Morgunblaðið - 07.12.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
S
ÍÐARI umræða um fjárhagsáætlun
Reykjavíkurborgar 2002 fór fram á
borgarstjórnarfundi í gær. Stóð hún frá
kl. 14 og fram á kvöld og tóku fjölmargir
borgarfulltrúar meirihluta og minni-
hluta þátt í umræðunni. Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir borgarstjóri gerði í upphafi grein fyrir breyting-
artillögum sem fjallað hafði verið um á fundi
borgarráðs 4. desember. Sjálfstæðismenn fluttu
ekki breytingatillögur við fjárhagsáætlunina.
Borgarstjóri rifjaði upp að sú framtíðarsýn sem
Reykjavíkurlistinn hefði markað árið 1994 væri nú
orðin að veruleika. Hann hefði sýnt áræði í að
hrinda í framkvæmd viðamiklum málaflokkum, svo
sem einsetningu grunnskóla, og sagði að á næsta ári
væri búið að byggja til að einsetja 28 skóla af 30.
Hún sagði oft hafa gefið á bátinn á þessari leið
meirihlutans, ýmis kröfugerð hefði verið uppi, t.d. í
skólamálum, að menn hefðu viljað stærri viðbygg-
ingar, meira fé í tækjakaup og betri aðstaða fyrir
mat í hádegi og fleira. Aðrir hefðu bent á að bygg-
ingarnar væru of dýrar og of mikið væri gert. Sagði
hún sjálfstæðismenn í borgarstjórn hafa blandað
sér í báða þessa hópa við umræður um málin eftir
því hvernig vindar hafi blásið. Hún sagði hafa komið
upp vandamál vegna fjármögnunar, kjaramála og
mönnunar en nú væri það að snúast við. Þrátt fyrir
þetta hefði Reykjavíkurlistinn komist þangað sem
hann ætlaði sér og búið væri að leggja grunn að
góðu þjónustukerfi við íbúa og fjölskyldur borg-
arinnar. Þetta hefði tekist þrátt fyrir úrtölur sjálf-
stæðismanna á ýmsum sviðum, þetta væri ekki
þeim að þakka.
Skuldir áætlaðar 52% af skatttekjum 2002
Borgarstjóri ræddi einnig skuldasöfnun og
kvaðst hafa bent á það á síðasta fundi að skulda-
söfnun hefði verið stöðvuð og kvaðst hún þar eiga
við fjárfestingar á vegum borgarsjóðs. Árið 1994
hefðu skuldir verið 120% af skatttekjum en á næsta
ári væru þær áætlaðar 52% af skatttekjum. Nú
tæki rekstur tæplega 82% af skatttekjum en árið
1994 hefðu þær nær allar farið í rekstur. Þá ætti
borgarsjóður nú ríflega 4 milljarða í peningum þeg-
ar greitt hefði verið fyrir allan rekstur en þessi upp-
hæð hefði verið 300 milljónir árið 1994. Borgarsjóð-
ur ætti 17% af skatttekjum í sjóði eftir rekstur.
Borgarstjóri kvaðst ekki muna eftir neinni ábend-
ingu í málflutningi sjálfstæðismanna sem leitt hefði
til betri stöðu borgarsjóðs. Þeir hafi alltaf talað
gegn hugmyndum um leiðir til að renna styrkari
stoðum undir fjárhag borgarinnar, ekki viljað hafa
skatta í Reykjavík með svipuðum hætti og í öðrum
sveitarfélögum, ekki viljað innheimta holræsagjöld,
ekki viljað færa niður eigið fé Orkuveitunnar til að
greiða niður skuldir borgarinnar, ekki viljað hækka
þjónustugjöld, ekki viljað selja Sjúkrahús Reykja-
víkur og ekki viljað skera niður í rekstri. Minnihlut-
inn hefði viljað hafa allt eins og áður að reka borg-
arsjóð með halla. Nú væri komið á jafnvægi í
fjármálum borgarinnar, það væri ekki sjálfstæð-
ismönnum að þakka og hefði gerst þrátt fyrir and-
stöðu þeirra.
