Morgunblaðið - 09.07.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
DR. JANEZ Drnovšek hefur verið
forsætisráðherra Slóveníu frá árinu
1992, ári eftir að Slóvenía varð sjálf-
stætt ríki eftir að það sagði sig úr
sambandsríkinu Júgóslavíu. Drnovš-
ek er því sá forsætisráðherra í Evr-
ópu sem hefur setið lengst, næst á
eftir Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra Íslands.
Í viðtali við Morgunblaðið segir
Drnovšek opinbera heimsóknin hans
til Íslands, sem lýkur í dag, tvímæla-
laust hafa verið gagnlega og ánægju-
lega. „Við Davíð Oddsson erum góðir
vinir. Hann heimsótti Slóveníu fyrir
tveimur árum og ég er glaður að geta
hitt hann aftur og rætt við hann. Ís-
land og Slóvenía eru bæði frekar lítil
lönd, við getum deilt mikilli reynslu
og skiljum hvor annan líklega betur
en margir aðrir,“ segir Drnovšek.
Samskipti Slóveníu
og Íslands mjög góð
Hann segir samskipti landanna
hafa verið mjög góð allt frá stofnun
Slóveníu árið 1991. „Ísland varð fyrst,
ásamt Þýskalandi, til að viðurkenna
Slóveníu sem sjálfstætt ríki. Síðan þá
hafa samskiptin verið einstök.“ Hann
segir að áfram eigi að hlúa að sam-
skiptum þjóðanna og vonast til að
heimsókn hans til Íslands og heim-
sókn Davíðs til Slóveníu muni búa í
haginn fyrir frekara samstarf land-
anna í framtíðinni í viðskiptum,
menningar- og ferðamálum. Í dag
búa 35 Slóvenar á Íslandi.
Í undirbúningi er að halda ráð-
stefnu um viðskiptamöguleika milli
landanna tveggja á haustdögum. „Ég
tel að mörg viðskiptatækifæri ættu að
vera til staðar sem athafnafólk gæti
kannað og fjárfestingar að sjálfsögðu
líka.“ Drnovšek nefnir ferðamennsku
sem dæmi, áður en Júgóslavía liðaðist
í sundur hafi fjölmargir Íslendingar
sótt landið heim, færri hafi aftur á
móti gert það frá því landið hlaut
sjálfstæði. Hann segir athafnalíf
mjög fjölbreytt í Slóveníu, margir
möguleikar komi til greina en fjar-
lægðin milli landanna hafi þó áhrif.
Drnovšek segir ástandið í Slóveníu
mjög gott. Pólitískur stöðugleiki sé
góður og efnahagsástandið gott en
síðasta áratug var hagvöxtur um 4%.
Hann segir lífsskilyrðin góð og að
landið eigi ekki við nein sérstök
vandamál að stríða, öfugt við marga
nágranna sína.
Slóvenar eiga nú í samningavið-
ræðum um aðild að Atlantshafs-
bandalaginu (NATO) og Evrópusam-
bandinu (ESB). Drnovšek kom
hingað til lands beint frá Riga í Lett-
landi þar sem fulltrúar vesturveld-
anna sendu leiðtogum þeirra tíu
landa sem sótt hafa um aðild að
NATO þau skilaboð að meiri líkur en
minni séu á því að þeim verði boðin
aðild að bandalaginu í Prag í nóvem-
ber. Sagði Drnovšek á blaðamanna-
fundi í gær að Slóvenar hefðu áhuga á
reynslu og stuðningi Íslands, varð-
andi NATO aðild.
„Við vonumst til að Slóveníu verði
boðin aðild í haust. Við vorum mjög
nálægt því á fundinum í Madríd fyrir
fimm árum. Við vonum að í þetta sinn
gangi þetta eftir. Slóvenía uppfyllir
allar pólitískar- og efnahagslegar
kröfur sem gerðar eru. Við höfum
lagt áherslu á að þróa herinn og höf-
um ákveðið að gera hann að atvinnu-
her en ekki her þar sem menn eru
kvaddir til herskyldu,“ segir Drnovš-
ek við Morgunblaðið.
