Morgunblaðið - 09.07.2002, Blaðsíða 32

HESTAR
32 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Á
einu allra ljótasta
torgi borgarinnar –
sem er annars stráð
ótal fallegum torg-
um, gömlum og nýj-
um – býr einn af útilegumönnum
hennar. Torgið er eiginlega ekk-
ert torg þótt það beri nafn sem
gefi það til kynna, nema í þeim
skilningi að þar fer mikið af fólki,
aðallega í bílum en þó einnig
gangandi og þá flest upp og niður
úr jörðinni þar sem lestarstöðin
liggur undir. Stór síðmódernísk
blokk með dimmum litlum glugg-
um stendur út í torgið, svarbrún á
lit eftir að hafa drukkið í sig út-
blástur ökutækjanna dag og nótt í
áratugi. Umhverfis eru hús sem
festast ekki í minni enda gæti
þetta torg ver-
ið í nánast
hvaða borg
Evrópu sem
er.
Úti-
legumaðurinn
er eins og sjóbarinn klettur í
framan: hörundið er dökkt með
svörtum flekkjum, eins og sót-
ararnir í barnabókunum forðum,
húðin er strekkt og skorin og hár-
ið svarbrúnt líkt og veggir blokk-
arinnar, þykkt og klessist niður
vangana. Hann hefur komið sér
fyrir á einum bekkjanna sem rað-
að er kringum hellulagðan reit.
Hann hefur greinilega verið þarna
lengi því karlarnir úr hverfinu
stoppa hjá honum og spjalla, sjálf-
sagt ekki síst um réttlæti en einn
daginn efnir hann til mótmæla á
reitnum þar sem hann hengir upp
hvítan borða með skilaboðum til
stjórnvalda um að trygg-
ingakerfið sé eins og hvert annað
gatasigti. Með honum eru tveir
hundar, horaðir eins og hann sjálf-
ur en vinalegir. Þeir sofa undir
bekknum. Hann hefur slitið teppi
ofan á sér. Undir sér og hund-
unum hefur hann leifar af pappa-
kössum. Á daginn þegar hann hef-
ur stillt pappanum upp á rönd við
hliðina á bekknum má glögglega
sjá að þetta hafa verið pappakass-
ar utan um Nike-skó og þegar að
er gáð kemur í ljós að hann klæð-
ist einmitt þessu sama vörumerki
á fótunum.
Útilegumaðurinn veit sennilega
ekki að Nike-framleiðendur vörðu
meira en 500 milljónum banda-
ríkjadollara í auglýsingar árið
1998 og hafa sennilega hækkað þá
upphæð síðan en það má líka gera
ráð fyrir því að hann hafi fengið
skóna fyrir lítið og kannski rétt-
lætið hafi leitað hann uppi í þetta
sinn og fengið honum þá í eins
konar laun fyrir auglýsinguna.
Útilegumaðurinn veit sennilega
ekki heldur að Nike-framleið-
endur eru í raun ekki framleið-
endur vöru sinnar lengur heldur
framleiða þeir ímynd hennar. Í
áhugaverðri bók Naomi Klein, No
Logo (2000), er þessi þróun frá
vöru til vörumerkis rakin. Klein
telur að stjarnfræðilegan vöxt og
áhrif fjölþjóðlegra fyrirtækja á
borð við Nike, Microsoft, Tommy
Hilfiger og fleiri síðustu fimmtán
ár megi rekja til hugmyndar sem
stjórnunarfræðingar þróuðu um
miðjan níunda áratuginn: „að
framsækin fyrirtæki verði fyrst
og fremst að búa til vörumerki,
ekki vörur.“ Fram á níunda ára-
tuginn höfðu fyrirtæki umfram
allt einbeitt sér að því að framleiða
vörur og þau reyndu að framleiða
eins góðar vörur og mögulegt var.
Þessu boðorði fylgdi Nike lengi
vel en lýsti því síðan yfir á níunda
áratugnum ásamt fleiri fyr-
irtækjum að vöruframleiðsla væri
aðeins óhjákvæmilegur hluti
starfseminnar sem væri meira og
minna kominn í hendur und-
irverktaka sem margir væru í öðr-
um heimshlutum, þökk væri
auknu frelsi í alþjóðaviðskiptum
og „lagfæringum“ á vinnulöggjöf.
