Morgunblaðið - 13.04.1985, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. APRÍL 1985
25
hjá kornungu fólki. Hún sagði
samband barna oft orðið meira
við kennara og starfslið stofn-
ana en foreldra og sagði ýmsa
telja að foreldrar firrtu sig
ábyrgð á uppeldinu. Hún taldi
það skyldu okkar, jafnframt því
að stefna að sveigjanlegri vinnu-
tíma foreldra, að gera stofnanir
og skóla sem best úr garði og
sagði síðan: „Vel menntað og
hæft starfsfólk og vel búnar
stofnanir og skólar eru forsenda
þess að uppeldisstofnanir ræki
sitt hlutverk eins vel og kostur
er á hverjum tíma. Engin stofn-
un getur hins vegar komið í stað
heimilis og fjölskyldu, en þegar
best tekst til geta þeir aðilar sem
vinna að uppeldi æskufólks, for-
eldrar og starfsfólk uppeldis-
stofnana, styrkt hver annan með
því að vinna saman. Það þarf
miklu meiri samvinnu og nánara
samband milli heimila og skóla
en nú er til staðar."
Þá gerði Sigríður að umræðu-
efni togstreituna milli lands-
byggðarinnar og höfuðborgar-
Svæðisins og sagðist telja órétt-
læti að byggðarlög úti á lands-
byggðinni, til dæmis Grundar-
fjörður, nytu ekki meira af því
sem þau öfluðu. „Það er óréttlátt
að landsbyggðin njóti ekki í
fleiru en nú er afraksturs þess
sem hún aflar. Allir vita að
stærstur hluti útflutingstekna
þjóðarinnar kemur frá lands-
byggðinni," sagði hún.
Undir lok ræðu sinnar ræddi
hún atvinnumál og atvinnutæki-
færi æskunnar í dag. Lokaorð
hennar voru: „Leggjumst öll á
eitt um að skapa íslensku æsku-
fólki bjarta framtíð með blóm í
haga, í þessu dýrasta landi sem
Drottinn skóp.“
Tómas I. Olrich,
menntaskólakennari:
99
Sérstakr-
ar byggða-
stefnu
ekki þörf ‘
„ÁBYRGÐ ríkisvaldsins á velferð
þjóðarinnar hefur óhjákvæmilega
leitt yfir hana austur-evrópskt sið-
ferði í efnahagsmálum. Aukið
efnahagslegt taumhald hefur haft í
för með sér vaxandi stjórnleysi. Á
sama tíma og ríkið hefur vaxið,
hefur það veikst. Ríkisvaldið hefur
haft forgöngu um að leiða þjóðina
inn í sannkallaðan vítahring er-
lendra lántaka, að miklu leyti eytt
höfuðstól hennar og veðsett eignir
hennar og lífskjör komandi kyn-
slóða. í raun má lýsa þessu tíma-
bili sem víðtækri tilraun til að laga
raunveruleikann að almennri og
opinberri óskhyggju."
Þetta sagði Tómas I. Olrich,
menntaskólakennari á Akureyri,
i upphafi erindis síns og ræddi
þá um þróunina frá lokum við-
reisnarstjórnarinnar fyrir fjórt-
án árum. Sagði hann að þetta
tímabil hefði einkennst af mik-
illi einstaklingshyggju, nokkuð
sérstæðri að vísu, þar sem hún
hefði lýst sér í kröfu um aukin
réttindi og minnkandi skyldur
einstaklingsins. Tómas nefndi
erindi sitt: „í orði og á borði -
hugleiðingar um „byggða-
stefnu“.“ Sagði hann að þessi
þróun hefði brotið í bága við all-
ar meginhugsjónir Sjálfstæðis-
flokksins og stæði hann nú fjær
yfirlýstum markmiðum sínum
en fyrir 14 árum.