Hlutverk Slóveníu að
efla öryggi í SA-Evrópu
„Við höfum unnið hörðum höndum
að undirbúningi aðildar, það hefur
verið forgangsatriði hjá okkur í nokk-
urn tíma að fá aðild bæði að NATO og
ESB. Við höfum lögleitt öll grund-
vallaratriði löggjafar Evrópusam-
bandsins. Ég tel að Slóvenía verði
meðal fyrstu landanna sem verður
boðin aðild að ESB. Við munum ljúka
viðræðunum í desember á þessu ári
og ættum að geta orðið aðilar að sam-
bandinu árið 2004.“
Drnovšek segir að Slóvenía geti
lagt sitt af mörkum til NATO. „Við
gætum aukið öryggi almennt og ég
tel að það sé okkar hlutverk, sérstak-
lega í SA-Evrópu þar sem ástandið er
enn nokkuð óöruggt. Við höfum þeg-
ar herafla í Bosníu-Hersegóvínu,
Kosovo og Makedóníu. Við teljum að
þarna gætum við lagt okkar að mörk-
um og aukið stöðugleika á svæðinu. Í
öðru lagi myndi öryggi okkar aukast í
varnarbandalagi með löndum af svip-
uðum toga, þótt við sjáum enga hættu
eða ógnun núna.“
Góð samskipti landanna
í fyrrverandi Júgóslavíu
Drnovšek segir að samskipti Slóv-
eníu við hin löndin í fyrrverandi Júgó-
slavíu séu góð. „Ég heimsótti Serbíu
fyrir tveimur vikum og var það fyrsta
heimsóknin í 11 ár frá því að við kluf-
um okkur út úr Júgóslavíu. Þá kom-
um við á fót góðu sambandi.“ Hann
segir að eftir fall Slobodans Milosevic
hafi Slóvenía hafið samskipti við
Serbíu að nýju. Þá segir Drnovšek
samskiptin við Króatíu, Bosníu-Her-
segóvínu og Makedóníu einnig mjög
góð. „Einhvern veginn er eins og
þessir nýafstöðnu atburðir séu
gleymdir, nú einbeitum við okkur að
því að byggja upp stöðugleika á svæð-
inu og efnahaginn.“
Slóvenar hlynntari
aðild að ESB en NATO
Hann segir að meiri stuðningur sé
við aðild að Evrópusambandinu en
NATO meðal slóvensku þjóðarinnar.
Um það bil 60% Slóvena séu fylgjandi
aðild að ESB og um 30% á móti. Í síð-
ustu skoðanakönnun hafi 51% verið
fylgjandi aðild að NATO. „Viðhorfin
eru mismunandi en allir helstu flokk-
arnir styðja aðild að NATO. And-
stæðingar aðildar telja að Slóvenía
þurfi ekki á NATO að halda þar sem
engin ógnun sé til staðar og vilja að
áhersla verði lögð á hlutleysi. Við
segjum aftur á móti að NATO hafi
þegar aukið öruggi og stöðugleika hjá
okkur síðasta áratuginn með aðgerð-
um í nágrenni okkar. Okkur finnst við
vera örugg núna þar sem NATO her-
deildir eru að störfum í Bosníu-Hers-
egóvínu og öðrum löndum á Balkan-
skaganum. Við verðum að taka okkar
skerf af ábyrgðinni og stuðla þannig
að öryggi og frið í heiminum. Fyrir
lítið land er einnig gott að vera í varn-
arbandalagi með öðrum löndum,
núna er engin ógnun til staðar en það
veit ekkert hvað mun gerast eftir 20–
30 ár.“
Kostir við aðild að ESB
fleiri en gallar
Aðspurður hvort Slóvenar hafi, í
ljósi þess hve stutt er síðan landið
hlaut sjálfstæði, áhyggjur af því að
láta af hendi hluta af sjálfstæðinu
með því að gerast aðili að ESB segir
Drnovšek að þessi rök hafi heyrst í
umræðunni. „En við teljum að ávinn-
ingur aðildar sé mun meiri en fórnin,
ef hægt er að kalla það svo. Slóvenía
er svo tengd Evrópusambandinu nú
þegar, bæði sögu- og menningarlega.
