Morgunblaðið - 11.05.1991, Blaðsíða 22

SS
22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1991
Voða, voða, voða, voða...
Sjálfstæðisflokkurinn, Morgunblaðið og ríkisfjármálin
ÁÆTLAÐUR HALLI RÍKISSJÓÐS
1991 OG 1988
Milljarðar króna á verðlagi 1991
Myndin sýnir Jþrjár spár um hallann 1991 í samanburði við hallann
á árinu 1988. I þeim öllum er gert ráð fyrir minni halla á árinu 1991
en árið 1988. Spá Ríkisendurskoðunar miðast við að ekki verði tekið
á neinu vandamáli og hvergi gripið í taumana. Embættismenn fjár-
málaráðuneytisins miða við eðlilegt aðhald en engar nýjar ákvarðan-
ir. Sú spá sem sett var fram í greinargerð fyrrverandi fjármálaráð-
herra miðaðist við að teknar yrðu nauðsynlegar ákvarðanir í sam-
ræmi við gildandi fjárlög.
Ummæii forystumanna Sjálf-
stæðisflokksins og leiðaraskrif
Morgunblaðsins um ríkisfjármál
eftir myndun hinnar nýju hægri-
stjórnar minna helst á ástand al-
ræmdrar fyllibyttu sem hefur verið
á langvarandi túr, en er nú að vakna
upp með dúndrandi timburmenn.
Meðan fylleríið stóð sem hæst blaðr-
aði hún allskonar vitleysu sem eng-
inn tók mark á, líkt og endalausar
ræður þingmanna Sjálfstæðis-
flokksins um ríkisfjármálin þegar
þeir voru í stjómarandstöðu og
Morgunblaðið át í leiðurum upp
eftir Pálma, Friðriki, Þorsteini og
öðrum snillingum.
NÚ er hins vegar komið að
skuldadögunum þegar standa verð-
ur við stóru orðin frá stjórnarand-
stöðutímanum. Þá líkist forysta
Sjálfstæðisflokksins og leiðarahöf-
undar Morgunblaðsins helst hinum
hífaða, sem vaknar upp með hrika-
lega timburmenn, sér veruleikann
um hábjartan dag, getur ekki kom-
ið út úr sér heilli setningu og styn-
ur bara: „Voða, voða, voða, voða...“
Ástandið er ægilegt. Viðskilnað-
ur vondu karlanna svakalegur. Nú
bara verður. Nú bara verður. Nú
bara verður!
„Mesti vandi á
lýðveldistímanum"
Eitt af mörgum dæmum um
þetta sálarástand Sjálfstæðis-
flokksins er leiðari Morgunblaðsins
sl. miðvikudag en Morgunblaðið
klæðist nú málgagnsbúningnum á
hverjum degi. í leiðaranum eru því
ekki spöruð stóru orðin og drama-
tíkin í hástigi:
„Viðreisnarstjórn Aiþýðuflokks
og Sjálfstæðisflokks stendur nú
frammi fyrir mesta vanda í ríkis-
fjármálum, sem upp hefur komið á
lýðveldistímanum. Viðskilnaður
n'kisstjórnar Steingríms Hermanns-
sonar í þessum efnum er beinlínis
hrikalegur".
Slík voru upphafsorð leiðarans.
Og svo er rakin „svört mynd í ríkis-
fjármálum" með lýsingu á horfum
um halla á ríkissjóði 1991. Verður
sá halli „sá mesti á lýðveldistíman-
um“? Myndir 1 og 2, sem birtast
með þessari grein, sýna að stað-
reyndirnar eru aðrar.
Á mynd 1 sést að jafnvel þótt
tekin sé hin svartsýna spá Ríkisend-
urskoðunar, þá yrði hallinn minni
en árið 1988. Sé tekið mið af spá
embættismanna fjánnálaráðuneyt-
isins yrði hallinn mun minni eða
um fjórðungi minni en árið 1988.
Munurinn á þessum þremur spám
sem birtar eru á mynd 1 er að hjá
Ríkisendurskoðun er miðað við að
ekki verði tekið á neinu vandamáli
allt árið og hvergi gripið í taum-
ana. Hjá embættismönnum fjár-
málaráðuneytisins er miðað við eðli-
legt aðhald en engar nýjar ákvarð-
anir. í spá minni, sem ég setti fram
í sérstakri greinargerð, er miðað
við að ný ríkisstjórn taki nauðsyn-
legar ákvarðanir í samræmi við
gildandi fjárlög, þ.e. að í landinu
sitji ábyrg og verkhæf ríkisstjórn
sem þori að taka á vandamálunum.
I öllum tilvikum yrði hallinn hins
vegar minni en árið 1988.
