Morgunblaðið - 20.02.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1988
Kim Philby kveðst
vera vinur rithöfundar-
ins Grahams Greene
Tillaga stjórnarandstöðuflokkanna samþykkt á danska Þjóðþinginu:
þjónustunnar. Viðtalið við hann
birtist í heimildamynd sovézka sjón-
varpsmannsins Genríkh Borovík um
Graham Greene. Var það tekið upp
í íbúð Philby í Moskvu og við hliðs
hans sat ónafngreind rússnesk eig-
inkona hans.
Philby var í teinóttum jakkaföt-
um í viðtalinu og talaði ensku.
Sagðist hann hafa kynnst Greene
árið 1941 þegar rithöfundurinn kom
til starfa í njósnasveit, sem Philby
stjómaði og njósnaði um Þjóðveija
í Afríku á stríðsárunum.
Að sögn Philby slitnaði ekki upp
úr vináttu þeirra eftir að hann var
afhjúpaður sem sovézkur njósnari
og flýði til Sovétríkjanna árið 1963.
Hittust þeir þegar Greene heimsótti
Sovétríkin á sjöunda áratugnum,
að sögn Philby. Hins vegar er óljóst
af viðtalinu hvort þeir hittust á al-
þjóðlegu friðarþingi í Moskvu í
fyrra, en það sóttu þeir báðir.
„Ég skal ekki segja að skoðanir
okkar hafi farið saman en hann var
í hópi þeirra sem að minnsta kosti
sýndu mér skilning. Hann lætur
ekki stjómast af viðhorfum eða
áhrifum annarra. Ég ber mikla virð-
ingu fyrir Graham Greene og sköp-
unargáfu hans. Hugmyndafræði
okkar er ólík en við eigum samt
margt sameiginlegt," sagði Philby.
Philby sagðist halda mest upp á
Hægláta Ameríkumanninn („The
Quiet American") af skáldsögum
Greene. Borovik sagði í þættinum
að Greeene væri að vinna við gam-
alt handrit, sem hann hefði lagt til
hliðar fyrir áratug. Engin vísbend-
ing kom fram um að hann væri að
skrifa um Philby.
í fyrra var haft viðtal við Philby
í lettneska útvarpinu þar sem hann
neitaði því að hann þráði að fá að
flytjast til Bretlands.
Sjómennirnir í Algeciras lögðu bátum sínum hlið við hlið þannig að höfnin lokaðist.
Spænskir sjómenn
grípa til hafnbanns
Brussel, frá Kristófer Má Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðains.
YFIR 50 togarar lokuðu höfninni
í Algeciras á Spáni til að mót-
mæla seinagangi framkvæmda-
stjórnar Evrópubandalagsins í
samningum um fiskveiðiréttindi
við Marokkó. Frá þvi fiskveiði-
samningur EB við Marokkó rann
út um síðustu áramót hafa 700
fiskiskip verið aðgerðarlaus.
Þjóðvarðliðum hefur verið beitt
til að koma í veg fyrir að sjómenn-
imir, sem studdir em af útgerðar-
mönnum, flutningabílstjórum og
útflytjendum sjávarafurða, te§i
samgöngur á landi. Yfírvöld hafa
gert árangurslausar tilraunir til að
láta kafara saga í sundur akkeris-
festar togaranna til að opna höfn-
ina.
Fyrir inngöngu Spánar í EB vom
samningamir við Marokkó tvíhliða
en frá síðasta sumri hafa þeir verið
í höndum framkvæmdastjómar EB.
Framkvæmdastjómin leggur
áherslu á óbreytta samninga til 15
ára en Marokkóstjóm leggur til 4
ára samning, endumýjanlegan, og
niðurskurð á kvótum.
Um 40% spænska flotans hafa
veitt á Marokkómiðum sem em með
þeim fengsælustu í veröldinni.
Áætlað er að um 100 þúsund manns
byggi afkomu sína á fiskveiðum í
Algeciras og nágrenni en á Kan-
aríeyjum rúmlega 150 þúsund. Mun
fleiri starfa að alls konar þjónustu
sem tengist fiskveiðunum sem em
um 15% af þjóðartekjum Spánveija.
Fiskimönnum hafa verið greiddar
bætur vegna bannsins frá áramót-
um en ekki þeim sem em í vinnslu,
sinna flutningum og annarri þjón-
ustu ekki.
Moskvu. Reuter.