Tveir þriðju hlutar af okkar viðskipt-
um eru við Evrópusambandið. Við er-
um umkringd löndum eins og Aust-
urríki og Ítalíu sem eru aðilar að
sambandinu. Ungverjaland hefur
einnig sótt um aðild. Það væri því
mjög erfitt fyrir okkur að standa fyrir
utan þetta samstarf.“ Slóvenía hafi í
raun ekki annars kost og allir stjórn-
málaflokkar lansins séu hlynntir að-
ild.
Opinberri heimsókn dr. Janez Drnovšek, forsætisráðherra Slóveníu, lýkur í dag
Forgangsatriði að fá
aðild að NATO og ESB
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Davíð Oddsson forsætisráðherra og dr. Janez Drnovšek, slóvenskur starfsbróðir hans, á blaðamannafundi í
Þjóðmenningarhúsi í gær. Drnovšek segir þá Davíð góða vini, Ísland og Slóvenía séu bæði frekar lítil lönd og
því skilji þeir hvor annan betur en margir aðrir.
Dr. Janez Drnovšek,
forsætisráðherra Slóv-
eníu, segist bjartsýnn á
að Slóveníu verði boðin
aðild að NATO í haust
og að ESB árið 2004.
Hann sagði Nínu Björk
Jónsdóttur að sam-
skiptin við nágrannarík-
in á Balkanskaganum
væru mjög góð eftir fall
Milosevic, nú einbeiti
löndin sér að því að
byggja upp efnahaginn
og efla stöðugleika.
nina@mbl.is
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
sagði samskipti Íslands og Slóven-
íu afar góð, á blaðamannafundi í
gær eftir fund hans með dr. Janez
Drnovšek, slóvenskum starfs-
bróður sínum, sem er hér á landi í
opinberri heimsókn. Davíð sagði
að þegar löndin yrðu bæði orðin
hluti af Evrópska efnahagssvæð-
inu, eftir að Slóvenía fær aðild að
Evrópusambandinu, verði við-
skiptamöguleikar milli landanna
betri en áður.
Davíð fór í opinbera heimsókn
til Slóveníu árið 2000 og sagðist
hann ánægður með að Drnovšek
hefði getað endurgoldið heimsókn
hans. Hann sagði þá starfsbræður
hafa þekkst lengi og átt góð sam-
skipti. Þeir hafi svipaða reynslu
og hafi haft tækifæri í heimsókn-
inni til að ræða málefni sem efst
væru á baugi, eins og framtíðarað-
ild Slóveníu að ESB og Atlants-
hafsbandalaginu (NATO).
Opinberri heimsókn Drnovšek
lýkur í dag. Hann kom hingað til
lands á laugardag, beint frá Riga í
Lettlandi þar sem leiðtogar þeirra
landa sem sótt hafa um aðild að
NATO funduðu. Á sunnudag heim-
sótti forsætisráðherrann Þingvelli
og Vestmannaeyjar og snæddi
kvöldverð á heimili Davíðs Odds-
sonar forsætisráðherra og
Ástríðar Thorarensen, konu hans.
Í gærmorgun funduðu ráðherrarn-
ir og var hádegisverður snæddur
á Bessastöðum í boði Ólafs Ragn-
ars Grímssonar, forseta Íslands.
Þá var Árnastofnun heimsótt sem
og Alþingi og Ráðhús Reykjavík-
ur. Drnovšek og föruneyti hans
fara héðan af landi brott í dag.
Samskipti Íslands
og Slóveníu
góð frá upphafi
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Janez Drnovšek, forsætisráðherra Slóveníu, heimsótti m.a. Vestmannaeyjar í gær ásamt Davíð Oddssyni for-
sætisráðherra. Þar heilsuðu þeir upp á háhyrninginn Keikó.