Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1991, Blaðsíða 15

(
FIMMTUDAGUR 23. MAÍ 1991.
Laxinn fer að koma
Þessa dagana eru fyrstu laxamir
aö ganga upp í árnar úr sjó. Venju-
lega hafa nokkrir laxar komið á
land úr Hvítá í Borgarfirði þegar
byijað hefur verið um 20. maí að
veiða í net. En nú á að hvíla netin
samkvæmt samningi veiðieigenda
og þeirra sem stangaveiði stunda.
Þannig halda þessir netalaxar
áfram upp ámar í þetta skipti og
ganga fyrir mánaðamót upp í tæm
hliðarárnar eins og t.d. Norðurá.
Þar ætti því að verða góð byijun
1. júní þegar stjóm Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur opnar ána. Net-
unum er ekki lengur um að kenna
ef veiði er treg.
Stórlax
Fyrstu laxamir til að ganga em
oft nokkuð stórir. Þeir hafa verið
tvö eða þijú ár í sjó. Allan tímann
taka þeir vel til matar síns og
stækka stöðugt. Og þeir fara víða.
Lax frá íslandi er bæði við Færeyj-
ar og Grænland. Einnig er hann í
hafinu, t.d. austur af landinu.
Það er stórlaxinn sem mest hefur
orðið fyrir barðinu á úthafsveiðun-
um. Þær stoppa nú að hluta með
samningum við Færeyjar. Einnig
hefur veriö nokkuð um ólöglegar
laxveiðar í sjó en þær em líklega
einnig að mestu úr sögunni. Þarna
hafa Orri Vigfússon og samheijar
hans náð góðum árangri sem ber
að þakka. Vonandi gengur í fram-
haldi af þessu meiri stórlax í okkar
ár, bæði í maí og júní að þessu sinni
og enn meir á næstu árum.
Smálaxinn
Það hefur verið siður margra að
spá fyrir um laxveiði á komandi
KjaHarinn
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður
sumri. Spádómar síðustu ára hafa
samt margir brugðist. Hafbeitin
hefur gefið 1-3% í lélegum ámm
en svo hafa komið toppár með góð-
um endurheimtum. A þessu er ekki
einfóld skýring. Til þess er .máliö
of flókið og áhættuþættir margir.
En þekkingin er að aukast smátt
og smátt.
Það er smálaxinn eftir eitt ár í sjó
sem ber uppi veiðina í flestum ám.
Hann byijar viðast að ganga í júlí
og fram í ágúst. En nýr lax gengur
í ár frá seinustu dögum maí og fram
yfir lok veiðitíma sem er um 20.
september. Fyrst er það stórlaxinn,
svo kemur smálaxinn en seinast á
sumrinu er þetta oft kvía- og haf-
beitarlax sem gengur illa að finna
rétta laxveiðiá en verður samt aö
koma sér í ferskt vatn til að hrygna.
Menn eru ekki of bjartsýnir með
laxveiðina í sumar en það getur
verið rangt eins og aðrar spár.
Meiri ræktun
Stangaveiði á vaxandi vinsæld-
um að fagna. Það sýna skoðana-
kannanir. Fólk sækist ekki ein-
göngu eftir veiöinni heldur útiveru
í fógru umhverfi. Þetta fellur sam-
an við þann nýja póhtíska áhuga
sem er fyrir aukinni gróðurvernd
og fegurra og betra umhverfi. Það
er bæði hægt að byggja upp landið
og svo skemma og eyðileggja. Við
verðum að velja betri kostinn.
í sambandi við laxveiðina má
eflaust stórauka stangaveiði ef rétt
er að staöið. Þar hagnast bæði
bændur og veiðimenn. Ef hægt er
að stoppa allar laxveiðar í sjó, sem
allt virðist stefna að, þá hjálpar það
mikið. Veiðamar sjálfar voru að-
eins hluti vandans. Fjöldi laxa slas-
aðist á veiðarfærunum og lifði það
ekki af. Uppgefm veiði sagði því
aðeins hálfa söguna.
