
„í þessar vörur nota Japanir
margar tegundir atf fiski og enn
fremur nokkuð af hvalkjöti, og
tekið er fram að nota megi flest
ar fisktieguindir, enda eru vörur
þessar blandaðar sterkju, matar
olíu, eftir því hve fisikurinn er
feitur, og margs kona-r kryddi
Hér mundi auðvitað fyrst og
fremstf koma til greina að nota
hausafisk, afskurð og yfirleitt
það hráefni sem annars fer fyr
ir lítið verð. Einhvers staðar sá
ég, að bezti árangur næðist, ef
feitfisk væri blandað við magr-
ain, og ef til vill væri þarna gull
ið tækifæri til að slá tvær flug-
ur í einu höggi, fá nýtingu á
úrgangsfiski og gera hann að-
gengilegri matvöru með því að
bl'anda hann hæfilegu magni af
síld.
En hvað um þær tegundir,
sem hinigað til hafa lítt verið
• snertar, svo sem spærling, kol-
munna og gullax? Nýting þess-
ara fisktegunda er svo sem kunn
ugt er óleyst verkefnL Vafa-
laust mættfi gera úr þeim, a.m.k.
sumum þeirra, ýmis konar á-
gæt'a rétti.
Japanir munu flytja inn nokk
uð aí hráefni í þessar vörur sín
ar, t.d. hafa þeir spurzt fyrir
um slíkt á íslandi, en auk þess
gera þeir ýmsar sérstfakar ráð-
stafanir tfil öflunar þess. Þeir
hafa um skeið framleitt fisk-
mjöl úr ufsategund, sem veiðist
í Beringsihafi. f lok síðusta árs
sendu þeir 11.581 tonna móður-
skip með sex 3—400 tonna tog-
ara á þessi mið til þess að fram
íeiða, að þeir áætluðu, 4.500
tonn af hökkuðum fiski (í
bjúgu), 1.000 tonn atf frystum
fiski og 2.000 tonn af fiskmjöli.
Var gert ráð fyrir að nokfcr-
um slíkum leiðangrum á árinu
1966. Tekið er fram, að þeir fiái
úr hráefninu 25% af hökkuðum
fiski, sem seljist fyrir $ 361.00
per tonn, í stað 16% af fiskmjölb
sem seljist fyrir $ 203,00 per
tonn. Er mismunurinn á hag-
kvæmni því efcki lítilL
Varðandi framleiðslu annarra
á pylsum og bjúgum má nefna,
að í ársskýrslu Síldariðnaðar-
nefindar Breta fyrir árið 1965,
segir, að af ýmsúm nýjum vör-
um úr síld, sem verið sé að
reyna í Englandi sé einmitt
„kipper sausage“, þ.e. pylsur úr
reyktri siíld, lí'klegastar til árang
urs. f Kanada hefir undanfarið
verið framleitt úr ferskvatna-
fiskL whitefish & pike, þar sem
þeir kalla fishfurters eða pylsur,
loaves eða bjúgu og steikt
croquettes".
Minkaeldi
Ég hefi hér með minnstf á
nokkra möguleika til að vinna
verðmætar vörur í allstórum stfíl
úr hráefni, sem við íslendingar
sýnum ekki verðskuldaða virð-
ingu. En við umhugsunina um
öll slík mál hlýtur maður þó
alltfatf að undrast þá ótrúlegu
staðreynd, að sjálft Alþingi
skuli banna þá lausnina, sem, að
óbreyttum aðstæðum, gæti sann
arlega, strax og hún kæmist í
fulla framkvæmd, hatftf mikil-
vægari áhrif til auðgunar ís-
lenzkum fiskiðnaði en flestar
aðrar. Hér á ég vtö hið títt um-
talaða minkaeldi. Ég ætla ekki
að fjölyrða um þetta mál. Til
þess sfcortfir mig sérþekkingu,
enda þótt ég hafi kynnt mér það
lítilsháttar. Hins vegar leyfi ég
mér aðeins að vísa til nokkurra
skýrra og athyglisverðra grein-
argerða, sem birzt hafa í dag-
blöðunum og komið hafa fram í
umræðum um málið á AiþingL
í nágrannalöndum okkar,
Danmörku, Noregi, Svíþjóð og
Finnlandi eru öll bein og hausar
úr mögrum fiski frá frystihúsum
og öðru fiskvinnslustöðvum not-
aðir til minkaeldis, og hrekkur
þó hvergi til, heldur flytja þessi
lönd inn mjög mikið magn af
sams konar vöru frá íslandi,
Kanada og víðar að. Verðið í
Danmörku hefir verið 55—77
aurar danskir pr. kg., en sjáltfir
höfum við fengið fyrir þessa
vöru frysta um kr. 3,00 pr. kg.