BRETINN Kim Philby, sem flýði
til Sovétríkjanna þegar hann var
afhjúpaður sem sovézkur njósn-
ari, kom fram í sovézka rikissjón-
varpinu i gær í fyrsta sinn og
lýsti þar vináttu sinni og brezka
rithöfundarins Graliam Greene.
Philby er 75 ára og fyrmm yfir-
maður Sovét-deildar brezku leyni-
Indland:
Atu hákarl-
ar 70 menn?
Kalkútta. Reuter.
ÓTTAST er að hákarlar hafí
etið 70 menn, sem saknað er
eftir að feiju hvolfdi á ánni
Ganges í norðausturhluta Ind-
lands í fyrradag.
Um borð í fetjunni vom rúm-
lega 120 farþegar þegar henni
hvolfdi í ósum fljótsins, um 40
km suðaustur af Kalkútta. Mikl-
ar hákarlagöngur em á slys-
staðnum. í gær hafði 40 mönn-
um verið bjargað og níu lík fund-
ist.
„Það er útilokað að fleiri hafi
komist lífs af og við göngum
út frá því sem gefnu að hákarl-
ar hafi etið þá sem saknað er,“
sagði talsmaður lögreglunnar í
Kalkútta.
Pólland:
Fann beina-
grind í leigu-
íbúðinni
Hafnar verði viðræður um út-
rýmingu kjamorkuvopna í Evrópu
Samþykktin gengnr þvert á stefnu stjórnarinnar og NATO
Varsjá. Reuter.
KONA, sem ætlaði að gera reka
að þvi að innheimta húsaleigu
þjá 56 ára gömlum leigjanda
sínum eftir sjö ára greiðslufall,
fann aðeins beinagrind, þegar
hún kom inn í íbúð hans I iðnað-
arborginni Lodz, að þvi er pólska
fréttastofan PAP sagði í gær.
„Þessi atburður var í martrað-
arstfl og minnti einna helst á hryll-
ingsmynd eftir Hitchcock," sagði
blaðið án þess að greina nánar frá
aðstæðum. Ekki vom nefnd nöfn
þeirra, sem við söguna komu.
Rannsóknarlögreglumenn sögðu,
að leigjandans hefði verið saknað
frá 1981, þegar hann átti að heija
afplánun fangelsisdóms. Líkskoð-
unarmenn rannsaka nú dánarorsök
þess, sem beinagrindin bar uppi,
og eins hitt, hvort þar hefur verið
um að ræða leigjanda konunnar.
DANSKA Þjóðþingið samþykkti
á fimmtudag þingsályktunartil-
lögu í þremur liðum þar sem
minnihiutastjóm Pouls SchlUters
forsætisráðherra er meðal ann-
ars hvött til þess að beita sér
fyrir viðræðum milli austurs og
vesturs um upprætingu allra
skammdrægra kj amorkuvopna i
Evrópu. Samþykkt þessi gengur
þvert á stefnu stjórnar Schlttters
og Atlantshafsbandalagsins en
talið er að enduraýjun skamm-
drægra kjarnorkuvopna, sem
draga innan við 500 kilómetra,
og efíing hins hefðbundna her-
afla verði eitt helsta umræðuefn-
is á fyrirhugðum leiðtogafundi
Atlantshafsbandalagsins í Brttss-
el í byijun næsta mánaðar.
Per Hansen, talsmaður danska
utanríkisráðueytisins, sagði í sam-
tali við blaðamann Morgunblaðsins
í gær að þingsályktunartillagan,
sem Jafnaðarmannaflokkurinn bar
upp á þingi, væri í þremur liðum.
í fyrsta liðnum væri ítrekuð eldri
tillaga um að þingið legðist gegn
hvers konar endumýjun skamm-
drægra kjamorkuvopna í Evrópu
og uppsetningu nýrra vopna sem
heyrðu undir þá skilgreiningu. í
annan stað væri vísað til þess að
þingnefnd, sem ætlað væri að vinna
að mótun stefnu Dana í öryggismál-
um, væri tekin til starfa og hefði
ekki skilað áliti. „í þriðja liðnum
er ríkissljómin hvött til þess að
vinna að frekari slökun á spennu í
ljósi sáttmálans, sem risaveldin
hafa gert með sér, um upprætingu
meðal- og skammdrægra kjam-
orkueldflauga. Þar er gert ráð fyrir
að ríkisstjómin beiti sér fyrir við-
ræðum um algera útrýmingu bæði
skammdrægustu kjamorkueld-
flauganna og vígvallarvopna með
kjamorkuhleðslum í Austur- og
Vestur-Evrópu og viðræðum um
niðurskurð hins hefðbundna her-
afla,“ sagði Per Hansen.