Í þriðja lagi ræddi borgarstjóri framtíðarsýn og
m.a. samráð við nágrannasveitarfélög, ekki síst í
skipulagsmálum og minnti á að miðborgin hefði ver-
ið endurnýjuð, víða væri verið að úthluta lóðum fyr-
ir íbúðar- og atvinnuhúsnæði, uppbygging stæði yf-
ir í miðborginni m.a. fyrir menningartengda
ferðaþjónustu og vísindagarða í Vatnsmýri. Áfram
yrði fjárfest á sviði hefðbundinna atvinnugreina,
m.a. nýrri virkjun á Hellisheiði, sem skapað gæti
forsendur fyrir nýjum tækifærum í atvinnulífi. Hún
sagði borgina nú samkeppnishæfa um ungt fólk og
atvinnu, mikið fjármagn hefði farið í þessa upp-
byggingu en úr því mætti draga í framtíðinni. Kvað
hún enn þetta ekki sjálfstæðismönnum að þakka,
þessar framfarir hefðu gerst þrátt fyrir málflutning
þeirra.
Sama ræðan og síðustu ár
Borgarstjóri sagði Ingu Jónu Þórðardóttur hafa
flutt sömu ræðu á síðasta borgarstjórnarfundi og
hún hefði gert síðustu ár um fjárhagsáætlun borg-
arinnar og aðrir borgarfulltrúar flokksins hefðu við-
haft svipaðan málflutning með ýmsum tilbrigðum.
Sagði hún málflutning hennar hafa þann eina til-
gang að draga úr trúverðugleika þeirra sem stjórn-
uðu borginni. Sagði hún sjálfstæðismenn vilja
stjórna fjölmiðlaumræðu, draga athygli frá borg-
arsjóði, rekstri hans og framkvæmdum, draga at-
hyglina frá eigin málefnafátækt. ,,Hjakka þar í bók-
haldshugtökum og færslum, veltufjármunum,
handbæru fé, sjóðsstreymi, verðbreytingafærslum,
útistandandi kröfum, fjármagnsgjöldum, heildar-
skuldum, hreinum skuldum og svo framvegis þar til
enginn skilur upp né niður í því sem sagt er og
stundum minnst þeir sem mest tala og taka uppí
sig,“ sagði borgarstjóri. Sagði hún stór orð notuð,
þau gengju vel í fréttatímum og fyrirsögnum. Not-
uð væru orð eins og fjármálaóstjórn og að skuldir
ykjust um 9 milljónir á dag alla daga ársins, líka um
jól og páska, og með slíkum upphrópunum mætti ná
eyrum almennings.
Borgarstjóri ræddi einnig fjármál Orkuveitu
Reykjavíkur og sagði Ingu Jónu hafa gert sjóðs-
streymi hennar tortryggilegt. Borgarstjóri sagði
handbært fé vera það sem til væri þegar rekstur
hefði verið greiddur. Verðbreytingafærsla hvorki
fjölgaði né fækkaði þeim krónum. Nota mætti þetta
handbæra fé til að greiða niður skuldir eða fjár-
festa. Hún sagði þessa upphæð nema um 4,3 millj-
örðum á næsta ári og að hún yrði 5 milljarðar árið
2005. Þetta sýndi að fyrirtækið væri sterkt enda
væri þetta ámóta upphæð og borgarsjóður hefði frá
öllum sviðum í rekstri sínum. Borgarstjóri sagði
OR öflugt og stöndugt fyrirtæki en það hefði liðið
fyrir það að sjálfstæðismenn töluðu alltaf um það
sem illa rekið. Eigið fé þess væri 36 milljarðar, af-
gangur af rekstri væri 4 milljarðar og hefði fjárfest
fyrir um 5 milljarða árlega síðustu árin, alls um 30
milljarða árin 1994 til 2002. Hún sagði þetta fyr-
irtæki ekki þurfa að sæta því að talað væri um það
eins og illa rekið fyrirtæki sem væri þurfalingur hjá
borginni.
