Morgunblaðið - 30.07.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1993
15
í bragði og um hann léku ferskir
vindar.
Mér eru sérstaklega minnisstæð-
ar hugleiðingar Einars á formanna-
fundi í Borgarnesi í fyrrahaust þar
sem hann brýndi okkur til dáða og
lagði ríka áherslu á það, að við
þyrftum að standa vörð um ímynd
Krabbameinsfélagsins, hún væri
félaginu mikils virði. Einar ítrekaði
ábendingar sínar í bréfi til stjómar-
innar fyrir örfáum vikum.
Fyrir hönd stjórnar Krabba-
meinsfélags íslands sendi ég að-
standendum Einars innilegar sam-
úðarkveðjur. Við minnumst hans
með virðingu og þakklæti.
Jón Þ. Hallgrímsson} formaður
Krabbameinsfélags Islands.
í dag kveðjum við FH-ingar vin
okkar og félaga Einar Þ. Mathie-
sen, sem í mörg ár var forystumað-
ur í FH og leiðtogi í íþróttahreyfing-
unni fyrir okkar félag.
Einar gekk ungur að árum í FH.
Var keppnismaður í fyrsta 4. flokki
félagsins í knattspyrnu. Þar var
hann í hópi snarpra stráka úr
miðbæ Hafnarfjarðar, af Brekku-
götu, Suðurgötu og nágrenni upp
með „læk“. Þessi hópur kallaði sig
„Unga-FH“. Margir af þessum
drengjum urðu miklir kappliðsmenn
fyrir FH og síðar í forystunni í fé-
laginu.
Einar hvarf um tíma úr bænum
vegna náms og starfa, en strax og
hann kom í bæinn aftur, náði hann
sambandi við sinn gamla þráð í FH
og kom að fullu í starfið aftur.
Hann var til margra ára í aðal-
stjórn félagsins, formaður í hand-
knattleiksdeild, — þar kom fram
hans mikli metnaður og ábyrgðar-
tilfinning, sem sást í starfi deildar-
innar og árangri, er allir landsmenn
þekkja svo vel. Þetta var hans hjart-
ans mál.
Einar var virtur fulltrúi FH í
samtökum íþróttamanna. Formaður
ÍBH um tíma og í mörg ár í stjórn
HSÍ, þar af formaður 1972 og 1973.
Alltaf var hann reiðubúinn í starf
fyrir FH og lét menn vita um hug
sinn til íþróttastarfsins og framtíð-
aráforma félagsins.
Einar var mikill fjölskyldumaður.
Honum var annt um uppeldi barna
sinna. Hann hafði áhrif á að þau
voru virk í heilbrigðu félagsstarfi,
og fjölskyldan þannig virk í félags-
starfi í bænum og ekki síst í íþrótta-
hreyfmgunni, þar sem öll böm hans
hafa getið sér gott orð í starfí og
leik.
Við í FH höfum margs að minn-
ast í samstarfi við Einar Þ. Mathie-
sen. Allt var það af áhuga fyrir
framgangi félagsins okkar og um-
hyggju fyrir unga fólkinu, sem
starfaði þar. Flest hefur okkur lán-
ast vel. 'Félagið ber þess merki, að
oft hefur verið vel að málum staðið.
FH-ingar þakka Einari mikil og
góð störf um leið og við sendum
Ernu og fjölskyldu hennar dýpstu
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Einars Þ.
Mathiesen.
Fyrir hönd Fimleikafélags Hafn-
arfjarðar
Bergþór Jónsson, formaður.
Nú í dag, þegar kvaddur er Ein-
ar Mathiesen, fyrrverandi formaður
Handknattleikssambands íslands,
er handknattleikshreyfingunni efst
í huga þakklæti fyrir óeigingjarnt
starf Einars í gegnum árin. Einar
var einatt kjörinn til forystu hvar
sem hann kom við og lagði gjörva
hönd á plóginn sem ötull og hug-
myndaríkur leiðtogi. Svo var einnig
innan handknattleikshreyfingarinn-
ar, hvort sem var í sínu félagi, FH,
eða sem formaður HSÍ. Þegar hann
nú er burtu kvaddur í blóma lífsins
er stórt skarð hoggið í raðir velunn-
ara og forystumanna hreyfingar-
innar. Það er með virðingu og sökn-
uði sem HSÍ þakkar Einari fyrir
óeigingjarnt starf, ráðgjöf og lið-
sinni í hvívetna.
