Dagblaðið Vísir - DV - 19.09.2002, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2002
15
DV
QANS, DANS, DAfys
Tvær víðfrœgar persónur í heimi
dansins eru á leiðinni á Hausthá-
tíð í Borgarleikhúsinu, önnur
ung og upprennandi, hin löngu
orðin goðsögn. Henriette Horn,
ein bjartasta vonin meðal ungra
danshöfunda í Þýskalandi, kem-
ur með flokkinn sinn og dansar
líka sjálf sóló á sunnudagskvöldið
á stóra sviði hússins, og eftir
helgi kemur sjálfur Merce Cunn-
ingham, 83 ára, með sinn flokk
sem sýnir á sama stað.
„Þetta kom þannig til meö Henriette Horn aö
Sabine Barth hjá Goethe Institut kom að máli við
okkur í Borgarleikhúsinu og bar þá hugmynd
undir okkur að bjóða Henriette að sýna ásamt
flokki sínum,“ segir Katrín Hall, listrænn stjórn-
andi íslenska dansflokksins. „Við tókum hug-
myndinni að sjálfsögðu tveim höndum. Dæmið
var ekki ólíkt með Cunningham því flokkurinn
hans var að sýna í London og verður svo með
sýningu á CODA danshátíðinni í Ósló í haust og
okkur var boðið að fá hann í heimsókn á milli.
Bandaríska sendiráðið var afar öflugur stuðning-
ur við að fá hann hingað og við erum afar þakk-
lát, bæði sendiráðinu bandaríska og Goethe
Institut fyrir aðstoðina - þetta hefði aldrei tekist
annars."
Meiri dans en dansleikhús
Þessi danshátíð verður undir merkjum Haust-
hátíðar hjá Leikfélagi Reykjavíkur sem stefnir
að tveimur hátíðum á ári, vor og haust, fyrir
utan venjulega starfsemi leikhússins. Þetta er
sannarlega glæsileg byrjun því Henriette Horn
hefur tíu dansara með sér og í flokki Cunning-
hams sem hingað kemur eru sextán dansarar.
Þar að auki er mikill fjöldi aðstoðarmanna með
báðum flokkum.
„Henriette Horn kemur frá Folkwang Tanz-
studio i Essen í Þýskalandi sem stofnað var af
Kurt Jooss árið 1928,“ segir Katrin. „Síðan hafa
Reinhild Hoffmann og Susanne Linke stjórnað
flokknum og Pina Bausch sem öll eru þekktir
dansarar og danshöfundar. Nýlega tók svo þessi
unga Henriette Horn við stjórn flokksins ásamt
Pinu Bausch. Þær stýra báðar en aðaláherslan er
nú lögð á verk Henriette."
- Hver er sérstaða þessa Tanzstudios?
„Þarna hafa alltaf verið þungavigtardanshöf-
undar við stjórnvölinn og Henriette er talin ein
stærsta vonin meðal þýskra danshöfunda núna.
Margir helstu danshöfundar Þýskalands hafa
raunar byrjað við þennan flokk. Listrænt séð er
Henriette talsvert ólík Pinu Bausch, hún leggur
meiri áherslu á dans en dansleikhús og pælir
mikið í sambandi tónlistar, dans og svo þagnar.
Bæði Reinhild Hoffmann og Pina Bausch þróuð-
ust meira í áttina að dansleikhúsi. Það verður
spennandi að fylgjast með þróun Henriette að
þessu leyti.“
Listviðburður
- En hvernig dans fáum við að sjá á sýningu
Merce Cunninghams?
„Hans verk eru pjúra dansar," slettir Katrín,
„hann leikur sér að forminu og skapar dansa
sem eru ekkert annað en form og hreyfingar -
engin saga, engin dramatík. Hann hefur haft
frjótt samstarf við listamenn úr öðrum greinum,
þekktustu dæmin eru tónskáldið John Cage og
myndlistarmaðurinn Andy Warhol en myndlist
og tónlist verða líka sjálfstæðar í verkum hans,
allir fá að vinna og spinna á sinn hátt en samt
verður heildin heillandi. Cunningham hefur sett
mark sitt á vel flesta bandaríska danshöfunda í
hálfa öld sem og aðra danshöfunda um víða ver-
öld.“
Tónskáldið John Cage, lífsfórunautur Cunn-
inghams, orðaði stefnu vinar síns svo, að eins og
í óhlutbundinni myndlist gengi Cunningham út
frá því að hver einstakur hluti, hreyfing, hljóð,
ljósaskipti, væri tjáning í sjálfu sér; merking
hans réðist að miklu leyti af hverjum áhorfanda
fyrir sig.
