Dagblaðið Vísir - DV - 19.09.2002, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2002
Tilvera
DV
Rakarinn í Sevilla frumsýndur annað kvöld:
Minnir á dansmey sem
svífur um svið

Haustsýning
Árleg haustsýning í Gallerí
Kambi er að hefjast. Að þessu
sinni er það samsýning sextán
listamanna, fulltrúar fjögurra kyn-
slóða. Sumir vel þekktir, aðrir
minna, og enn aðrir hálfgerðir
huldumenn í íslenskri myndlist.
Öll verkin eru i eigu staðarhald-
ara. Sýningin er frá 21. september
til 13. október 2002. Opið er daglega
kl. 12.00-18.00. Lokað miðvikudaga.
Sýningin verður opnuð laugardag-
inn 21. september kl. 15.00. Þeir
sem sýna eru: Bjarni Ragnar Har-
aldsson, Bragi Ásgeirsson, Elías
Hjörleifsson, Eyjólfur Einarsson,
Guðmundur Guðmundsson, ERRO,
Guðmundur Ingólfsson, Gunnar
Guðsteinn Gunnarsson, Magnús
Kjartansson, Ólafur Elíasson, Sam-
úel Jóhannsson, Sigurður Örlygs-
son, Sigurgeir Siguijónsson, Svav-
ar Guðnason, Sverrir Ólafsson,
Tryggvi Ólafsson og Örn Þorsteins-
son.
Handverk og hönnun
Handverk og hönnun hefur
ferðast um landið í sumar og
mun gera áfram í haust og vetur
með forvitnilega sýningu. Hún
byggist á fimm sýningum sem
haldnar voru í sýningarsal í Að-
alstræti 12 á síðasta ári. Verkefn-
ið Handverk og hönnun hlaut
Menningarverðlaun DV 2002 í
listhönnun fyrir þessar sýningar.
Föstudaginn 20. september kl.
20.00 verður sýningin opnuð í
Ljósheimum við Sauðárkrók. Þar
verður opið frá 13.00 til 17.00
laugardag, sunnudag og mánu-
dag. Ferðalagið heldur síðan
áfram og sýningarstaðirnir í
haust og vetur verða m.a.
Skriðuklaustur, Hveragerði, Höfn
og Akureyri. Á sýningunni er
fjölbreytt handverk og listiðnað-
ur eftir 25 aðila.
Með ólíkindum
Níu listamenn sem kalla sig
Nýja septemberhópinn hafa opn-
að sýningu á ljósmyndum, mál-
verkum og skúlptúrum í Ketil-
húsinu undir yfirskriftinni Með
ólíkindum. Sýningin er sjónrænt
þversnið þar sem sundurleitni er
hærra skrifuð en samleitni.
Stefnuleysið er hér viljandi,
óreiðan að yfirlögðu ráði. Verkin
eiga þó sameiginlega myndræna
ögun þar sem miðillinn fær að
njóta sln til fulls.
Listamennimir eru héðan og
þaðan en þó aðallega héðan og á
öllum aldri og eru eftirtaldir:
Auður Sturludóttir, Birgir Rafn
Friðriksson, Finnbogi Marinós-
son, Jóhannes Dagsson, Nói (Jó-
hann Ingimarsson), Ólafur
Sveinsson, Ragnhildur Magnús-
dóttir, Sunna Sigfríðardóttir og
Sigurveig Sigurðardóttir. Sýning-
in stendur til 29. september. Opið
er alla daga nema mánudaga, frá
kl. 13.00-17.00.
Tónar berast mér til eyrna úr öll-
um áttum þar sem ég rölti um ganga
íslensku óperunnar. Hljóðfæraleikar-
ar stilla strengi í gryfjunni, söngvar-
ar trilla upp og niður tónstigann og
taka eina og eina roku þar sem þeir
eru staddir í búningsherbergjum,
baksviðs, á göngum, jafnvel á klósett-
inu. Æfing er að hefjast á Rakaranum
í Sevilla, gamanóperu eftir Rossini,
og nú á að slípa og pússa enda stytt-
ist í frumsýningu. Hún verður annað
kvöld.
Ungir kraftar
Ég kem mér fyrir í sætum hins
fornfræga Gamla bíós og bíð. Veit
ekki hvers ég á von þvi þótt ég hafi
oft heyrt Rakarann í Sevilla nefndan
áður man ég ekkert eftir tónlistinni.