í rauninni er það aukin slepping
á laxaseiðum í veiðiár sem er besta
ráðið til að auka laxagöngur. Ekki
falla allir hermenn í stríðinu. Og
alltaf koma einhver niðurgöngu-
seiði aftur til baka sem fullorðinn
lax þrátt fyrir þúsund hættur á
leiöinni. Fyrst niður ána, svo í út-
hafinu og að lokum þegar laxinn
kemur aftur úr sjó í sömu á og jafn-
vel sama hyl og hann ólst upp í sem
seiöi.
Umhverfi okkar, landið okkar, er
fyrir okkur sem hér búum. Aukin
stangaveiöi í ám og vötnum er eitt
atriði sem kemur öhum til góða.
Þar er ekki einungis átt við laxinn
heldur líka veiöi á sjóbirtingi, ur-
riða og bleikju.
Veiðitímann þarf að lengja með
breytingu á laxveiðilöggjöf. Einnig
þarf að stórauka sleppingu réttra
seiða í ár og vötn. Á þessu hagnast
allir. Sérstaklega ber að hafa bænd-
ur í huga. Þetta verður að gerast í
sátt við þá og hagur þeirra verður
að batna sem annarra.
Lúðvík Gizurarson
„Veiöitímann þarf að lengja með breyt-
ingu á laxveiðilöggjöf. Einnig þarf að
stórauka sleppingu réttra seiða 1 ár og
vötn. A þessu hagnast allir.“
Bflisminn á gangstéttunum
í þriðja sinn á nokkrum mánuð-
um ætla ég að vekja athygli á sér-
stæðu umferðarvandamáh í
Reykjavík. Það er bíhsminn á gang-
stéttunum.
Ég er ein fárra íslendinga yfir 17
ára aldri sem ekki aka um á eigin
bíl. Ég ferðast því um borgina fót-
gangandi eða með strætisvögnum
og leigubílum. Th lengri og útúr-
dúrasamari ferðalaga tek ég stund-
um bílaleigubíl. Þetta er lífsmáti
sem er almennur í evrópskum
borgarsamfélögum og ég hef búið
erlendis um nokkurra ára skeið.
Á íslandi þykir svona lífsstíh
bera vott um yfirgengilegan aum-
ingjaskap. Alhr hljóta að geta kom-
ist yfir bíldruslu ogrekið hana. Hér
þykir það einhver sá vitlausasti
spamaður, sem um getur, aö spara
sér bíl. Nóg er líka blessað bensínið
á meðan hægt er að pumpa það út
úr aröbunum.
Bíllinn sem
samgönguhindrun
Ég ætla ekki að gera íslenska
neysluhyggju að efni þessarar
greinar þó að bílaeign landsmanna
sé yfirgengileg og hafi aukist um
60% á stuttu árabili. Þessi 250 þús-
und manna þjóð á 140 þúsund bíla
sem er Evrópumet, ef ekki heims-
met, miðað við höfðatölu.
Bíllinn er vinsælasta og þægileg-
asta samgöngutæki sem mennimir
hafa búið sér til. í víðáttumiklu og
dreifbýlu landi eins og íslandi kem-
ur hann sér afar vel. Bíllinn leysir
margan vanda. En hann skapar
líka vanda vegna fyrirferðar sinnar
og orkueyðslu og mikihar mengun-
ar sem af honum stafar. Og þar sem
of margir bhar troðast á of htlu
svæði breytist hann úr samgöngu-
tæki í samgönguhindmn.
Það er t.d. erfitt að sjá hveijum
er bót að því að ferðast um Lauga-
Kjállariim
Steinunn
Jóhannesdóttir
rithöfundur
veginn í endalausri bílalest sem
varla mjakast áfram. Hveijum
finnst gott að anda að sér óloftinu
sem af lestinni stafar? Hveijum
finnst fahegt að horfa yfir þetta
langdregna bhastæði? Hveijum
finnst gaman að mæta öðrum
manneskjum helst í brynjum úr
stáh og blikki?
Ekki mér.