- Hvaða þýðingu hefur þessi heimsókn fyrir
íslenska dansflokkinn?
„Hún er gríðarlega mikilvæg fyrir danslistina
sem slíka, styrkir stöðu listdans á íslandi og sýn-
ir um leið hve áhrif nútímadanslistar eru mikil
í alþjóðlegu samhengi," segir Katrin. „Um leið
styrkir svona heimsókn stöðu og framtíðarsýn
íslenska dansflokksins.
Fyrst og fremst er það
mikill listviðburður að fá
þessa gesti til okkar, ekki
síst að sjá Cunningham-
flokkinn meðan hann
starfar enn undir stjórn
frumkvöðulsins. Svo kem-
ur Gavin Bryars með
honum og stjórnar tón-
listarflutningnum. Og
Henriette Horn með
flokkinn sinn. Þannig að
þrír af fremstu listamönn-
um heims eru á leiðinni
til íslands - mér finnst
það stórkostlegt."
Henriette Horn
Ein bjartasta vonin meöal ungra danshöfunda í
Þýskalandi dansar í Borgarleikhúsinu á sunnu-
dagskvöldið.
Úr Biped eftir Merce Cunningham.
Úr Auftaucher eftir Henriette Horn.
Bókmenntir
Mikilmennska og siðblinda
Henning Mankell tekur vald og spillingar-
mátt peninganna fyrir í spennusögunni
Brosmilda manninum, og liklega hefði venju-
legur íslendingur afskrifað bókina sem hugar-
burð þegar hún kom út fyrst á frummálinu,
1994. En nú er annað uppi. Það er ekki lengur
svo ósennilegt að einn maður byrji smátt á ung-
lingsaldri, til dæmis með þvi að selja aðgang að
vini sínum sem er sniðugur búktalari, og endi
með því að eiga fyrirtæki sem spannar víða
veröld og malar endalausa milljarða í hvaða
mynt sem vera skal. Til þess þarf fyrst og
fremst ímyndunarafl, skipulagsgáfu - og tak-
markalausa óskammfeilni og samviskuleysi.
Tilvitnunin framan við söguna segir eiginlega
það sem segja þarf: „Við þurfum ekki að óttast
siðblindu mikilmennanna, heldur þá staðreynd
að siðblinda leiðir oft til mikilmennsku."
Kurt Wallander, snjalli yfirlögregluþjónninn
hans Mankells sem við þekkjum orðið úr fyrri
bókum, er niðurbrotinn maður eftir eltinga-
leikinn við bófana í Hvítu ljónynjunni (á ísl.
2001). Kalinn á hjarta og síhræddur og kvíðinn
ákveður hann að ■
segja upp í lögregl- I
unni og hefja nýtt I
líf. En einu sinni I
lögga ávallt lögga.
Þegar Sten I
Thorstensson lög- I
maður er skotinn á I
vinnustaö, skömmu I
eftir að hann leitaöi I
til Kurts vegna I
sviplegs dauöa fóð- I
ur síns, Gustafs HHHBPKv
Thorstenssons lög- .j'
manns, þá verður "
Kurt að snúa aftur ^^^HÍIÍÍIÉIÍÉÍHlÉÉSEl
til fyrri starfa.
Hvort vegur þyngra við þá ákvörðun, sam-
viskubit yfir að hafa tekið Sten treglega eða for-
vitni og spenna frammi fyrir ráðgátu, skiptir
ekki máli. Kurt tekur málið að sér og gengur í
endumýjun lífdaga. En ráðgátan er snúin, sýn-
ist lengi vel óleysanleg. Erfiðri rannsóknar-
vinnu Wallanders og manna hans lýsir Mankell
af natni og nákvæmni að venju og sagan er
gríðarlega spennandi. Hún verður líka óhugn-
anlegri og óhugnanlegri eftir því sem viö
komumst nær hinum eiginlega glæpamanni,
sem þó skaut ekki sjálfur skotunum banvænu.
Peningafurstar samtímans geta verið viðbjóðs-
legri í takmarkalausri græðgi sinni og mann-
fyrirlitningu en nokkrir stríðsfurstar fyrri
tíma.