Talsmaðurinn sagði stjómarand-
stöðuflokkana hafa greitt tillögunni
atkvæði sitt og hefði hún verið sam-
þykkt með 64 atkvæðum gegn 54
atkvæðum stjómarflokkanna.
„Stjómarflokkamir hafa á stundum
setið hjá við atkvæðagreiðslu um
öryggismál en í þetta skipti greiddu
þeir atkvæði gegn henni".
Per Hansen kvaðst í raun ekki
vilja tjá sig um efni tillögunnar.
Hún gengi augsýnilega þvert gegn
vilja stjómarinnar í þessu eftii. Tals-
maðurinn var spurður hvort Danir
myndu, sökum þessa, gera fyrirvara
við lokasamþykkt leiðtogafundarins
í Brussei en fastlega er búist við
að þar verði ítrekuð fyrri samþykkt
á vettvangi Atlantshafsbandalags-
ins um nauðsyn þess að skamm-
drægustu kjamorkuvopnin í Vest-
ur-Evrópu verði endumýjuð. „Það
er ekkert sem bendir til þess. Við
verðum að bíða og sjá hvemig kom-
ist verður að orði í lokaályktuninni.
Mér þætti það mjög einkennilegt
ef fyrirvarar væru gerðir í loka-
ályktun leiðtogafundar Atlants-
hafsbandalagsins, “ sagði Per Hans-
en að lokum.
í frétt fteuteis-fréttastofunnar
er haft eftir Bemt Johan Collet,
vamarmálaráðherra Danmerkur,
að samþykkt þingsins verði til að
vekja efasemdir um stefnu Atlants-
hafsbandalagsins í afvopnunarmál-
um. „Samningur Bandaríkjastjóm-
ar og Sovétmanna um upprætingu
meðal- og skammdrægra kjam-
orkuflauga er sögulegur og vekur
vonir um bætt samskipti asuturs
og vesturs. Það er ójöfnuður á sviði
hefðbundinna vopna í sem skapar
spennu og raskar stöðugleika í
Evrópu en ekki staðsetning kjam-
orkuvopna þar,“ sagði danski vam-
armálaráðherrann er niðurstaða
þingsins lá fyrir.
Sígarettureykingar auka
hættu á heilablóðfalli
Chicago. Reuter.
FÓLK, sem reykir sígarettur, á
miklu fremur á hættu en aðrir
að fá heilablóðfall, og þvf meira
sem það reykir, því meiri er
áhættan, segir í rannsókn, sem
birt var í tímariti bandarísku
læknasamtakanna á fimmtudag.
Rannsóknin leiddi enn fremur í
ljós, að fólk, sem hættir að
reykja, getur tiltölulega fljótt
dregið úr þessari hættu, enda
þótt það hafi reykt árum saman.
Vísindamennimir, sem að rann-
sókninni stóðu, segja, að svo virð-
ist sem sígarettureykingar auki
fibrinógeninnihald bióðsins.
Fíbrínógen er storknunarefiii og
getur vegna eiginleika sinna leitt
til blóðsegamyndunar og meðfylgj-
andi heilablóðfalls.
Karlar, sem reykja, auka áhættu
sína um 42%, að sögn vísinda-
mannanna, en áhættuaukningin
meðal kvenna, sem reykja, er 61%.
Þar að auki komust vísinda-
mennimir að raun um, að áhætta
fóiks, sem reykir yfir 40 sígarettur
á dag, er tvisvar sinnum meiri en
þeirra, sem reykja færri en tíu
sfgarettur á dag.
Rannsóknin var byggð á úrtaki
4255 manna og kvenna á aldrinum
36 - 68 ára.
Höfundamir benda á, að vitað
hafi verið af fyrri rannsóknum um
samband sígarettureykinga og
hjarta- og æðasjúdóma, en þar
hafi heilablóðfall ekki verið tekið
með í reikninginn eða niðurstöður
verið breytilegar.
„Sterk tengsl fundust á milli
reykinga og heilablóðfalls, eftir að
tekið var tillit tii aldurs og háþrýst-
ings,“ segir í skýrsiu vísindamann-
anna. „Að því er varðar reykinga-
menn, sem hætta að reykja,
minnkar hætta á heilablóðfalli
umtalsvert á tveimur árum, og á
fimm árum verður hún söm og hjá
fólki, sem aldrei hefur reykt.