Það sem fyrirtækið framleiddi nú
væri fyrst og fremst ímyndir af
vörumerkjum fyrirtækisins. Klein
segir að með þessari aðferðafræði
hefðu fyrirtæki stefnt hraðbyri í
átt að þyngdarleysi: „hvert það
fyrirtæki sem á minnst, hefur
fæsta starfsmenn á launaskrá og
framleiðir áhrifamestu ímynd-
irnar kemst fyrst í höfn.“ Fyr-
irtækin eru á góðri leið með að
verða að vörumerkinu einu og
ímyndunum sem á bak við það
stendur.
Oft hefur verið bent á þau áhrif
sem vörumerkja- og ímyndavæð-
ing (viðskipta)heimsins hefur á
neytendur og neyslu þeirra. Hug-
myndin um nytsemi á til að mynda
undir högg að sækja enda miðar
ímyndaframleiðslan frekar að því
að skapa þarfir en að svara þeim.
Skór hafa vissulega notagildi en
hinar margvíslegu hönnunarlegu
útfærslur sem nú standa til boða
hafa ekki notagildi sem slíkar.
Þær eru meira til þess gerðar að
ýta á eftir neytandanum að kaupa
sér nýja skó í staðinn fyrir þá sem
hann á nú þegar og eru að öllum
líkindum enn í góðu lagi en líta
frekar púkalega út, sennilega í vit-
lausum lit, ekki með nýjustu rönd-
inni yfir ristina og kannski með
reimum en ekki (frönskum) renni-
lás. En auðvitað er þetta ekki
svona einfalt: á bak við innkaupin
býr innprentun, þaulskipulagður
áróður, sem virðist læða sér inn
hvar sem er meðal annars í náms-
efni og skólabyggingar, um það
hvernig maður á að líta út, hugsa,
vera.
En neytendur eru ekki einu
fórnarlömb vörumerkjavæðing-
arinnar þótt margir kunni að
sakna einstaklingsbundinna sér-
kenna í mannlífinu. Í bók sinni
segir Klein frá hrikalegum að-
stæðum og kjörum þeirra sem
starfa við að framleiða vörurnar
sem hinn vestræni heimur notar
til að fylla upp í ímyndirnar.
Margir vilja halda því fram að
þetta fólk sé ekki fórnarlömb
hnattvæðingarinnar heldur njóti
það góðs af henni með aukinni at-
vinnu. Aðrir sjá hins vegar grund-
vallarskekkju í slíkum hugs-
unarhætti og vitna í augljósa
misskiptingu á auði, þekkingu og
tækni í heimi sem hnattvæðing-
arsinnar segja bjóða upp á jöfn
tækifæri fyrir alla.
Heimsþorpið er vænlegur stað-
ur fyrir marga en útilegumenn-
irnir eru líka margir og mótmæli
þeirra heyrast álíka vel í fjölmiðla-
fárinu og torgbúans sem hengdi
upp hvítan borða á reitnum sínum
í von um að einhver myndi gefa
sér tíma til að stoppa.
Vöru-
merkja-
væðing
„Að framsækin fyrirtæki verði fyrst og
fremst að búa til vörumerki, ekki vörur.“
VIÐHORF
Eftir Þröst
Helgason
throstur@mbl.is
Stóðhestar með afkvæmum,
heiðursverðlaun
Þorri frá Þúfu, f.: Orri frá Þúfu, m.:
Hviða frá Þúfu, eig.: Indriði Ólafsson.
Dómsorð: Afkvæmi Þorra frá Þúfu eru
stór. Þau eru svipmikil og fríð á höfuð, háls-
löng og herðagóð. Bakið er vöðvafyllt og
þokkalega mjúkt. Afkvæmin eru langvaxin
og lofthá og fax og tagl er afar ræktarlegt.