Vigfús Geirdal þýðir Brosmilda manninn
ákaflega vel. Textinn rennur leikandi létt eins
og nauðsynlegt er í spennusögum, en orðanotk-
un er líka til fyrirmyndar. Til dæmis finnst
mér frábært að hitta þama fyrir gamaldags lög-
regluþjóna í stað þeirra lögreglumanna sem
vaða uppi hvarvetna nú til dags.
Silja Aðalsteinsdóttir
Henning Mankell: Brosmildi maöurinn. Vigfús Geirdal
þýddi. Mál og menning 2002.
______________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Sjálfsmyndin og
skáldsagan
Breska sendiráðið býð-
ur til bókmenntahátíðar í
Háskólabiói 19.-21. sept-
ember i samstarfi við Les-
bók Morgunblaðsins og
bókaforlagið Bjart og hefst
hún í kvöld kl. 20 í sal 3 í
Háskólabíói. Gestir verða
víðkunnir breskir rithöf-
undar.
Á dagskrá kvöldsins eru upplestrar og
samtöl við rithöfundana Ian McEwan og
Michele Roberts. Annað kvöld kl. 20 verða á
sama stað upplestrar og samræður við höf-
undana Graham Swift (á
mynd) og Bernadine
Evaristo.
Á laugardaginn kl. 14
verður leikverkið Englar
alheimsins flutt á ensku af
The Icelandic Take-Away
Theatre í sal 4 í Háskóla-
bíói. Á eftir verða pall-
borðsumræður um þjóð-
ina, sjálfsmyndina og skáldsöguna með þátt-
töku bresku höfundanna og íslendinganna
Braga Ólafssonar, Steinunnar Sigurðardótt-
ur (á mynd), Gerðar Kristnýjar og Sigurðar
Pálssonar.
Dagskráin er öllum opin og aðgangur er
ókeypis.
Spænsk kvikmynda-
gerð
Á morgun kl. 14.30 hefst í hátíðarsal
Menntaskólans við Hamrahlíð málþing um
spænska kvikmyndagerð siðustu ára í
tengslum við spænska kvikmyndahátíð sem
nú stendur yfir í Regnboganum. Þinginu
lýkur klukkan 17. Þar mun Manuel Rivas,
rithöfundur og handhafi bókmenntaverð-
launa Spánar, tala um tengsl kvikmynda og
bókmennta, en hann skrifaði smásögurnar
þrjár sem kvikmyndin Tunga fiðrildanna er
byggð á. Sérstök hátíðarsýning á Tungu fiðr-
ildanna verður kl. 20 í Regnboganum að höf-
undi viðstöddum.
Á málþinginu talar
Hólmfríður Garðarsdóttir
spænskukennari um sögu
spænskra kvikmynda,
Reynir Lyngdal kvik-
myndaleikstjóri talar um
nýja spænska kvikmynda-
gerð og tengsl hennar við
umheiminn og Baltasar
Kormákur leikstjóri talar
um persónusköpun í kvik-
myndagerð og Almodóvar.
Á eftir verða umræður.
Ólafur H. Torfason stjóm-
ar málþinginu.
Manuel Rivas heldur
einnig opinberan fyrirlest-
ur i boði heimspekideildar
og Stofnunar Vigdisar Finnbogadóttur I dag
kl. 16 í stofu 301 í Árnagarði. Hann talar á
spænsku.
www.opera.is
Nú líður óðum að fyrstu frumsýningu
vetrarins hjá íslensku óperunni - Rakar-
inn í Sevilla verður frumsýndur annað
kvöld. Talsverð mannaskipti verða í óper-
unni á næstu mánuðum, til dæmis syngur
ungi rússneski bassinn Stanislav Shvets
aðeins í tveimur fyrstu sýningunum en
þeir sem taka við hlutverki Basilios af
honum eru Viðar Gunnarsson, Jóhann
Sigurðarson (já, leikarinn - og söngvar-
inn) og að lokum Kristinn Sigmundsson.
Hlutverki Almaviva greifa skipta þeir á
milli sín Gunnar Guðbjörnsson og Þor-
björn Rúnarsson, og eins og áður hefur
komið fram hér á síðunni syngja Gunnar
og Kristinn saman á tveimur hátíðarsýn-
ingum fyrir félaga í Vinafélagi íslensku
óperunnar i nóvember. Rakarann sjálfan
syngur svo Ólafur Kjartan Sigurðarson
eins og sjá má á myndinni.
Óperaunnendur geta kannað hvað fram
undan er og sótt um inngöngu í Vinafélag-
ið á slóðinni www.opera.is ...