Morgunblaðið - 18.05.1985, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLADID, LAUGARDAGUR 18. MAÍ 1985
Ungliðarnir vekja upp gamla drauga.
Ófreskjan rumskar
Kvlkmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Ungliðarnir — Die Erben trh'/i
Leikstjéri: Walter Bannert Hand-
rít: Bannert og Erich A. Richter.
Kvikmyndataka: Hana Polak.
Hljóð: Ekkehard Baumung. Tón-
list: Gustav Mahler. Framleiðandi:
Bannert Film. Aðalhlutverk: Nik-
olas Vogel, Roger Schauer. Austur-
ríkis, 1983. Þýskt tal, enginn þýð-
ingartexti. 97 mín.
Um þessar mundir eru fjöru-
tíu ár liðin siðan mestu harm-
sögu mannkynsins lauk, heims-
styrjöldinni síðari. Ungliðarnir
sýna að verið er að skapa nýja
gróðrarstíu fyrir óhugnaðinn.
Myndin fjallar um tvo, ósköp
venjulega, sextán ára drengi.
Annar þeirra, Thomas, kemur
frá efnaðri fjölskyldu þar sem
ekkert skortir — utan ást og
kærleik. Charlie, er hinsvegar
atvinnulaus sonur drykkfellds
rudda úr lægstu stigum þjóðfé-
lagsins. Ekki er meira um mann-
kærleika á því heimilinu. Þeir
kynnast er báðir, fremur af til-
viljun, ganga i nýnazistaklúbb.
Þar verður stórbreyting á lífi
þeirra. Nú finna þeir margt það
sem þeir hafa fariö á mis við i
uppeldinu. Athygli, samúð og
umhyggju. Yfir öllu hvílir leynd-
ardómsfull rómantík. Fyrr en
varir eru piltarnir orðnir for-
hertir ofstækismenn.
Myndin sýnir ljóslifandi þann
jarðveg sem nauðsynlegur er til
að rækta hið illa með mannin-
um. Við erum fljót að gleyma og
Ungliðar Bennerts er þörf áminn-
ing um þá nauðsyn að halda
vöku sinni. Það ástand sem ól af
sér mestu blóðsúthellingar ver-
aldarsögunnar má aldrei skap-
ast aftur.
Sýningar Ungliðanna sönnuðu
að óhugnanlegt innihald hennar
er satt og rétt. Þær hrintu af
stað hrottalegum mótmælum
nýnazista í hinu gamla veldi
Hitlers.
Laura del Sol og Antonio Gadea í fhunencoútfærslu Carlos Sanra á
Carmen.
Flamencofuni
jafnt á hlutverki sínu sem til-
finningum dansstjórans. Þessu
tvöfalda og melódramatíska ást-
arsambandi, innan sviðs, sem
utan, lýsir myndin uns það fær
þær óumflýjanlegu lyktir sem
flestir þekkja af einhverri af
mörgum útgáfum Carmen.
Þetta er ekki djúp eða blæ-
brigöarík saga. Allt að klukku-
tími líður af myndinni án þess
að persónurnar taki á sig skýrar
útlínur, þótt þær séu spengilega
vaxnar og fótafimar. Bestu at-
riði myndarinnar eru á sviðinu;
utan þess er einum of mikið
tómahljóð í þessu fólki. Carmen
heldur athygli áhorfanda á hinn
bóginn allan timann með raf-
mögnuðu andrúmslofti sem
skapað er með tökuhreyfingum,
tónlist og litum að ógleymdum
þeim erótíska funa sem flamen-
codansinn kveikir á tjaldinu.
Carmen er heillandi mynd og
ætti að verða ein af mestu að-
sóknarmyndum þessarar kvikm-
yndahátíðar.
Kvlkmyndir
Árni Þórarinsson
Carmen -trírír
Spænsk. Árgerð 1983. Handrít og
leikstjórn: Carlos Saura. Aðalhlut-
verk: Antonio Gades, Laura del
Sol.
Carmen eftir Carlos Saura er
ekki mynd hinna mörgu orða.
Hún er mynd hinna munúðar-
fullu hreyfinga, lita og tóna.
Saura sviðsetur hér með sínu ör-
ugga og smekkvísa handbragði
söguna frægu um Carmen og
sveiflukenndar ástríður hennar
innan flamencoleikflokks í sam-
tímanum. í upphafi er stjórn-
andi flokksins að gera liöskönn-
un: Hann er að leita að hinni
réttu Carmen í flamencoút-
færslu sína á þessu verki. Hann
finnur Carmen í líki samnefndr-
ar dansmeyjar sem í fyrstu er
ekki upp á marga fiska en nær
smátt og smátt sterkum tökum
Spegilmynd
Kvikmyndir
Árni Þórarinsson
Ronja ræningjadóttir — Ronja
Rövarsdotter trírVi
Sænsk-norsk. Árgerð 1984. Hand-
rit: Astríd Lindgren, eftir eigin
sögu. Leikstjóri: Tage Danielsson.
Aðalhlutverk: Hanna Zetterberg,
Dan Hafström, Börje Ahlsted,
Lena Nyman, Allan Edwall.
