Morgunblaðið - 05.11.1970, Blaðsíða 11

MORGUNBLAfMÐ, FIMMTUOAGUR 5. NÓVEMBBR 1970
11
Prósentukerf ið leiðir til
óhagkvæmra innkaupa
— heftir hagræöingu í rekstri og
veldur hærra vöruveröi
— sagöi Þorvarður Jón Júlíusson
framkv.stj. Verzlunarráðsins
A AÐALFUNDI Verzlunar-
ráðs íslands sl. föstudag,
flutti framkvæmdastjóri ráðs-
ins, Þorvaldur Jón Júlíusson,
ítarlega ræðu um starfsemi
Verzlunarráðs sl. starfsár og
þróun efnahagsmála. Hér fara
á eftir þeir kaflar í ræðunni,
sem fjalla um verðlagsmál,
launamál og skattamál:
FÉXAGSMÁL,
Fyrir réttu ári skilaði áliti
nefnd, sem skipuð hafði verið til
að semja drög að löggjöf um
eftirlit með einokun, hringa-
myndun og verðlagi. Álit nefnd
arinnar kom fram í drögum að
frumvarpi til laga um verð
gæzlu og samkeppnishömlur
ásamt ýtarlegri greinargerð og
athugasemdum við einstakar
greinar frumvarpsins. Mestan
þátt í þessu verki átti danski
sérfræðingurinn Adolf Sonne,
sem hingað kom vorið 1967 og
starfaði með nefndinni og undir
nefnd hennar, þegar störfin hóf
ust.
í nefndinni var 21 maður, full
trúar ýmissa samtaka vinnu-
veitenda, launþega og neytenda,
fulltrúar allra stjórnmálaflokk-
anna og nokkrir embættismenn.
Stóðu 5 þeirra að frumvarpinu,
sumir með fyrirvara, en 5 lýstu
sig andviga því og einn var fjar-
verandi.
1 lok s.l. árs var frumvarpið
lagt fram í efri deild Alþingis
og vísað til allsherjarnefndar
deildarinnar. Meiri hlut nefndar
innar taldi rétt að samþykkja
frumvarpið í meginatriðum, en
kom fram með nokkrar tillögur
til breytingar. Þessar breyting-
artillögur voru ræddar í stjórn
Verzlunarráðsins og þóttu sízt
til bóta, en ekki skipta megin
máli. Auk þess var fram-
kvæmdastjóri ráðsins ásamt öðr
um kvaddur á fund þingnefnd-
arinnar til að gefa skýringarog
upplýsingar. Meiri hluti nefndar
innar var á þeirri skoðun, að
með frumvarpinu væri mörkuð
ákveðin stefna í verðlagsmálum,
grundvölluð á frjálsri og virkri
samkeppni, er líkleg væri til
þess er fram liðu stundir, að
verða bæði framleiðendum og
neytendum til hagsbóta. Þá
benti nefndin á ákvæði frum-
varpsins, sem miða gegn sam-
keppnishömlum, en lagafyrir-
mæli á þessu sviði hefur skort
til þessa og á ýmis nýmæli, sem
tryggja rétt neytenda og ein-
stakra atvinnufyrirtækja gegn
óbilgjörnum viðskiptaháttum.
Þegar frumvarpið kom til at-
kvæðagreiðslu í efri deild, féll
það á atkvæði Eggerts G. Þor-
steinssonar, sjávarútvegsráð-
herra, og komst því ekki lengra.
Það er skoðun Verzlunarráðs-
ins, að það fyrirkomulag verð-
lagsmála, sem verðgæzlufrum-
varpið gerir ráð fyrir, horfi til
bóta, þó að í því séu víðtækar
heimildir til íhlutunar verð-
gæzluráðs. Líklega myndu af-
skipti þess þverra á þeim svið-
um, þar sem framboð er nægi-
legt og samkeppnisaðstæður
ríkja, en beinast að myndun ein
okunar og takmörkunar á fram-
boði. Núverandi prósentuálagn-
ingarkerfi leiðir til óhagkvæmra
innkaupa, heftir hagræðingu í
rekstri og veldur hærra vöru-
verði en ella myndi verða, þeg-
ar til lengdar lætur.