Handknattleikssambands Islands
sendir eiginkonu, börnum, tengda-
börnum og barnabörnum sínar inni-
legustu samúðarkveðjur og biður
Guð að styrkja þau.
Fyrir hönd Handknattleikssam-
bands íslands,
Ólafur B. Schram, formaður.
Táknmál er þeirra tungumál
eftir Sif Ingólfsdóttur
Á borði menntamálaráðherra ligg-
ur tillaga frá nefnd um að flytja
Heymleysingjaskólann. Tillagan fel-
ur í sér að slíta hann úr samhengi
við núverandi táknmálsumhverfí en
byggja í stað þess tvo nýja grunn-
skóla á sömu lóð, annan fyrir heyr-
andi og hinn fyrir heyrnarlaus börn,
svokallaðan tvíburaskóla.
Fram kom í lögum Samskiptamið-
stöðvar heyrnarlausra og heym-
arskertra, frá 31. desember 1990
1. kafla, sem Forseti íslands gjörði
kunnugt að: Markmið laganna sé
að stuðla að jafnrétti heyrnarlausra.
í ræðu Sveinbjöms Björnssonar há-
skólarektors á Háskólahátíðinni 27.
júní síðastliðinn, komst hann meðal
annars svo að orði: „Heyrnarlausir
hafa verið mjög einangraðir í ís-
lensku samfélagi. Táknmál er þeirra
tungumál, en vegna skorts á túlkun
hafa þeir ekki getað aflað sér nauð-
synlegrar starfsmenntunar né nýtt
sér aðra þjónustu samfélagsins.
Vegna tengsla við íslenskt mál og
samfélag er augljóst að þetta nám
er betur komið hér heima en erlend-
is.“ Háskólinn hefur átt viðræður
við fulltrúa Samskiptamiðstöðvar
heyrnarlausra og heyrnarskertra,
við undirbúning að kennslu í tákn-
málstúlkun til BA-prófs innan heim-
spekideildar og rætt er um að Sam-
skiptamiðstöðin sjái um allt er lúti
að heyrnarleysi, táknmáli og túlkun,
en heimspekideild annist þátt mál-
vísinda í málinu. Islenska táknmálið
er fullkomið samskiptamál eins og
íslenskan, sem er raddmál.
Táknmál lærist best í réttu
umhverfi
Heymarlaust barn lærir táknmál
án kennslu, eðlilega og áreynslulaust
ef það elst upp í umhverfi þar sem
málið er notað. Fingrastafróf er ein-
ungis notað þegar táknmálsnotand-
ann vantar tákn fyrir eitthvert orð
raddmálsins, oftast nöfn eða staðar-
heiti. Nú vita allir sem til þekkja að
gott vald á táknmáli er sá grunnur
sem verður að vera lagður til að
reisa á alla aðra þekkingu heymar-
lausra og þar með talið nám í ís-
lensku, með kennslu og síðar með
lestri bóka.
Ég hef nú sjálf nýiokið tveimur
námskeiðum í íslensku táknmáli
heyrnarlausra, sem haldið var í Sam-
skiptamiðstöð heyrnarlausra og
heyrnarskertra, á lóð Heyrnleys-
ingjaskólans. Þessi staður vakti
undrun mína og aðdáun, virkaði á
mig, eins og sælureitur heyrnar-
lausra og heyrnarskertra barna og
aðstandenda þeirra. Þar ríkti öryggi
og ró að mér fannst. Aukinn skiln-
ingur og uppörvandi samskipti hafa
meiri áhrif á okkur en nokkurn grun-
ar. Á sama hátt geta fordómar og
neikvæðni eyðilagt og brotið niður.
Ég hef kynnst því öryggisleysi sem
umlykur þá sem missa heyrnina, og
því hef ég glaðst af öllu hjarta yfír
að sjá þetta umhverfi heyrnarlausra.