nettó, en þá er auðvitað kominn
á hana mikill kostfnður, og verð-
ur þó enn meiri, þegar minka-
bændur þessara landa hatfa kom-
ið henni til búa sinna. Ef við
leggjum til grundvallar d. kr.
0,55 eða ísl. kr. 3,42 pr. kg. á
móti kr. 0,70, eins og verðið í
fiskmjöli hér hefur verið á þessu
árL verður mismunurinn kr.
2,72 á feg. Síðastliðið ár munu
um 100.000 tonn af slífeum bein-
um hafa farið til fiskmjölsframr
leiðslu, og hefði það skv. þessu
S’kilað kr. 272.000.000,00 meira
sem minkafóður á sama verði og
í Noregi og Danmörku. Eða sé
reiknað með, að þessi úrgangur
sé um 50% af slægðum fisiki með
haus, þýðir mismunurinn kr. 2,72
pr. kg. sama sem kr. 1,36 á kg
á fiskinn heilan. Er þá ótalinn
hagnaður af sjálfum minkabú-
unum. Þætti víst útgerðarmönn-
um og sjómönnum muna ua
minna. í þessari afsetningu úr-
gangsins liggur stærsta éistæðaa
til verðmismunarins á nýjum
fiski hér og í þessum nágranna-
löndum okkar, enda þótt uim
ýmsar aðrar mikilvægar orsak-
ir sé einnig að ræða.
Shannon
skjalatöskurnar
vinsælu komnar aftur.
Hagstætt verð.
SHANNON
Ólafur Gíslason & Co. hf.
Ingólfsstræti 1 A
Sími 18370.
DIESEL
SENDIBIFREIÐ
Mótor frá 85 HP til 105 HP.
TYPA 6x4 G tonn á grind
18.10*. 231 DIM 260 HP.
Svefnhús standart.

TYPA 6x4
12.800 til 15.000 kg.
Mjög hagstæð verð.
OM
Lengd á vörurými frá
320 til 460 metrar.
BUSSAR frá 14 sæta til 62 sæta
mótor frá 85 til 260 HP.
UMBOÐIÐ
UPPLÝSINGAR
í SÍMA 40403.
PO. BOX. 618
VESTURGÖTU 3
REYKJAVÍK.
Mótor frá 85 til 105 HP.
Palllengd frá 320 til 460 m.
Burður á grind frá 3 til
4.600 kg.
Verð mjög hagstætt.
BIFREIÐAR TIL SÝNIS í MAÍ
Frá Ítalíu
MAC
MAC
Mac vatnsdælur mótordrifnar 3,5 HP
með 2 tommu inntaki á 1 hjóli
og 2 hjólum með hinum þekktu
ASPERA mótorum. Verð frá 5,614.—
Utanhorðsvnótorar
MAC utanborðsmótorar
MAC de luxe 10 HP kr: 12.365.—
do. 7 HP kr: 9.653.—
do. 5 HP kr: 5.740.—
MAC handsláttuvélar 10-12-14-16
tommu. Verð frá 825.—
MAC mótorsláttuvéla 3 gerðir
16-18-22 tommu. Verð frá kr. 4.522.-
Sendum gegn póstkröfu um land allt.
MAC-umboðið, sími 40403 P.O. Box 618.
HALLÚ!
í dag opR2; Eggert Guðmundsson málverk&sýningu
í vinnustofu sinni að Hátúni 11. Sýningin er opin alla daga frá kl. 2—10 cftir hádegi.