Tvær á gangi
Samt þykir mér gaman að aka í
bh eftir þjóðvegum landsins. Þar á
ég heldur ekki von á að mæta
mörgum á gangi. Og í þéttbýh þyk-
ir mér gaman að því að mæta fólki
á fömum vegi.
Þess vegna er ég oft á gangi. Og
þar sem ég á litla telpu, sem líka
hefur gaman af því að ferðast um
veröldina og sjá önnur börn og
annað fólk og allt sem gerist úti
við, þá erum við saman á þessum
ferðalögum og ég ek henni í kerru.
í útlandinu þar sem hún er fædd
var þetta ekkert vandamál.
Mömmumar og pabbamir vom á
ferh með bömin sín í vögnum og
kerrum og aht mögulegt var gert
th þess að auðvelda þeim að kom-
ast leiðar sinnar. Rúhustigar, lyft-
ur, hjálpfúsar hendur sem lyftu
kermm upp í lestir og strætis-
vagna. Þar að auki var farið frítt í
strætó fyrir foreldri og bam í
vagni. í Reykjavík gegnir aht öðm
máh.
Fyrirlitnir vegfarendur
I Reykjavík er fátt fyrirhtlegra
en gangandi vegfarandi. Það lýsir
sér m.a. í því hve oft þeir em keyrð-
ir niður, limlestir og, þegar verst
gegnir, líflátnir. Nýjasti landvinn-
ingur bhistanna em ógirtir tún-
bleðlar og gangstéttimar. Þar er
bhum borgarbúa nú lagt á meðan
sérhönnuð bhastæði og bha-
geymsluhús em stórlega vannýtt
og standa jafnvel hálftóm.
Þeim sem aldrei dytti í hug að
spara sér bílinn finnst þeir græða
stórfé á að spara gjaldið í stöðu-
mælinn. Og á meðan töluverðu fé
er varið í það að senda þriggja ára
ótvitum umferðarfræðslu heim í
pósti virðist ökukennslu þannig
háttað aö ekki þurfi að taka thht
th þessara yngstu vegfarenda sem
fara stuttfættir eftir gangstéttun-
um. Frá, frá frá, Fúsa hggur á.
Fúsi lærir að keyra en heyrir að
líkindum fátt eitt um rétt annarra
í umferðinni.
Sjálfstæðisstefnan blífur
Reykjavík er öhum íslenskum
bæjarfélögum fremur bær sjálf-
stæðismanna. í meira en hálfa öld
hafa þeir ráðið lögum og lofum í
höfuðborginni og sjálfstæðisstefn-
an nýtur sín sennhega hvergi betur
en í umferðinni. Þar hefur einka-
bíllinn algjöran forgang og almenn-
ingssamgöngur em reknar sem
neyðarúrræði. Hinn fullkomni for-
gangur bhsins leiðir síðan af sér
þann yfirgang sem gangandi veg-
farendur verða að búa við.
Það kostar 300 krónur að taka
réttinn af gangandi manni í
Reykjavík á meðan hhðstætt brot
í næsta sveitarfélagi, Kópavogi, er
metið tífalt meira og varðar 3000
kr. sekt. í Reykjavík heyrir það
einnig th undantekninga að stugg-
að sé við bh uppi á gangstétt þann-
ig að í reynd komast nær allir upp
með að leggja þar frítt og hindra
gangandi umferö eða neyða göngu-
fólk út á akbrautimar.
Það er bæði réttur og krafa hins
gangandi manns og skattgreiðanda
að borgaryfirvöld sjái th þess aö
koma bhunum út af gangstéttunum
og inn í bílastæðin og bhageymsl-
umar.
Steinunn Jóhannesdóttir
„Það er bæði réttur og krafa hins gang-
andi manns og skattgreiðanda að borg-
aryfirvöld sjái til þess að koma bílun-
um út af gangstéttunum og inn í bíla-
stæðin og bílageymslurnar.“
A Laugaveginum. - „Hverjum finnst fallegt að horfa yfir þetta lang-
dregna bílastæði?"