Skipan verðlagsnefndar hefur
verið óbreytt frá desember 1967,
en hún er skipuð fjórum full-
trúum frá samtökum atvinnuveit
enda, fjórum fulltrúum laun-
þegasamtaka og oddamanni,
skipuðum af viðskiptaráðherra.
Fulltrúi Verzlunarráðsins í
nefndinni er Sveinn Snorrason,
hrl., og varamaður hans er fram
kvæmdastjóri ráðsins.
Verðlagsákvæðum hefur verið
breytt nokkrum sinnum á liðnu
starfsári vegna launahækkana
og breytinga á álagningar-
grundvelli við lækkun tolla. Um
s.l. áramót voru þau hækkuð
um 2% vegna verðlagsuppbótar
á laun, 1. marz s.l. voru þau
endurskoðuð vegna lækkunar
tolla við inngöngu í EFTA og
nokkurrar hækkunar verðlags-
uppbótar og í byrjun júlí að
loknum launasamningunum
voru þau hækkuð um 12.1%.
Var launahækkunin að meðtöld
um hækkunum vegna breyttrar
flokkaskipunar og af völdum
launauppbóta frá 1. júní s.l. met-
in á 22%. Við athugun á
áhrifum tollabreytinganna
þurfti að skipta tollskrámúmer
um á vöruflokka verðlags-
ákvæðanna og veitti fram-
kvæmdastjóri ráðsins nokkra að
stoð í því efni.
Verzlunarsamtökin hafa lagt
fram kröfur um breytingu á
verðlagsákvæðum vegna launa-
hækkunarinnar um 4.21% frá 1.
september s.l. og annarra hækk
ana á rekstrarkostnaði, sem ekki
hefur verið tekið eðlilegt tillit
tiL
LAUNAMÁL
1 samningum launþega og
vinnuveitenda frá 19. mal 1969,
sem Verzlunarráðið var aðili að,
voru ákvæði um takmarkaðar
verðlagsuppbætur á laun.
Vegna hagstæðrar efnahags-
þróunar á gildistíma samnings-
ins, sem lauk 15. maí s.l., varvit
að, að launþegar myndu krefj-
ast endurskoðunar á gildandi
kjarasamningum og ekki sætta
sig lengur við skertar verðlags-
uppbætur á laun, enda var þeim
sagt upp af þeirra hálfu, þar á
meðal V.R. og L.I.V.
Enda þótt vinnuveitendur
væru þess albúnir að fallast á
verulegar kjarabætur launþeg-
um til handa, komu hinar háu
launakröfur, er fram voru born-
ar, mjög á óvart. V.R. og L.l.V.
lögðu fram kröfur sínar 6. maí
ásamt tillögum um nýja niður-
röðun í launaflokka, þar sem
með eru tekin mörg ný starfs-
heiti og launaflokkum fjölgað.
1 byrjun viðræðnanna var
Skipuð undimefnd af báðum að
ilum til þess að fjalla um niður
röðun starfsheita í launaflokka.
Kallaði nefndin sér til ráðuneyt
is fulltrúa ýmissa starfsgreina,
svo sem þá, er starfa að trygg-
ingarmálum, meðferð skýrslu-
véla o.fl. Náði undirnefndin eft-
ir nokkra fundi samkomulagi
um niðurröðun þessara starfs-
heita. Fulltrúi Verzlunarráðsins
í undirnefndinni var fram-
kvæmdastjóri þess.
Forsvarsmenn V.R. og L.Í.V.
lýstu yfir i upphafi, að ekki
kæmi til greina neins konar
mismunun eða „þök“, að því er
snerti verðlagsuppbætur á laun.
Eftir fjölmarga, lánga og erf-
iða samningafundi, var nýr
kjarasamningur undirritaður 2.
júlí s.l. Samið var um fullar
verðlagsuppbætur á laun, og
reiknast þær ársfjórðungslega.
Álag á eftirvinnu er 40%, en á
nætur- og helgidagavinnu 80%.
Að því er varðar verzlunarfólk
hækkuðu útborguð laun yíirleitt
um 15—18%. Þá fjölgaði launa-
flokkum frá því, sem áður var,
og ýmis ný starfsheiti voru tek-
in með.
