Morgunblaðið - 04.09.1977, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. SEPTEMBER 1977
63
»
Úti ertþú við eyjar blár

Framhald af bls. 49
rúmmetra úr iðrum jarðar með
trónandi felli, Eldfellinu, sem
slagar upp í að vera vasaútgáfa af
hinu 5000 ára gamla Helgafelli.
I Eyjum er margt að gera og sjá
fyrir ferðalanginn, kanna eld-
stöðvarnar sem hylja 400 húsa
byggð, uppbygginguna, sáning-
una, heimsækja íþrótta- og sund-
höliina sem er sú glæsilegasta á
íslandi, bregða á leik i þjóðar-
iþrótt Eyjamanna i Spröngunni,
heimsækja náttúru- og fiskasafn-
ið sem er á heimsmælikvarða
hvað hreinlæti og góðan aðbúnað
snertir, heimsækja byggðarsafn-
ið, sem á eitthvert mesta úrval
hluta úr sjávarbyggð á landinu,
listasafn Eyjanna, sem bráðlega
verður opnað almenningi og m.a.
tugi Kjarvalsmálverka. Þannig
mætti lengi telja og ekki má
gleyma hinni ágætust aðstöðu
golfmanna i Herjólfsdal. Skipu-
lagðar eru skoðunarferðir á smá-
bátum kring um Heimaey, ævin-
týraheimar opnast þegar menn
sigla undir fuglabjörgin og inn i
sjávarhella við Ægisdyr, í Kaf-
gönguferðir á fjöll Eyjanna, skoð-
að flóruna sem býr við á þriðja
hundrað plöntur, notið sjávarnið-
ar og sibreytilegrar náttúru-
fegurðar kyrrðarinnar, og einn af
möguleikunum til þess að bregða
sér út i Eyjar er Herjólfur og ekki
dregur það úr möguleikunum að
hafa bílinn og bátinn með i far-
angrinum.
A þriðja hundrað manns voru
um borð þegar lagt var upp í
hringsiglinguna um Heimaey.
Mörgum þótti undarlegt hve skip-
ið sigldi nálægt bjargveggjunum,
en það er víðast mjög aðdjúpt, svo
aðdjúpt að unnt er að sigla fast
upp við bjargið. Þeir vita einnig
hvað þeir eru að gera, Herjólfs-
menn.
Það var siglt norður fyrir fram
hjá Faxaskeri sem heitir eftir
hesti úr Landeyjum. Hann var
fluttur út í Eyjar en festi ekki
yndi og reyndi að synda til lands
aftur, sprakk á Faxaskeri.
Þegar siglt er norðan Heima-
kletts gnæfa hamraveggirnir yfir,
útflúrað móberg með grænni
skikkju i bringjum og þúfnakarga
eiði, þar sem þrælar Hjörleifs og
morðingjar börðust við Ingólfs-
menn í upphafi tslandsbyggðar.
Við höldum vestur fyrir Heima-
ey, fram hjá Klifinu, Stóra- og
Litla-Erni, og inn Smáeyjasundið.
Þá fara að opnast augu ferðalang-
anna fyrir sérkennum Eyjanna í
byggingu. Djúpt af hafi eða úr
lofti láta þessi björg ekki mikið
yfir sér og þau eru ekki há, en
þegar menn koma að þeim og
hyggja að þá sést vel hve fínlegt
handbragð og fagurt er þarna á
ferðinni. Þá skilur maður betur
hvers vegna skáldjöfurinn Einar
Benediktsson lýsti Vestmannaeyj-
um sem safirum greyptum í
silfurhring.
Herjólfur rennir fram með Æg-
isdyrum, stuðlabergshvelfingum
þverhniptum í sjó, þar sem vest-
analdan leikur ljóðin sin svo und-
ir tekur. Margs kyns kynjamyndir
spretta fram i Ægisdyrum. í miðj-
um Blátindi blasir Álfakirkjan
við en fyrir innan Ægisdyr liggur
vík inn í Herjólfsdal og heitir hún
Kaplagjóta. Þar var forðum varp-
að dauðum hestum i hafið, þvi
straumur er þarna mikill og ber
hann burt frá berginu. Skammt
írá er Mormónapollur þar sem
fyrstu mormónar á tslandi voru
skírðir.