Nöfnin í leikskránni eru líka misjafn-
lega þekkt. Titilhlutverkið er i hönd-
um Ólafs Kjartans Sigurðarsonar og
Sesselja Kristjánsdóttir syngur hlut-
verk Rosinu sem er aðalkvenpersón-
an í verkinu. Gunnar Guðbjörnsson
og Þorbjörn Rúnarsson ætla að skipt-
ast á um að syngja hlutverk elskhuga
hennar, Almaviva greifa. Ég sé Gunn-
ar sitja nokkrum sætaröðum fyrir
framan mig í salnum og af því ræð ég
að Þorbjörn verði á sviðinu á þessari
æfmgu. Jóhann Sigurðarson er líka í
salnum. Hann mun syngja hlutverk
Don Basilio, söngkennara Rosinu, á
nokkrum sýningum en ungur Rússi,
Stanislav Shvets, er i því þetta kvöld.
Davíð Ólafsson syngur doktor Bar-
toli, ijárhaldsmann Rosinu og von-
biðil. Hljómsveitarstjórinn er þýskur
og heitir Helge Dorsch og leikstjórinn
ungur tslendingur, Ingólfur Níels
Árnason. Margir fleiri koma við
sögu.
Eins og gamall kunningi
Brátt lyftir hljómsveitarstjórinn
örmum, forleikurinn er hafinn og
lætur vel í eyrum. Söngvaramir stíga
fram, einn af öðrum, og leikurinn
hefst. Textinn birtist á skjá fyrir ofan
sviðið svo auðvelt er að fylgjast með
Sesselja Kristjánsdóttir sem Rosina og Davíð Ólafsson sem doktor Barolo.
framvindu sögunnar, þótt sungið sé á
ítölsku. Efnið er klassískt. Togstreita
milli eldri og yngri kynslóðar, ást og
klækir. Allt í léttum dúr.
Rakarinn í Sevilla er meistaraverk.
Aríurnar svo leikandi léttar að þær
minna á dansmey sem svífur um svið
og varla tyllir niður tánum. Flutning-
urinn er líka ótrúlegur. Maður held-
ur niðri i sér andanum og undrast
hversu langt er hægt að leiða fólk á
fullkomnunarbrautinni. Hljómsveit-
arstjórinn rýfur rennslið öðru hverju,
lætur endurtaka kafla, aríur, setning-
ar. Ég heyri engar breytingar þótt
hans næma eyra greini þær. Það
skrýtna er að tónlistin kemur til
manns eins og gamall kunningi, án
þess að maður muni hvar fundum
bar saman. Heyrði maður hana
sungna í kletti? Kannski. Rás 1 er
samt sennilegri. Orða þessa upplifun
við Ingólf leikstjóra í hléinu og hann
þekkir tilfinninguna. „Þetta er það
sama og ég lenti í þegar ég sá Rakar-
ann fyrst,“ segir hann. „Allt kom
kunnuglega fyrir enda er þetta ein
vinsælasta ópera sem skrifuð hefur
verið.“ Ingólfur segir Rakarann hafa
verið settan upp í ótal útgáfum en
hann er upprunanum trúr. „Það sem
ég leita í er það sama og Rossini leit-
ar í þegar hann samdi óperuna, það
er að segja hefðir gamanleikjanna í
Frakklandi og á Ítalíu.“
Á heimsmælikvarða
- í leikskránni segir að óperan sé
samin á 13 dögum af kornungum og
þá óreyndum höfundi. Getur þetta
staðist? „Já, sú var víst raunin," seg-
ir Ingólfur og bætir við: „Hann nýtti
ýmislegt sem fyrir var og vann upp
gömul stef frá sjálfum sér og öðrum.
Frumflutningurinn árið 1816 var
sögulegur en síðan þá hefur Rakarinn
DV-MYND HARl
verið á samfelldri sigurgöngu."
Þetta er frumraun Ingólfs sem óp-
erustjórnanda hér á landi og hver
veit nema hún sé upphaf sigurgöngu
hans. Hann hefur verið á Ítalíu, út-
skrifaðist þar sem leikstjóri árið 1999,
með óperur sem sérgrein, og hefur
síðan unnið sem aðstoðarmaður leik-
stjóra við óperur í Róm og Palmero.
Honum hefur þótt gaman að setja upp
Rakarann. Segir hljómsveitarstjór-
ann Helge og hann hafa unnið „eins
og tvíhöfða dreka“ en það hafl gengið
ljúft. „Svo eigum við svo góða söngv-
ara og fallega hljómsveit og mikla
listamenn sem vinna í sviðsmynd,
búningum og öllu sem að uppfærslum
lýtur. Þetta er á heimsmælikvarða,
miðað við það sem ég hef kynnst er-
lendis. Það eina sem þeir hafa fram
yfir okkur þar eru stærri hús,“ eru
lokaorð Ingólfs áður en hann vindur
sér í seinni hálfleik. -Gun.