Gildistími samningsins er frá
1. júlí 1970 til 1. okt. 1970 og
er hann uppsegjanlegur með
eins mánaðar fyrirvara. Verði
honum þá ekki sagt upp, fram-
lengist hann um 6 mánuði í
senn, með sama uppsagnarfresti.
Formaður Verzlunarráðsins,
Haraldur Sveinsson, tók þátt i
samningaviðræðunum og auk
hans Hjörtur Hjartarson, Othar
Ellingsen og framkvæmdastjóri
V.l.
Þá hefur formaðurinn tekið
þátt í viðræðum þeim um launa-
mál og þróun efnahagsmáia,
sem átt hafa sér stað að undan
förnu, milli rikisstjómarinnar
og fulltrúa launþega og vinnu-
veitenda.
SKATTAMÁL
Á siðastliðnu ári var skipuð
nefnd embættismanna til að
kanna og gera tillögur um
skattalega aðstöðu fyrirtækja
hér á landi með tilliti til hugs-
anlegrar aðildar að EFTA og
einnig með önnur sjónarmið í
huga, svo sem að örva myndun
eigin fjármagns i fyrirtækj-
unum.
Nokkru eftir að nefndin hóf
störf, skrifaði fjármálaráðuneyt
ið Verzlunarráðinu og óskaði
eftir áliti þess um, hver það
telji stefnumið í skattlagningu
fyrirtækja, sem nauðsynlegt sé
að taka til endurskoðunar í
væntanlegu lagafrumvarpi. Er-
indi þessu var svarað að lokn-
um umræðum í stjórn og skatta-
málanefnd ráðsins og síðarfóru
fram viðræður við embættis
mannanefndina.
í april s.l. komu tillögur
nefndarinnar fram í frumvarpi
til laga frá fjárhagsnefnd efri
deildar Alþingis um breytingu
á iögum um tekju- og eigna-
skatt. Meðferð frumvarpsins var
að mestum hluta frestað til
haustþingsins, en fjármálaráð-
herra rakti efni þess og skýrði.
Frumvarpið stefnir að því að
bæta aðstöðu fyrirtækja til eig-
in fjármyndunar og gera al-
menningi auðveldara og eftir-
sóknarverðara að leggja fé í fyr
irtæki. Lagt er til, að allur at
vinnurekstur verði jafnt settur
gagnvart fyrningu og að fyrn-
ingarreglur verði sveigjanlegri
en nú er. Þá miðar frumvarpið
að því að auðvelda samruna
og slit hlutafélaga.
I umræðum um frumvarpið í
stjórn ráðsins hefur verið bent
á ýmsa ókosti þess, svo sem
skattskyldu af söluhagnaði, sem
eingöngu getur stafað af verð-
rýmun krónunnar, upplausn
varasjóða og brottfall vara-
sjóðsheimilda og afnám sameign
arfélaga sem sjálfstæðra skatt-
aðila.
Stjórn Verzlunarráðsins taldi,
að það væri svo yfirgripsmikið
mái að bera saman skattalega
aðstöðu islenzki'a fyrirtækja og
fyrirtækja i öðrum EFTA-lönd-
um, að nauðsynlegt væri að
ráða sérfróðan mann til að
kanna rækilega hliðstæða lög-
gjöf erlendis. Bergur Tómasson,-
löggiltur endurskoðandi, tókst
þetta verk á hendur og er nú
nýkominn úr ferð til hinna
Norðurlandanna og Bretlands.
Verður hann til ráðuneytis um
þessi mál og mun kynna niður-
stöður rannsóknar sinnar á þess
um aðalíundi.
Peugeot 404
7 manna árgerð 1967, iítið ekinn einkabíil til sölu og sýnis hjá
Sveini Egilssyni h.f.
Útboð
Tilboð óskast í að rífa til grunna og fjarlægja járnklætt timbur-
hús á lóðinni nr. 18 við Þingholtsstræti hér í borg og sprengja
fyrir grunni nýs hóss á lóðinni.
Otboðslýsingar má vitja á skrifstofu vorri, Sóleyjargötu 17.
H.F. ÚTBOÐ OG SAMNINGAR.
Malta
Malta súkkulaðikexið er sjálfkjörið í hópi kátra félaga. Ánægjan
fylgir Malta jafnt á ferð sem flugi, — hvert sem er.
Það leynir sér aldrei, — Malta bragðast miklu betur.