Vitnaði hún til skoðanakönnunar um OR og væri
niðurstaða hennar sú að fyrirtækið væri stöndugt
og samkeppnishæft. Sagði hún sjálfstæðismenn
ekki hafa minnst á þessar góðu niðurstöður og
spurði hvort það væri vegna þess að hún væri of já-
kvæð fyrir fyrirtækið, ekki virtist vera ástæða hjá
þeim til að hrósa starfsfólki þar né heldur því starfs-
fólki sem stýrði fjármálum borgarinnar. Gerð
rammafjárhagsáætlunar hefði leitt til nýrra og ár-
angursríkari vinnubragða í fjármálastjórn og á
þetta minntust sjálfstæðismenn aldrei.
Meiri tekjur vegna aukinna skatttekna
Inga Jóna Þórðardóttir, oddviti sjálfstæðis-
manna, sagði sjálfstæðismenn hafa gagnrýnt
skuldasöfnun borgarinnar á sama tíma og vel áraði í
efnahagsmálum. Hún sagði að á næsta ári myndi
borgarsjóður hafa 6,5 milljörðum króna meira úr að
spila vegna skatttekna heldur en 1998. Engin króna
af þessari aukningu hefði farið í að greiða niður
skuldir, peningar frá Orkuveitunni hefðu verið
fengnir í það. Hún sagði skuldir borgarinnar hafa
aukist um 12,5 milljarða á þessum sama tíma.
Inga Jóna sagði sjálfstæðismenn ekki flytja
breytingartillögur við fjárhagsáætlun borgarinnar
að þessu sinni. Lögð væri áhersla á að borgin héldi
álögum á almenning í lágmarki. Taldi hún verulega
skorta á að gætt væri aðhalds og gagnrýninnar fjár-
málastjórnar sem væri brýnt á tímum þenslu, og
gætu þeir það ekki á slíkum tíma væri ólíklegt að
þeim tækist það á tímum samdráttar. Inga Jóna
sagði það langt frá því vanvirðingu við starfsmenn
OR að gagnrýna skuldasöfnun sem Reykjavíkur-
listinn hefði staðið fyrir eins og borgarstjóri hefði
sagt um athugasemdir sínar á síðasta fundi.
Inga Jóna sagði sjálfstæðismenn á síðustu 8 ár-
um hafa flutt ýmsar tillögur í átt til hagræðingar í
starfsemi borgarinnar en þær hefðu markvisst ver-
ið felldar gegnum árin. Á síðasta fundi hefði t.d. ver-
ið borin upp tillaga um sölu á Malbikunarstöðinni
Höfða sem fært gæti borgarsjóði drjúgar fjárhæðir.
Á sama hátt hefði ekki verið tekið í tillögur um nýj-
ungar í borgarkerfinu, svo sem útboð sorphirðu.
Báknið yrði sífellt umfangsmeira og þyngra í vöf-
um. Sagði hún sjálfstæðismenn ítrekað hafa bent á
þenslu í borgarkerfinu á valdatíma Reykjavíkurlist-
ans, margir millistjórnendur hefðu verið ráðnir og
væri nú ekki lengur pláss fyrir nýja starfsmann í
Ráðhúsinu. Hún sagði mikla aukningu hafa orðið í
fundum og ráðstefnum og þótt það væri oft gagn-
legt yrði að vega og meta slíkt hverju sinni.