Ást út yfir gröf og dauða
Háskólabíó - Harrson s Fiowers: ★ ★ ^
Sif
Gunnarsdóttir
skrifar gagnrýni
um kvikmyndir.
Þegar óeirðirnar i fyrrum
Júgóslavíu hófust datt engum i hug
að úr þeim yrði viðbjóðsleg borgara-
styrjöld sem myndi vara í fleiri ár.
Harrison’s Flowers gerist árið 1991
þegar átökin eru byrjuð en flestir
halda að þetta séu smá áflog og eigi
eftir að jafna sig fljótlega. Þannig
lítur ritstjóri tímaritsins Newsday
(Armstrong) á málið þegar hann tel-
ur stjörnuljósmyndarann sinn,
Harrison (Strathairn), á að skreppa
til Júgóslavíu og taka nokkrar
myndir. Harrison vill ekki fara,
hann á eiginkonuna Söru
(McDowell) og tvö böm og vill held-
ur eyða tíma með þeim en að ferðast
um heiminn með myndavél á lofti
til að festa á filmu ódæðisverk
mannanna. En hann fer og stuttu
seinna ágerast átökin og hans er
saknað. Fjölskylda og vinir vilja
syrgja en Sara er viss um að hann
sé á lífi því það finnst ekkert lík og
henni finnst hann ekki vera dáinn.
Sara flýgur alein til Júgóslavíu
vopnuð myndavélum og sér með
eigin augum hvers konar hryllingur
stríð er og hvemig það breytir ef-
laust ágætisfólki í blóðþyrsta villi-
menn sem hika ekki við að pynta,
nauðga og myrða hvem þann sem
verður á vegi þeirra.
Harrison’s flowers er jafnmikil
ástarsaga og saga af stríði. Sara
elskar Harrison út yfir gröf og
dauða - bókstaflega. Ást hennar er
henni mikilvægari en bömin þeirra
og öryggi hennar sjálfrar. Ferð Söru
um stríðshrjáða Júgóslavíu hefst
hræðilega en ástandið skánar þegar
þrír ljósmyndarar ganga til liðs við
hana, Kyle (Brody), Yeager (Koteas)
og Stevenson (Gleeson). Með þeim,
oft í gegnum auga myndavélarinn-
ar, sjáum við hræðilega atburði og
hluti rétt í svip. En vanlíðanin verð-
ur aldrei yfirþyrmandi því
Chouraqui leikstjóri leyflr okkur að
anda léttar annað slagið með því að
brjóta söguna upp með viðtölum við
„persónurnar“ eftir að þær eru
komnar heim. Þessi brot eru bara
til vansa, þau draga úr spennu og
gefa til kynna hver lifir af og hver
ekki. Undir lokin bætist sögu-
mannsrödd við sem er algjör óþarfi,
glundroðinn og hryllingurinn þann-
ast ekki útskýringar.
Sara trúir því að Harrison lifi
þótt allt bendi til hins gagnstæða og
ferð hennar tekur á sig nánast trú-
arlegan blæ því ekkert vinnur á
henni, trúin eða ástin brynver hana
gegn sprengjum og byssukúlum þar
sem hún þrammar áfram milli jarð-
sprengna með fylgdarmenn sína
þrjá sér við hlið. Þau eru á leið til
Vukovar þar sem Serbar drepa aflt
sem hreyfist. Þeir eru skíthræddir
og vissir um að Harrison sé látinn
en virðast fylgja henni vegna þess
að hún á það skilið - því ástin knýr
hana áfram.
Andie McDowell fer vel með þetta
frekar ótrúverðuga hlutverk og sýn-
ir að það er einmitt í hádramatísk-
um hlutverkum sem hún stendur
sig best. Samleikur þeirra Strat-
haim áður en hann hverfur er ást-
úðlegur en býr mann ekki undir
þráhyggju hennar. Bestur er Adrien
Brody í hlutverki Kyle, hann er með
harðan skráp og blæðandi hjarta og
kemst í gegnum allt með pilluáti og
keðjureykingum - ef til vill klisju-
kennd persónusköpun en afskaplega
vel leikin.
Harrison’s Flowers er trúverðug
og óhugguleg að því leyti sem hún
sýnir okkur hryllinginn og skelfing-
una í Júgóslavíu í upphafi 10. ára-
tugarins en saga Söru, þótt hún sé
hjartnæm, er ekki eins raunsæ.
Leikstjóri og handritshöfundur: Elie
Chouraqui. Kvikmyndataka: Nicola
Pecorini. Tónlist: Cliff Eidelman. Aöal-
lelkarar: Andie MacDowell, David Strat-
hairn, Elias Koteas, Adrien Brody, Brend-
an Gleeson og Alun Armstrong.