Á mynd 2 er sýndur samanburð-
ur við helstu hallaár á síðustu 20
árum. Ef gengið er út frá mati
embættismanna fjármálaráðuneyt-
isins þá sést að árið 1975, þegar
Sjálfstæðisflokkurinn fór með
stjórn fjármálaráðuneytisins, yrði
líka eins og árið 1988, þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn fór með forsætis-
ráðuneytið, verra í hallarekstri en
árið í ár, 1991.'Jafnvel aðgerðar-
leysisspá Ríkisendurskoðunar tekst
ekki að koma hallanum 1991 upp
fyrir 1988 og 1975.
„Stærsti kosningavíxill
sem um getur“
Hástigið og fáránleikinn ná ekki
aðeins til umfjöllunar talsmanna
Sjálfstæðisflokksins um hallann,
heldur líka til frásagnarinnar af
afgreiðslu lánsfjárlaga í þinglok.
Hin dramatíska túlkun leiðarahöf-
unda Morgunblaðsins sl. miðviku-
dags er á þessa leið.
„Ríkið sjálft, stofnanir þess og
fyrirtæki, hafa tekið endalaus lán,
jafnt innanlands sem utan. Þó kast-
aði fyrst tólfunum síðustu starfs-
daga Alþingis, þegar ráðherrar og
stjórnarþingmenn kepptust við að
koma gæluverkefnum sínum inn á
lánsfjárlög. Út úr því kom stærsti
kosningavíxill sem um getur.“
Síðar í leiðaranum er þess svo
krafist, að ríkisútgjöld verði skorin
verulega niður „svo og þarf að end-
urskoða lántökuáætlanir, ekki síst
þær sem felast í kosningavíxli frá-
farandi ríkisstjómar frá því í vetrar-
lok“:
Og hverjar eru svo staðreyndim-
ar? Hverju var bætt inn í lánsfjár-
lögin á síðustu dögum þingsins?
Hefur leiðarahöfundurinn gleymt
að gá að því í æðibunugangi hinnar
nýju þjónustu við Sjálfstæðisflokk-
inn í ríkisstjórn?
Hverju var bætt við í vetrarlok?
Lítum á listann:
230 milijónir króna í Fram-
kvæmdasjóð aldraðra, Fram-
kvæmdasjóð fatlaðra og Bjargráða-
sjóð. Er það kosningavíxill?
350 milljónir króna í tjónabætur
vegna óveðursins í ársbyijun. Er
það kosningavíxill?
100 milljónir til framkvæmda
vegna loðnubrests. Er það kosn-
ingavíxill?
50 milljónir í að endumýja tölvu-
búnað Ríkisspítalanna. Er það
kosningavíxill?
300 milljónir í vaxtagreiðslur
vegna lána Byggðastofnunar. Er
það kosningavíxill?
100 milljónir í þyrlukaupin. Er
það kosningavíxill?
Og síðan eru það endurlánin. 200
milljónir vegna úreldingar loðnu-

Ólafur Ragnar Grímsson
„Það var allt í lagi með
bullið meðan Sjálfstæð-
isflokkurinn var
ábyrgðarlaus í stjórn-
arandstöðu. Hitt er
hættulegra, ef menn,
sem sestir eru í Stjórn-
arráðið, trúa virkilega
dellunni sem þeir sjálfir
og liðsmenn þeirra hafa
sett fram síðustu daga.“
verksmiðja. Er það kosningavíxill?
300 milljónir vegna framkvæmda
og fjárhagsstöðu Síldarverksmiðju
ríkisins. Er það kosningavíxill? 200
milljónir vegna vanda rækjuverk-
smiðja. Er það kosningavíxill? 35
milljónir í umhverfisbætandi fram-
kvæmdir sveitarfélaga. Er það
kosningavíxill?
Og síðan auknar ríkisábyrgðir.
200 milljónir vegna skuldbreytinga
loðnuverksmiðja, 400 milljónir
vegna lægri gjaldskrárhækkana
Landsvirkjunar og 45 milljónir
vegna Djúpbátsins. Að Iokum 1.700
milljónir í búvörusamninginn sem
mér hefur skilist að Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlaði að standa við.
Og þá er allt upptalið nema eitt.
Það var að vísu ein hæsta upphæð-
in, 800 milljónir króna. Kannski var
það kosningavíxill. En ekki kosn-
ingavíxill Alþýðubandalagsins eða
Framsóknarflokksins. Það var
NÚ
AÆTLAÐUR HALLI RIKISSJOÐS 1991
SAMANBORIÐ VIÐ HELSTU HALLAÁR
Hlutfall af landsframleiöslu
er komið
að næstu afgreiðslu
Ríkissamningsins og pantanir
þurfa að berast okkur í síðasta lagi
1991
Innkaupastofnun ríkisins
Borgartúni 7, R. S. 91-26844
Apple-umboðið
Skipholti 21, R. • S. 91-624800
Myndin sýnir þrjár spár um hallann á árinu 1991 í samanburði við
hallann á árunum 1988, 1985, 1975 og 1974. Þar kemur fram að í
engri spánni fer hallinn framúr hallaárunum 1988 og 1975 og í spá
embættismanna fjármálaráðuneytisins yrði hallinn verulega minni
en á þessum tveimur hallaárum.