Hún sagði borgarstjóra oft hafa bent á hve mið-
borgin væri mikilvæg. En hver væri raunin? Hún
væri sú að allt væri þar á undanhaldi, nú væru hags-
munaaðilar að reyna að spyrna við fótum. Þeir leit-
uðu á náðir borgarinnar eftir eðlilegu svigrúmi til
uppbyggingar en það væri ekki veitt, ekki fengjust
afgreiddar deiliskipulagstillögur. Hún sagði versl-
unum enn fækka við aðalverslunargötu borgarinn-
ar, menn stæðu enn í vörn og á meðan talaði borg-
arstjóri um hve vænt sér þætti um miðborgina en
gripi ekki til neinna aðgerða.
Inga Jóna kvaðst vilja vekja athygli á þeim vinnu-
brögðum Reykjavíkurlistans, að verið væri að seil-
ast inn í áhætturekstur með almannafé. Hún sagði
ofurtrú á miðstýringu endurspeglast í vinnubrögð-
um meirihlutans, borgin ætti að mati þeirra að
sinna öllum rekstri sjálf. Hún sagði þetta líka ein-
kenna skólamál, enginn skóli mætti verða til án
þess að borgin kæmi þar við sögu. Sagði hún einka-
skólana í fjársvelti vegna reglna um fjárframlag
borgarinnar til þeirra.
Þögn sama og samþykki
Helgi Hjörvar, forseti borgarstjórnar, lýsti von-
brigðum með ræðu Ingu Jónu og sagði hana hafa
heyrst áður. Borgarfulltrúar Reykjavíkurlistans
hefðu þá ítrekað kallað eftir framtíðarsýn minni-
hlutans eins og borgarstjóri hefði gert á síðasta
fundi, um starf borgarinnar á næsta ári. Enn eitt
árið sagði hann Ingu Jónu koma í ræðustól og ekki
gera annað en það sem væri auðvelt, að gagnrýna.
Hefði hún ekki fram að færa eigin hugmyndir eða
borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins. Fram-
tíðarsýn meirihutans sagði hann birtast í fjárhags-
áætlun ársins en hann sagði Ingu Jónu skauta
framhjá tillöguleysi sjálfstæðismanna með því að
minna á tillögur sem fluttar hefðu verið á síðustu ár-
um. Hann sagði tillögur sjálfstæðismanna hafa mið-
að að því að auka útgjöld borgarsjóðs og draga úr
tekjum og því hefði hann fagnað tillögu um sölu
stöðvarinnar. Helgi sagðist líta svo á að úr því að
sjálfstæðismenn flyttu engar breytingatillögur við
fjárhagsáætlunina væru þeir henni samþykkir.
Þögn væri sama og samþykki.
Júlíus Vífill Ingvarsson, borgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins, sagði ástæðu til að senda Helga Hjörvar
tillögur sem sjálfstæðismenn hefðu flutt í borgar-
ráði og borgarstjórn á síðustu árum þar sem hann
væri ekki nógu upplýstur um það starf. Þær væru
að sínu mati nokkuð á annað hundrað og taldi lík-
legt að þeim ætti eftir að fjölga fram til næstu kosn-
inga. Hann rifjaði upp ummæli Helga Hjörvar um
að gjöld myndu ekki hækka og að ekki yrðu settir
meiri fjármunir í Línu.Net en um 200 milljónir
króna. Sagði Júlíus Vífill þetta vera alls orðið um 1,6
milljarða króna og vegna hækkana á gjaldskrám í
borgarkerfinu hefðu sjálfstæðismenn óskað eftir
úttekt fjármáladeildar á þróun í gjaldskrármálum
síðustu árin.
Borgarfulltrúinn sagði meirihlutann hafa ákveðið
að láta næstu kynslóð bjarga málum, hann eyddi á
báða bóga og framtíðin yrði að taka á því. Kvað
hann nokkra von til þess að þessi fjárhagsáætlun
yrði sú síðasta hjá Reykjavíkurlistanum, hann hefði
setið það lengi að völdum og mál til komið að hann
fengi frí. Hann benti á að hagnaður OR hefði verið
áætlaður 1,1 milljarður króna á þessu ári en sam-
kvæmt útkomuspá fyrir árið yrði hann rúmlega 200
milljónir króna. Gengistap hefði aukist úr tæpum
500 milljónum í 2,2 milljarða. Gengistap næsta árs
sagði hann áætlað um 490 milljónir króna. Kvað
hann brýnt að athuga hvað búið væri að gera fyr-
irtækinu, hagnaður þess hefði farið stórum minnk-
andi og áætlun um hagnað hæsta árs byggðist helst
á því að áætlun um gengisþróun stæðist. Hann
gagnrýndi aukin hlutafjárkaup OR í Línu.Neti og
sagði þau augljóslega gerð vegna kosninga sem
færu í hönd.