Enginn veit nema sá sem hefur
kynnst því, hve einmana það fólk
verður og óöruggt, sem lifir í því
umhverfi að geta ekki heyrt eða þá
mjög illa, og lenda því í miklum tjá-
skiptaörðugleikum. Margur maður-
inn dregur sig í hlé frá samskiptum
við aðra og einangrast þannig, jafn-
vel í blóma lífsins. Minna má á ein-
manaleik Beethovens, hins elskaða
og fræga tónskálds, sem flúði vini
sína, til þess að þeir yrðu þess ekki
varir að hann myndi ekki heyra til
þeirra meir, en leitaði á náðir nátt-
úrunnar og fann frið í sveitinni, þar
sem honum fannst hann skilja og
heyra táknmál blóma og runna,
hvert tré eins og talaði til hans.
Þarna úti í náttúrunni gat hann sam-
ið sín fegurstu lög, eins og t.d.
Fimmtu hljómkviðuna.
Einangrun versta refsing
Einangrun, án samskipta við um-
heiminn er versta refsingin, sem við
mennirnir höfum búið til, fyrir utan
dauðadóm, fyrir þá sem btjóta af
sér í samfélaginu. Er bundið fyrir
Bæði táknmálskórinn og barnakórinn syngja undir stjórn Júlíu G. Hreinsdóttur.
augu fólks, sem hefur framið alvar-
legustu glæpina? Nei. Það er sett í
einangraðan fangelsisklefa, svift
umgengni við umheiminn og sína
nánustu og einnig takmarkaður sá
tími, sem það fær til þess að tala
við ástvini sína. Dómur heimsins
virðist því vera að betra sé í raun
að vera blindur, en geta ekki heyrt
eða tjáð sig. Fangelsismálin sanna
það að svo er. Það er skýlaus réttur
heyrnarlausra barna að fá tækifæri
til samsömunar með öðrum heyrnar-
lausum börnum. Það gefur þeim
innri styrk. Er það ekki það sem
allir góðir uppalendur vilja helst
gefa börnum sínum? Nefnilega
sjálfsvirðingu. Það er að vera metin
eins og þau eru en ekki eins og
aðrir vilja að þau séu.
Tvíburaskóli rándýr lausn
Er það sóun frekar en sparnaður
að veita börnunum aðstoð eins og
mögulegt er? Fróðlegt væri að fá
hagfræðilegt yfirlit og samanburð
um hvort yrði meiri hagkvæmni í
rekstri og byggingu tveggja nýrra
skóla á sömu lóð eða skóla í tákn-
málsumhverfí, sem skilar bömunum
út í þjóðfélagið með miklu meira
sjálfsöryggi og börnin yrðu þar af
leiðandi miklu nýtari þjóðfélags-
þegnar. Hefur verið gerð könnun
hér á landi um, hvernig heyrnar-
skertum börnum vegnar félagslega
í venjulegum grunnskólum og, hvaða
námsárangri þeim er unnt að ná
þar? Hver er kostnaður við væntan-
lega alls konar tæknilegan útbúnað
hjálpartækja fyrir heyrnarskertu
börnin í grunnskólunum, til að vega
upp heyrnartapið, og þjálfun kenn-
ara, sem koma þarf boðum til heym-
arskerts nemanda um það sem fram
fer í skólastofunni og, hver hefur
eftirlit með að kennarar fái þjáifun
í því? Hverjar eru niðurstöður er-
lendra rannsókna um þessa hlið
málsins? Fróðlegt væri að fá hag-
fræðilega niðurstöðu um hvort væri
vænlegra að styrkja Heymleysingja-
skólann með öllum ráðum í tákn-
málsumhverfi sínu eða setja pening-
ana í nýbyggingu tvíburaskóla.