Tómas sagði að í lok Fram-
sóknaráratugarins hafi á yfir-
borðinu verið búið að snúa þróun
byggðamála landsbyggðinni í
hag en þegar þjóðartekjur dróg-
ust saman þrjú ár í röð í upphafi
9. áratugarins, hafi landsbyggð-
in sýnt fyrstu veikleikamerkin.
„Straumurinn suður hófst á ný
og hefur sjaldan verið stríðari,"
sagði Tómas og sagði að veikleiki
landsbyggðarinnar væri ekki að-
eins efnahagslegur, heldur einn-
ig og ekki síst hugmynda-
fræðilegur. „Hún á í höggi við
nýja þjóðfrelsishreyfingu, sem
telur flest vandkvæði þjóðarinn-
ar sprottin af því, að fyrirvinnan
sé of þung á fóðrum, framleið-
andinn ekki nógu afkastamikill
miðað við stofnfjárfestingu og
rekstrarkostnað," sagði hann
einnig.
Hann sagði að við þessar að-
stæður hafi skotið upp kollinum
vísir að nýrri byggðastefnu, sem
að þessu sinni ætti rætur að
rekja beint til landsbyggðarinn-
ar, en ekki til Alþingis. Stofnuð
hafi verið samtök áhugafólks
víða um land, sem hafi það að
markmiði að efla stjórnarfars-
legt sjálfstæði landsbyggðarinn-
ar með því að stofna héruð með
verulegri sjálfstjórn, m.a. í
skattamálum og bankamálum.
Sagði Tómas að þessar hug-
myndir bæru vott um almenna
trú á stjórnunaraðgerðum, að til
nýrrar opinberrar stjórnsýslu
verði sótt það afl, sem lands-
byggðin þarfnast.
„Sjálft hugtakið „byggða-
stefna" hefur tekið á sig læknis-
fræðilegan blæ,“ sagði Tómas.
„Því er beitt eins og verið sé að
stumra yfir sjúku fyrirbæri. En í
landi, þar sem þetta sjúklega
fyrirbæri leggur til bróðurpart-
inn af rauntekjunum er senni-
legt, að það þjáist fyrst og
fremst af blóðtöku og langvar-
andi hrossalækningum. Það má
leiða að því sterk rök, að þjóðin
þarfnist ekki sérstakrar byggða-
stefnu ef hún hefur ráð á að
hverfa af braut opinbers bjarg-
ræðis og óskhyggju og færa sig
nær raunveruleikanum."
Tómas sagði að einfaldasta og
áhrifaríkasta leiðin til að auka
framleiðni, efla nýsköpun og
virkja þekkingu væri að veita
undirstöðuatvinnuvegunum,
beint og milliliðalaust, meiri
hlutdeild í þeim verðmætum sem
þeir skapa.
„Hér hefur verið leitt getum
að því, að sérstakrar byggða-
stefnu sé ekki þörf, ef í orði og á
borði fæst viðurkennt, hvaða
hlutverki landsbyggðin gegnir í
þjóðarbúskap íslendinga. Sú við-
urkenning krefst heiðarleika í
viðskiptum við undirstöðuat-
vinnuvegi þjóðarinnar og virð-
ingar fyrir lögmálum samkeppn-
innar. í framkvæmd mun slík
viðurkenning sennilega leiða til
einhverrar röskunar á högum
landsbyggðarinnar, en hún mun
einnig leiða til raunhæfs endur-
mats á stöðu og hlutverki höfuð-
borgarinnar. Viðurkenning á
framlagi landsbyggðarinnar og
heiðarleg viðskipti við frumat-
vinnugreinar er raunar forsenda
þess, að byggð geti staðið með
hyggð í þessu landi,“ sagði Tóm
as I. Olrich að lokum.
Hvaö segja fulltrúar á landsfundi?