Margir borgarfulltrúar beggja lista tóku þátt í
umræðunni um fjárhagsáætlunina. Stóð hún langt
fram eftir kvöldi og var hún að lokum samþykkt
með atkvæðum meirihlutans.
Síðari umræða um fjárhagsáætlun Reykjavíkur fór fram í borgarstjórn í gær
Minnihlutinn
telur skorta á
aðhald í fjár-
málastjórn Morgunblaðið/ÞorkellHöfuðstöðvar Orkuveitu Reykjavíkur.
INGA Jóna Þórðardóttir,
oddviti sjálfstæðismanna í
borgarstjórn, gerði í upphafi
borgarstjórnarfundar athuga-
semd við fundarstjórn á síð-
asta borgarstjórnarfundi.
Greindi hún frá bréfi sem hún
hefði sent skrifstofustjóra
borgarinnar vegna afgreiðslu
fundarins á sölu Malbikunar-
stöðvarinnar Höfða hf. Vildi
hún fá álit skrifstofustjóra
um hvort rétt hefði verið mál-
um haldið hjá forseta borg-
arstjórnar þegar tillagan var
afgreidd á síðasta fundi borg-
arstjórnar.
Sjálfstæðismenn lögðu
fram tillögu á síðasta fundi
um að hefja skyldi undirbún-
ing að sölu malbikunarstöðv-
arinnar. Fram kom breyting-
artillaga frá Helga Hjörvar,
sem vék úr forsetastóli við
umfjöllun um tillöguna. Lagði
hann til að starfshópi um sölu
eigna yrði falið að kanna með
hvaða hætti standa mætti að
sölu á eignarhluta borgarinn-
ar og meta kosti þess og galla
fyrir fjárhagsstöðu borgar-
innar. Inga Jóna telur tillögu
Helga Hjörvar vera nýja til-
lögu og henni hefði fylgt
greinargerð. Kveðst hún hafa
litið svo á að tillaga sjálfstæð-
ismanna gengi efnislega
lengra og hefði því átt að
bera hana fyrst undir at-
kvæði. Varaforseti hefði hins
vegar borið upp tillögu Helga
Hjörvar, sem var samþykkt,
og síðan slitið fundi. ,,Hafi til-
lagan verið breytingatillaga
átti að sjálfsögðu að bera að-
altillöguna upp að nýju. Það
var ekki gert,“ segir í bréfi
Ingu Jónu. Telur hún í bréfi
sínu að úrskurður varaforseta
hafi verið byggður á hæpnum
forsendum og óskar eftir áliti
skrifstofustjóra borgarstjórn-
ar um hvort meðferð tillög-
unnar hafi verið í samræmi
við almenn fundarsköp.
Helgi Hjörvar, forseti
borgarstjórnar, taldi langa
hefð fyrir því að breytinga-
tillögur væru teknar til af-
greiðslu sem breytingartillög-
ur við aðaltillögur eins og
forseti hefði úrskurðað á síð-
asta fundi. Kvaðst hann ekki
gera ráð fyrir að því yrði
breytt. Taldi hann að athuga-
semd Ingu Jónu ætti rétt á
sér, að eðlilegt hefði verið að
bera hana upp breytta en
kvaðst vona að það breytti þó
ekki meðferð málsins.
Vill álit
skrifstofu-
stjóra um
fundar-
stjórn