Fótagerð er slök og réttleiki er í meðallagi
en hófar afbragð. Afkvæmin eru fjölhæf í
gangi en stundum skortir á mýkt í hreyf-
ingum. Þau eru ágætlega viljug og sam-
starfsfús og fara afar vel í reið. Þorri gefur
glæsileg og fasmikil hross, hann hlýtur heið-
ursverðlaun fyrir afkvæmi og fyrsta sætið.
2. Gustur frá Hóli. f.: Gáski, Hofsst., m.:
Abba, Gili, eig.: Hrs. Vesturl., Hrs. Eyf. og
Þing. og Hrs. Austurl.
Dómsorð: Afkvæmi Gusts eru tæplega
meðalhross að stærð. Þau eru gróf á höfuð
en svipgóð. Hálsinn er stuttur en mjúkur og
vel settur. Þau eru hlutfallarétt. Fótagerð er
í tæpu meðallagi en réttleiki frábær. Prúð-
leiki á fax og tagl er slakur. Afkvæmin eru
skrokkmjúk og hreingeng. Töltið er lyfting-
argott, brokkið rúmt og skeiðið hreint. Þau
eru þjál í lund og ásækin í vilja. Gustur gefur
fim og þjál ganghross, hann hlýtur heiðurs-
verðlaun fyrir afkvæmi og annað sætið.
3. Oddur frá Selfossi, f.: Kjarval, Skr.,
m.: Leira, Þingdal, eig.: Einar Ö. Magnús-
son, Hrs. Vesturl. og Hrs. A-Hún.
Dómsorð: Afkvæmi Odds eru tæp með-
alhross að stærð, þau eru fremur svipgóð,
hálsinn er meðalreistur, oftast mjúkur og
vel settur. Yfirlína er vel vöðvuð. Afkvæmin
eru sívalvaxin og hlutfallarétt. Fætur og
réttleiki er í meðallagi en hófar fremur efn-
isþykkir. Prúðleiki á fax og tagl er í með-
allagi. Afkvæmi Odds eru fjölhæf gang-
hross, mjúk, hreingeng og snörp á stökki og
skeiði. Þau eru viljug og næm og oftast sam-
vinnuþýð. Oddur gefur fjölhæf og mjúk
ganghross, hann hlýtur heiðursverðlaun
fyrir afkvæmi og þriðja sætið.
Stóðhestar með
afkvæmum, 1. verðlaun
1. Kormákur frá Flugumýri II, f.: Kveik-
ur, Miðsitju., m.: Kolskör, Gunnarsholti,
eig.: Eyrún A. Sigurðardóttir og Páll B.
Pálsson.
Dómsorð: Afkvæmi Kormáks eru stór og
í meðallagi fríð. Hálsinn er fremur grannur
en tæplega nógu reistur. Yfirlína er einstak-
lega mjúk og falleg. Þau eru fótahá og bol-
urinn léttur og frábærlega sívalur. Fætur
eru kjúkulangir og sinaskil lítil en hófar efn-
ismiklir og sterkir. Afkvæmin eru rúm og
skrefmikil á tölti og brokki en vekurðin mis-
mikil. Þau eru ásækin í vilja og traust í lund.
Kormákur gefur afkastamikil reiðhross,
hann hlýtur 1. verðlaun fyrir afkvæmi og
fyrsta sætið.
2. Andvari frá Ey, f.: Orri, Þúfu, m.:
Leira, Ey, eig.: Hrs. Suðurl. og Hrs. Eyjaf.
og Þing.
Dómsorð: Afkvæmi Andvara eru stór.
Höfuðið er svipgott, hálsinn er reistur,
stundum þykkur, en herðar úrval. Bakið er
mjúkt og vöðvað en lendin nokkuð gróf. Þau
eru fótahá. Fætur eru liðasverir og sterkir
og hófar frábærir. Afkvæmin eru hreyfinga-
falleg og flugrúm á tölti og brokki. Þau eru
viljug og traust í lund og fara fallega í reið.
Andvari gefur traust og aðsópsmikil hross,
hann hlýtur 1. verðlaun fyrir afkvæmi og
annað sætið.