Við siglum áfram suður með
Heimaey fram hjá Smáeyjunum,
Hænu, Hana, Hrauney, Grasleysu
og Jötni, en i Hænu er hinn róm-
aði hellir, Kafhellir. Þykir hann
hinn fegursti sjávarhellir þegar
sól er i vestri og varpar birtunni
inn í hellinn i gegn um neðansjáv-
arop. Leikur þá um hann ævin-
týrabirta.
Til suðurs liggur leiðin fram
hjá Ofanleitishamri sem Jón Vig-
fússon frá Holti kleif svo fræki-
lega, er bátur hans og félaga hans
brotnaði undir Ofanleisishamri.
Framundan eru Suðureyjarnar,
Álsey, Brandur, Surtsey, Geir-
fuglasker, Stóri- og Litli Geldung-
ur, Hunda og Selasker, Súlnasker,
Hellisey og Suðurey. Um Suður-
eyjarsu'ndið fram hjá Stórhöfða
er fögur siglingarleið, en til vest-
urs í Höfðanum opnast Fjósin,
sérstæðir og stórir sjávarhellar
með grænum og rauðum lit. Við
höldum austur fyrir Stórhöfða,
fram hjá Ræningjatanga þar sem
hundtyrkinn steig á land forðum
daga og enn horfum við upp
hamraveggina, Litlhöfði, Kervík-
urfjall, Sæfjall og nú styttist í
höfnina eftir að stiklað hefur ver-
ið á stóru. Ávallt horfa menn í
undrun á nýja hraunið, nýja
hamra gegn austanáttinni, nýtt
landslag, ný viðmiðun, en við
beygjum í stjór og rennum að
útvörðum Eyjanna i austri, Bjarn-
arey og Elliðaey. Bjarnarey veitir
innsiglingunni móðurlega vernd
fyrir austanáttinni, því hún tekur
skellinn af Beinakeldunni við
innsiglinguna. Þær geta lika verið
háar öldurnar upp í austurberg
Bjarnareyjar þegar sá gállinn er
á, 70—80 metra teygja þær sig
upp í bergið og kögra eyjuna.
Skipið rennir upp að bjarginu,
þétt setnu fugli. Ritan og svart-
fuglinn eru í óða önn að búa unga
sína undir lífið og fyrstu svart-
fuglapysjurnar eru komnar á ról
til hafs. Handan Elliðaeyjar með
sín fögru svartfuglabæli ris Eyja-
fjallajökull upp i blámann, tær og
fagur og við fylgjumst með si-
breytilegum litbrigðum Eyjanna
á meðan við siglum til hafnar á
ný. Jökullinn er fasti punkturinn,
en litaspilið i skýjum yfir Eyjum
við berg og haf er óútreiknanlegt,
eilíft.
Á bryggjunni er komin röð bíla
og fólksmergð, brottfarartimi
áætlunar nálgast, Herjólfur er
þjóðvegurinn milli lands og Eyja.
Þeir sem sækja Eyjar heim fara
yfirleitt með brot af þeim í hjarta
sínu og i því efni á vel við hin
gamalkunna vísa:
Uti ert þú við Eyjar
blár
en ég er sestur að
Dröngum.
Blóminn fagur kvenna
klár
kalla ég til þín
löngum.
Nýtt í
Blómaval
É
Lítill Eyjapeyi að kaupa sér snarlið f veitingasölunni um borð en þar
er m.a. hægt að fá reyktan lunda.
Grænmetis-
kynning
helli í Hænu, Fjósin í Stórhöfða,
Litlahöfðahelli, hellinn i Bjarnar-
ey, Klettshelli eða inn á milli út-
eyja. Slikar ferðir eru perlur góð-
virðrisdaga, en sagan er eins og
undiraldan og lifsbaráttan hjá
Eyjamönnum hefur verið hörð.
Um 500 sjómenn hafa farizt i
átökum við Ægi konung á þessari
öld.