Svanhildur
Guðmundsdóttir
Mosfellssveit:
Launahækkan-
irnar í haust
engum til góðs
SVANHILDUR Guðmundsdóttir,
Mosfellssveit, sagði að þetta væri
fyrsti landsfundurinn sem hún
sæti sem fulltrúi. Hún hefði aftur á
móti starfað lengi að málefnum
flokksins, átt sæti í stjórn síns fé-
lags og í nefndum og ráðum á veg-
um hans. Um landsfundinn sagði
hún: „Mér líst ágætlega á hann.
Hann er nauðsynlegur vegna inn-
byrðis togstreitu, til dæmis vegna
þess að Þorsteinn er ekki í ríkis-
stjórn. Þá eru efnahagsmálin mik-
ið í brennidepli og spurning um,
hvort ríkisstjórnin getur unnið sig
út úr því sem framundan er.“
Varðandi eigin afstöðu til
málanna sagði Svanhildur: „Mér
finnst í rauninni ekki endilega
að Þorsteinn þurfi að vera í rík-
isstjórninni. Hann á að geta haft
áhrif í gegnum ráðherrana.
Hans tími kemur. Ég tel að þeir
hafi verið á réttri leið með efna-
hagsmálin og að það hafi verið
nauðsynlegt að skerða launin.
Ég tel að öðru vísi hafi ekki verið
hægt að vinna sig út úr vand-
anum því launin eru stærsti lið-
urinn í kostnaði við allan rekst-
ur. Það er búið að sýna sig að
launahækkanimar sem urðu í
haust komu ekki neinum til
góða, þær urðu fremur til ills.
Því er ég sannfærð um að ríkis-
stjórnin var á réttri leið.“
Varðandi afstöðu til ríkis-
stjórnarinnar sagði hún: „Ég tel
hana ekkert verri en aðrar. Ég
held að þó hún yrði stokkuð upp
þá yrði stjórnunin mjög áþekk
þeirri sem nú er. Vandinn er sá
hinn sami og jafnerfiður viður-
eignar." Hún sagði að lokum:
„Mér finnst gott að koma hingað
og kynnast fólki úr hinum ýmsu
byggðarlögum. Það eykur sam-
stöðuna."
Sigurður Björnsson
Ólafsfirði:
Albölvaðasta
stjórnarsam-
starf sem
hægt er að fá
SIGURÐUR Björnsson, Ólafsfirði,
sagði alla landsfundi merkilega að
sínu mati. Efnahagsmálin sagði
hann eflaust efst á baugi en í hug-
um þeirra sem kæmu utan af landi
bæri þensluna á höfuðborgarsvæð-
inu, atvinnuleysið og vandræðin í
sjávarútvegsplássunum hvað hæst.
Hann var spurður nánar um
ástandið í hans heimabyggð,
Ólafsfirði: „Litil sjávarútvegs-
pláss úti á landi eru auðvitað illa
sett mjög víða. Það er engu lík-
ara en að verið sé að etja saman
höfuðborgarsvæðinu og lands-
byggðinni. Við búum til megnið
af gjaldeyrinum úti á landi og
þið takið svo við og eyðið honum
hér í Reykjavík. Þetta viljum við
ekki lengur."
— Hvað er til ráða?
„Sjálfstæðisflokkurinn verður
að standa við stefnumál sín.
Stétt með stétt, dreifbýli með
þéttbýli, ef orða mætti það svo.“
Sigurður var í framhaldi af
þessu spurður um stjórnar-
samstarfið. Hann svaraði: „Þvi
miður er þetta stjórnarsamstarf
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins það albölvað-
asta sem hægt er að fá. Þegar
þessir flokkar eru í stjórn saman
þá er eins og þjónustufyrirtæki
og verzlun taki allt sitt á þurru
hvernig svo sem ástandið er á
>V
öðrum vettvangi. Við sjáum bara
hvað SÍS-hringurinn hefur þan-
ist út. Nú eru þeir til dæmis
byrjaðir að seilast til áhrifa í
minni heimabyggð, áhrifa sem
þeir hafa ekki haft áður. Þetta
sér maður alls staðar blasa við.“
Sigurður sagði aðspurður, að
líklega væri ekki til betri kostur
á stjórnarsamstarfi en þessu í
bili, en hann vildi brýna sína
menn í ríkisstjórninni til að
halda uppi sínum stefnumálum.