3. Galsi frá Sauðárkróki, f.: Ófeigur,
Flugumýri, m.: Gnótt, Skr., eig.: Andreas
Trappe, Baldvin A. Guðlaugsson, Hrs. Surð-
url., Skagaf., A-Hún. Dómsorð: Afkvæmi
Galsa eru í meðallagi stór, höfuðið er full-
langt en skarpt og eyru fínleg. Hálsinn er
grannur og klipinn í kverk. Bakið er vöðvað
og lendin jöfn en nokkuð grunn. Þau eru létt
á bolinn en fremur afturrýr. Fætur eru
grannir og sinastæði lítið en hófar þokka-
legir. Þau eru óprúð á fax og tagl. Töltið er
hreint og rúmt en lyftingarlítið. Brokkið er
rúmt og skeiðið frábært. Þau eru viljug og
fara vel í reið. Galsi gefur fjölhæf og rúm
ganghross, hann hlýtur 1. verðlaun fyrir af-
kvæmi og þriðja sætið.
4. Hrynjandi frá Hrepphólum, f.: Stíg-
andi, Skr., m.: Von, Hrepphólum, eig.: Hrs.
Suðurlands
Dómsorð: Afkvæmi Hrynjanda eru ágæt-
lega stór. Höfuðið er fínlegt og skarpt. Háls-
inn er langur og þunnur og bógar skásettir.
Yfirlínan er öflug en bakið full beint. Af-
kvæmin eru lofthá og langvaxin en stundum
nokkuð miðlöng. Fætur eru þokkalega þurr-
ir en sinar grannar og kjúkur fremur langar.
Afkvæmin eru skrefmikil og lyfta vel á tölti
og brokki en vekurðin er takmörkuð. Viljinn
er þjáll. Hrynjandi gefur glæsileg klárhross,
hann hlýtur 1. verðlaun fyrir afkvæmi og
fjórða sætið.
5. Roði frá Múla, f.: Orri, Þúfu, m.: Litla-
Þruma, Múla, eig.: Sæþór Fannberg.
Dómsorð: Afkvæmi Roða eru meðalhross
að stærð. Höfuðið er langt en nokkuð mynd-
arlegt. Hálsinn er háreistur og langur en
fremur sver. Bakið er mjúkt og vöðvafyllt en
stundum svagt, lendin djúp og öflug. Af-
kvæmin eru hlutfallarétt en fremur brjóst-
djúp. Fætur eru þokkalegir. Þau eru mjög
vel töltgeng, rösk á stökki og viljug en frem-
ur einhæf í gangi.
Roði gefur háreist og fasmikil tölthross,
hann hlýtur 1. verðlaun fyrir afkvæmi og
fimmta sætið.
Hryssur með afkvæmum,
heiðursverðlaun
1. Þrenna frá Hólum, f.: Feykir, Haf-
steinsst., m.: Þrá, Hólum, eig.: Hólaskóli.
Dómsorð: Afkvæmi Þrennu eru stór.
Höfuðið er gróft en frambyggingin er fá-
dæma glæsileg. Bakið er mjúkt og vöðva-
fyllt, lendin djúp og öflug. Þau eru lofthá, sí-
völ og sérlega hlutfallagóð. Fætur eru í
meðallagi en hófar frábærir. Prúðleiki á fax
og tagl er afar slakur. Afkvæmin eru flest al-
hliða, skrefmikil og lyfta vel. Lundin er vak-
andi og næm og viljinn léttur. Þrenna gefur
stórglæsileg gæðingshross, hún hlýtur heið-
ursverðlaun fyrir afkvæmi og fyrsta sætið.
2. Kolskör frá Gunnarsholti, f.: Kolfinn-
ur, Kjarnh., m: Glóð, Gunnarsh., eig.: Eyrún
Ýr Pálsdóttir.
Dómsorð: Afkvæmi Kolskarar eru frem-
ur stór. Frambyggingin er þokkaleg, háls-
inn mjúkur og meðalreistur. Yfirlínan er
frábær og bolurinn sívalur og þau eru hlut-
fallarétt. Fótagerð er slök en hófar ágætir.