Opnunarmynd Kvikmynda-
hátíðar i dag er þessi sænska
barnamynd og er það í sjálfu sér
ekki illa til fundið á ári æskunn-
ar, sem svo er kallað. Eins og
flestir vita er í hinum vinsælu
sögum Astrid Lindgren eins og
Línu Langsokk, Bróður minum
Ljónshjarta og nú Ronju ræn-
ingjadóttur varpað skýru ljósi á
veröld þá sem fullorðnir hafa
byggt upp og rífa stöðugt niður
af breyskleika sínum og sjálfs-
eyðingarhvöt með því að spegla
hana í barnsaugum; i þessum
sögum er hið illa látið víkja fyrir
hinu góða fyrir tilstilli þessa
flekklausa sakleysis án þess þó
að einfalda barnshugann eða
fegra um of. Þetta eru góðar sög-
ur. Þær eru fyndnar, spennandi
og fallegar.
Sagan og kvikmyndin um
Ronju ræningjadóttur er ævin-
týri í miðaldastíl líkt og Bróðir
minn Ljónshjarta. Hér eru ridd-
arar og ræningjar, töfrar og
kynjaverur, fjölskrúðugt lið af
fójki sem er gott inn við beinið
en hefur gleymt eða glatað um
sinn réttsýni barnsins í sér.
Ronja og hinn ungi rauðhærði
félagi hennar, Birk, yfirgefa
þennan heim hinna fullorðnu og
leggjast út í skógunum og víðátt-
unni, lenda í svaðilförum og
leiða svo hin stríðandi öfl saman
að lokum. Kvikmyndin nýtur sín
best í gullfallegum atriðum með
börnunum í náttúrunni, kími-
legum uppákomum — sem
reyndar eru of fáar — eins og
þegar syngjandi hefðarfrauka og
föruneyti hennar verða fyrir
árás ræningjanna i skóginum og
fraukan læsist i háa C-inu, lit-
ríkri myndatöku og skemmtilega
raddaðri, ómstriðri tónlist. Leik-
arar falla líka vel í hlutverk sín;
börnin tvö bera af, en það er lika
gaman að Forvitin-gul-parinu
Börje Ahlsted og Lena Nyman í
hlutverkum foreldra Ronju en þó
einkum Allan Edwall sem grár
og sköllóttur öldungur. En
myndin er of löng; handritið
þarfnast skarpari, hnitmiðaðri
byggingar. Og það verður að
harma að Kvikmyndahátið skuli
ekki hafa séð sér fært að láta
texta myndina (hún er með
dönskum texta), því i henni er
mikið af samtölum sem engin
von er til að börnin, sem myndin
á umfram allt erindi við, geti
skilið, jafnvel þótt þau hafi lesið
bókina.
Dan Hafström og Hanna Zetterberg i ævintýramyndinni nm Ronju
ræningjadóttur.
Vígamenn og vesalingar
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Sjö samurajar — Schichinin no
Samurai -trírírtr
Leikstjóri: Akira Kurosawa. Hand-
rit Kurosawa, Shinobu Hashimoto,
Hideo Oguni. Kvikmyndalaka: As-
akzu NakaL Tónlist: Fumio Hayas-
aka. Leiktjöld og búningar: So
Matsuyama. Aðalleikendur: Tak-
ashi Simura, Toshiro Mifune,
Yoshio Inaba, Seiji Miyaguchi,
Minoru Chiaki. Japönsk, gerð
1954. Frá Toho. 200 mín. Danskur
texti.
Fátækir, kjarklausir bændur í
smáþorpi í Japan verða árlega
fyrir barðinu á bófaflokk sem
rænir þá uppskerunni. Þeir hug-
uðustu í hópi bændanna sjá ekki
annað ráð vænna við þessu
hörmungarástandi en að ráða
vígamenn (samuraja) til varnar.
En þá kemur strik í reikninginn,
fátæktin er svo mikil að þeir
geta ekki greitt önnur laun en
þrjár máltíðir á dag.
Að lokum tekst þó að ná sam-
an sjö manna liði vígamanna og
fylgja því miklar breytingar á
högum hinna hrjáðu og kúguðu
þorpsbúa — samurajarnir vekja
upp í þeim manndóminn.
Það er hvorttveggja, fróðlegt
og skemmtilegt að bera saman
hina sundurleitu, mannlegu og
rysjóttu samuraja Kurosawa og
þær plastímyndir sem af þeim
voru dregnar í Shogun-þáttunum
sem fyrir skömmu voru á skján-
um. Þar er ólíku saman að jafna.
Kurosawa á ætíð greiða leið
inní hjarta íslendinga, myndir
hans margar hverjar minna
talsvert á okkar merkustu arf-
leifð, íslendingasögurnar. Þar
fyrir utan er svo einkar ánægju-
legt að fá nú tækifæri að sjá
hina sjaldséðu, upprunalegu út-
gáfu sem er heilum fjörutíu mín-
útum lengri en sú sem yfirleitt
er á boðstólum.
í Sjö samurajum segir Kuros-
awa bæði magnaða, móralska
sögu og dregur uppúr pússi sínu
fjölda eftirminnilegra persóna.
Garpa, sem eru ekki eingöngu
gangandi vígvélar heldur einnig
búnir mannlegum tilfinningum.
Berjast ekki fyrir mála, ef því er
að skipta, heldur hugsjón.
Það kemur ekki á óvart eftir
sýninguna, að Kurosawa var
mikill aðdáandi Johns Ford og
hversu mikill skyldleiki er með
vígamyndum Japana og vestrum
Bandaríkjamanna. Enda gerði
John Sturges einn kunnasta
vestra allra tíma, 7 betjur, eftir
þessu sígilda verki eins stór-
brotnasta meistara kvikmynda-
listarinnar fyrr og síðar.
Bardaginn geysar ( „sjö samúrajum'