Vestmannaeyjar eru ekki stórar
á leikborði alheimsins, en allt
heitir sinum nöfnum, allt á sinn
stað og þegar ekið er um Heimaey
sprettur sagan fram á hinum
ýmsu stöðum.
Fyrst er Vestmannaeyja getið í
Landnámu, þar sem fjallað er um
nafngift Eyjanna, þá segir i
Hauksbók, Hauks lögmanns
Erlendssonar, að Herjólfur
Bárðarson hafi fyrstur byggt i
Vestmannaeyjum í Herjólfsdal
fyrir innan Ægisdyr. Þá má nefna
að árið 1000 reistu Gissur hvíti
Teitsson frá Mosfelli og Hjalti
Skeggjason úr Þjórsárdal kirkju í
Eyjum að boði Ölafs konungs
Tryggvasonar. Þessi kirkja var
reist siðar á Fornu-Löndum og þvi
heitir sóknarkirkja Eyjamanna
Landakirkja. Er það fögur bygg-
ing og sú kirkja sem nú stendur á
200 ára afmæli 1980 og er i hópi
elztu kirkna landsins.
Þegar Skansinn við innsigling-
una er sóttur heim, rifjast upp
harmleikurinn úr Tyrkjaráninu
1627 þegar suðrænir sjóræningjar
drápu 36 Eyjamenn, rændu til
þrælasölu 262 konum og körlum,
en eftir lifðu rúmlega 200 í Eyja-
byggð.
í gegn um söguna hafa Eyja-
menn orðið fyrir undarlegri og
biturri reynslu, eins og sést t.d. af
tiðum sjóslysum, Tyrkjaráninu,
og síðast eldgosinu í Heimaey.
Samt sem áður er það staðreynd
að Eyjamenn eru með lifsglaðara
fólki landsins og þekktir fyrir
bragðmikið mannlif.
En það er ekki aðeins baksvið
sögunnar sem er eftirtektarvert i
Eyjum, þar spinnast saman þræó-
ir liðandi stundar, eilif umferð
um höfnina, blómlegt atvinnulíf,
félagslíf og atorkusamir einstak-
lingar. Menn geta dundað sér vi
á flesum þar sem fýllinn býr. Til
norðurs er fögur landsýn á fasta-
landið, Eyjafjallajökull, Þrihyrn-
ingur, Hekla og sveitir Suður-
lands. Sumum þykir ótrúlegt að
unnt sé að sjá Lauslæti i Vest-
mannaeyjum úr Landeyjunum,
en það er hægt, þvi Lauslæti er
staður ofarlega í Heimakletti. Þá
rennum við fram hjá Dufþekju
þar sem Dufþakur, forystuþræll
Hjörleifs, kastaði sér fram af
björgum er Ingólfur og menn
hans sóttu að þrælunum úti I Eyj-
um. 17 menn hafa hrapað í Duf-
þekju, en sagt er að Dufþekja og
vættur i Jökulsá á Sólheimasandi
skiptist á að taka mannslífin.
Skipið siglir fyrir Eiðið, Þræla-
Ur flóru Eyjanna.
Blómkál Salad Gulrófur
Hvítkál Paprika Rabbabari
Tomatar Steinselja Grænkál
Agúrkur Gulrætur Sveppir
Graslaukur
Púrrur
Sellerí
Já, nú kynnum við
GRÆNMETI
meðferð þess og hollustu
í Blómaval.
Þórunn Jónatansdóttir
húsmæðrakennari
kynnir:
Geymslu grænmetis, græn-
metisrétti, grænmetissalat,
uppskriftir og það sem máli
skiptir um meðferð og neyslu
grænmetis kl 2—3 og
5—6 í dag.
rATHUGIЗs
Við erum aðeins í 300 metra
fjarlægð frá sýningunni
HEIHILI077
í Laugardal.
Verið velkomin í
Blómaval í dag.
ÞARFTU AÐ KAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?
t2
ÞU AUGLYSIR UM ALLT LAND ÞEGAR
ÞÚ AUGLYSIR I M0RGUNBLAÐ1NU