Töltið er einstaklega mjúkt og brokkið lyft-
ingargott og rúmt. Lundin er traust og já-
kvæð. Kolskör gefur geðgóð og rúm gæð-
ingshross, hún hlýtur heiðursverðlaun fyrir
afkvæmi og annað sætið.
Stóðhestar, sex vetra og eldri
1. Keilir frá Miðsitju, f.: Ófeigur, Flugum.,
m.: Krafla, Skr., eig.: Gunnar Jóhanns-
son, 8,42, 8,77, 8,63
2. Forseti frá Vorsabæ II, f.: Hrafn 802, m.:
Litla-Jörp, Vorsabæ II, eig.: Björn Jóns-
sætið í flokki sex vetra stóðhesta og
eldri og undirstrikaði vel sinn dóm
við verðlaunaafhendingu. Kominn
með 8,0 fyrir brokk og 9,0 fyrir skeið,
hæfileikaeinkunn upp á 8,77 og aðal-
einkunn 0,03 hærri en einkunn Þyrn-
is frá Þóroddsstöðum sem kom efst-
ur inn á mótið en slasaðist á æfingu
og féll úr leiknum. En hæst dæmda
kynbótahrossið var Þoka frá Hólum
sem hlaut 0,01 hærri einkunn en
Keilir og er svipaða sögu að segja af
henni. Þetta hefur verið langur að-
dragandi að þessum árangri hennar
enda hryssan orðin níu vetra og verið
að malla upp hæfileikastigann hægt
og bítandi. Hennar styrkur er sá að
vera með háar einkunnir fyrir bæði
hæfileika og sköpulag eða 8,64.
Fjögra vetra hryssurnar góðar
En það voru fjögra vetra hryss-
urnar sem slógu hvað mest í gegn
með glæsihryssuna Sömbu frá Mið-
sitju í broddi fylkingar. Víkingur
Gunnarsson kynbótadómari fullyrti í
HREINT ótrúlegur hestakostur
undir stjórn snjallra reiðmanna er
það fyrsta sem kemur í hugann að
loknu landsmóti. Ekkert lát virðist á
framförum í bæði ræktun og reið-
mennsku og mátti sjá þvílíka gæð-
inga á ýmsum aldri og flestum litum.
Kynbótahrossin stóðu upp úr og þar
fór fremst í flokki Hekla frá Heiði
sem Þórður Þorgeirsson sýndi af
mikilli snilli. Hlaut hún tíu fyrir tölt,
vilja og geðslag og níu fyrir brokk,
stökk, fegurð í reið. Fyrir hæfileika
fékk hún 8,78 sem er hæsta hæfi-
leikaeinkunn sem skeiðlaust hross
hefur hlotið í kynbótadóma. Hekla er
undan Elri frá Heiði og Heiðu frá
Heiði sem er undan Heiðari frá Með-
alfelli sem er aftur undan Ófeigi frá
Flugumýri og Vordísi frá Sandhóla-
ferju. Keilir frá Miðsitju toppaði á
hárréttum tíma og tryggði sér efsta
Hekla Katarina Kristinsdóttir
stóð uppi sem sigurvegari í
barnaflokki á Töru frá Lækjar-
botnum.
Eyjólfur Ísólfsson og Rás frá
Ragnheiðarstöðum í góðri
sveiflu til heiðurs hennar hátign
Önnu prinsessu.
Hestagullið Samba frá Miðsitju
fremst í hópi úrvals hryssna á
landsmótinu. Knapi er Erlingur
Erlingsson.
Landsmót hestamanna á Vindheimamelum í Skagafirði
Hestakostur í
hæsta gæðaflokki
Landsmóti sem lengi verður í minnum haft lauk á
Vindheimamelum á sunnudag. Eins og með flest
landsmót hvers tíma var þetta það besta sem haldið
hefur verið til þessa, á því leikur enginn vafi. Vind-
heimamelar laða og seiða og er talið að um 9.000
manns hafi sótt mótið og meðal þeirra var
Valdimar Kristinsson sem enn einu sinni stóð
agndofa yfir þeim fjölda gæðinga sem fram komu.