„Þessi ríkisstjórn fór ágætlega
af stað, en svo datt botninn úr
þessu," sagði hann. Um fundinn
sjálfan sagði hann: „Maður
fyllist auðvitað bjartsýni þegar
maður kemur á landsfund Sjálf-
stæðisflokksins og situr hér í
stórum sal innan um þúsund fé-
laga. Auðvitað vonar maður að
menn beri gæfu til að nota þetta
afl til góðra hluta."
Fríður Björnsdóttir,
Neskaupstað:
.Starfið
óvenju gott
í vetur"
„ÉG ER ekki í forystusveitinni, en
starfa að þessum málum eftir því
sem þörf krefur," sagði Fríður
Björnsdóttir frá Neskaupstað. Hún
sagði að eitt félag væri starfandi á
Neskaupstað, Sjálfstæðisfélag
Norðfjarðar, og sæti hún lands-
fundinn fyrir félagið.
Sagði hún að starfið í sjálf-
stæðisfélaginu hefði ekki verið
mikið. „Alþýðubandalagið ræður
öllu í Neskaupstað og erfitt fyrir
sjálfstæðismenn að hafa áhrif,"
sagði Fríður. Sagði hún að starf-
ið hefði þó verið óvenju gott í
vetur. Kosinn hefði verið ungur
formaður í félaginu og hefði
starfið lifnað nokkuð við það.
Ekki sagðist hún vera virk í
félaginu, en tæki að sér þau störf
sem til féllu. Nefndi hún sem
dæmi að konurnar sæu um kaff-
ið á fundum og við kosningar.
„Maðurinn minn (Brynjar Júlí-
usson) vinnur mikið fyrir flokk-
inn og kem ég mest inn í þetta
þannig," sagði Fríður.
Petrea I. Jónsdóttir
starfsmaður Sjálf-
stæðisflokksins:
„Pappírs-
flóðið minna
en síðast
PETREA I. Jónsdóttir er starfs-
maður Sjálfstæðisflokksins og gaf
sér smátíma frá erlinum á lands-
fundinum til að ræða við blaða-
mann Mbl. um undirbúning að
fundinum og fundarhaldið. Fund-
inn sitja alveg um 1.200 fulltrúar
að hennar sögn og sagði hún að
seinast hefðu fulltrúar verið um
1.100. Af málaflokkum sagðist hún
hafa orðið vör við að mestur áhugi
væri á atvinnumálum.
Petra sagði að „pappírsflóðið"
á þessum þingi væri minna en á
síðasta þingi. Hún kvaðst ekki
viss um hver skýringin væri.
„Kannski eru menn bara gagn-
orðari, allavega eru ályktanirnar
styttri nú en áður.“ Við lands-
fundinn starfa allir starfsmenn
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík,
eru 10 talsins, auk þess fjöldi
aukamanna.
í tengslum við landsfundinn er
sýning og kynning á bókum út-
gefnum af flokknum, auk þess
eru sýnd veggspjöld o.fl., margt
af því mjög gamalt að sögn
Petreu. Aðspurð um tímalengd
undirbúnings sagði hún, að und-
irbúningur hefði hafist strax
upp úr áramótum með vinnu að
málefnadrögum og þess háttar,
en vinnan á skrifstofunni hefði
staðið yfir frá því seinast í
febrúar. Petrea sagðist í lokin
ánægð með gang mála á fundin-
um og mátti skilja á henni að
ánægjulegast væri að hafa meira
en nóg að gera.
Sjá ennfremur viðtöl við
landsfundarfulltrúa á blað-
síðu 37.