Væri ekki betra að skera ekki niður
íjárlög skólans en styðja enn frekar
starf Heyrnleysingjaskólans, því fá-
menni skólabarnanna og einangrun
þar af leiðandi, gerir vinnuna enn
meira krefjandi á mörgum sviðum,
og þörf félagslegrar vinnu er meiri
en lýtur að öðrum börnum, þó nú
sé þeim mögulegt að skiptast á tjá-
skiptum í frímínútum og frístundum
sínum í félagsmiðstöðinni, þar sem
alls konar námskeið og verkleg
kennsla fer fram? Væri ekki fjár-
munum okkar betur varið að' rann-
saka fyrst t.d. hvernig heyrnar-
skertu bömunum okkar hefur vegn-
að í skólum með heyrandi börnum
og draga af því lærdóm og bera
saman við önnur lönd, sem þó em
ekki sambærilegt rannsóknarverk-
efni, vegna fámennisins hér miðað
við þau. Hvernig væri að fá frekar
heyrandi börn í Heyrnleysingjaskól-
ann í táknmálsumhverfið og gera
hann enn eftirsóknarverðari að gæð-
um og kenna yrði þeim börnum einn-
ig íslenskt tungumál, þannig að vin-
áttubönd og skilningur gæti aukist
þar á þeim grundvelli, þar sem
heyrnarlausu og heyrnarskertu
börnin okkar væru þar á sínum
heimavelli og finndu þar mátt sinn
og megin?
Sif Ingólfsdóttir
Tveggja ára bið eftir viðtali
við menntamálaráðherra
Því skora ég nú á menntamálaráð-
herra og allt gott fólk að taka mark
á rökum Félags heyrnarlausra, fag-
fólksins og heyrnleysingjakennar-
anna um, hvað komi heyrnarlausum
börnum best í skóla, nefnilega tákn-
málsumhverfi en ekki tvíburaskóli
eða blöndun í almennum grunnskól-
um. Sjaldnast hafa heymarlausir
sjálfir fengið að byggja upp og móta
þær tillögur sem liggja til grundvall-
ar mikilvægum ákvörðunum um líf
þeirra. Það er nær undantekningar-
laust að stórar ákvarðanir sem varða
líf heyrnarlauss fólks eru teknar af
ráðamönnum sem ekki hafa reynslu
af heyrnarleysi.
Forsetinn okkar er einnig kær
vinur barnanna á íslandi, hvort sem
börnin teljast til fámenns hóps eða
ekki. Forsetinn kom í eigin persónu
í heimsókn í Heyrnleysingjaskólann
ekki alls fyrir löngu. Á Islandi býr
fjöldi heyrnarskerts fólks, sem mun
örugglega fylgjast með þessum mál-
um og mun gera grein fyrir atkvæði
sínu þegar að kosningum kemur,
eftir því hvemig á málum sem þess-
um er haldið, og mun láta til sín taka.
í desember síðastliðinn kom fram
í Fréttablaði heyrnarlausra að Félag
heyrnarlausra var þá búið að bíða í
1 Vi ár eftir viðtali við menntamála-
ráðherra en ekkert hafði gengið eða
rekið, og fylgdi því ekki mikil von
eða bjartsýni. Núna rúmu V2 ári síð-
ar hefur viðtalið ekki fengist enn.
Er ekki þama einhver misskilningur
á ferðinni eða hvað? Hvað er að?
Menntamálaráðherra. Þú eða ég líka
gætum fengið heymarlaust barn í
fjölskylduna okkar og það yrði okkur
eins kært og hin bömin okkar. Ég
skora því á þig að láta mál þetta til
þín taka og leysa það í samráði við
Heyrnleysingjaskólann og starfslið
hans í Vesturhlíðinni.
Með kveðju og fyrirfram þakklæti
til allra sem láta sig mál þetta varða.
Höfundur starfar við heilsuvernd.
Lokaðað venju um
verslunarmannahelgina!
..en byrjum haustvertíðina helgina 7.- 8.
ágúst með braki og brestum og ýmsum
skemmtilegum uppákomum.
Það eru margar góðar helgar framundan í
Kolaportinu í haust ogfram aðjólum.
Pantið sölubása tímanlega í síma 625030.
GÓÐA HELGI!
KOLAPORTIÐ
MARKAÐSTORG
..fyrir hagsýna versíunarmenn.