Íslendingaþættir Tímans - 20.09.1968, Blaðsíða 14

MINNINC
STEFÁN HALLGRÍMSSON
SKRIFSTOFUSTJÓRI
Veturinn 1917—1918 ætluðum
við Stefán Hallgrímsson að stunda
nám í öðrum bekk Gagn^ræðaskól-
ans á Akureyri. En vegna erfið-
leika af völdum heimsstyrjaldar-
innar tók skólinn ekki til starfa
um haustið. Því var þó heitið, að
kennsla hæfist seinnipart vetrar-
ins. Var þetta nokkur úrbót, sem
hvatti til heimalesturs, er með
hjálp skólans kynni að renna stoð-
um undir að nemendur gætu fikr-
að sig áfram um einn bekk. Tals-
verður vandi var þó að ákveða,
hvað gera skyldi, hvort heldur átti
að seinka námi um árið eða nota
þá möguleika, sem fyrir hendi voru
og freista þess að ná prófi um
vorið. Við Stefán tókum síðari
kostinn eins og mikill meiri hluti
nemenda skólans gerði. Okkur
kom ásamt um að lesa saman um
veturinn. Þetta lánaðist svo, að
Stefán tók gott próf um vorið og
ég slampaðist í gegn. Ef til vill
átti ég það Stefáni að þakka, þvi
að hann var mér fremri í sumum
greinum, einkum erlendum tungu
málum. En þó að það væri mér
happ, þá var hitt stórum mikil-
vægara, að þennan vetur hófust
og nesti til dagsins. Þannig voru
íyrirmyndar húsmæður á þeim ár-
um hér í Reykjavík. Þeirra
vettvangur var heimilið, en erfiðið
fannst þeim aukaatriði, ef öðrum
ieiö vel.
Mýramenn voru tíðir gestir á
heimih Margrétar og Guðmundar
Jónatanssonar. Bæði voru þau
hjón gestrisin og góð heim áð
sækja. Þau unnu bæði hörðum
höndum méðan dagur entist, oft
við erfiðar aðstæður. .
Margrét Guðnadóttir var sérstak
lega barngóð. Hún var trygglynd
og heilráð og veit ég um fólk, sem
þótti gott til hennar að leita, ef
vanda bar að höndum. Blessuð sé
minning hennar.
Magnús Sveinsson.
náin kynni okkar, sem leiddu til
ævilangrar vináttu, er aldrei bar
skugga á. Þessi vinátta Stefáns var
ómetanleg, því að hún var gefin
af heilum huga og hlýju hjarta.
Nú hefur Stefán ýtt úr vör í
ferðina miklu. Hann lézt 19. júlí
síðastliðinn og var jarðsettur 27.
sama mánaðar að viðstöddu miklu
fjölmenni.
Stefán Hallgrímsson var fædd-
ur á Hrafnsstöðum í Svarfaðardal
19. október 1897. Voru foreldrar
hans Þorláksína Sigurðardóttir
bónda frá Ölduhrygg og Hallgrím-
ur Sigurðsson Ólafssonar búandi
hjón á Hrafnsstöðum. Fór orð af
dugnaði þeirra, heiðarleik og hjálp-
semi. Stefán var næstelztur fjög-
urra bræðra, sem upp komust.
Eldri var Gunnlaugur, en yngri
Gunnar og Snorri. Ekki voru efni
Hrafnsstaðahjónanna mikil, en
engu að síður lék þeim hugur á
og lögðu sig fram um að mennta
sonu sína. Urðu tveir þeir elztu
gagnfræðingaf, en hinir luku há-
skólanámi. Er nú aðeins einn
þeirra, Snorri yfirlæknir og prófess-
or, á lífi. Þó að fararefni þeirra
Hrafnsstaðabræðra úr heimahúsum
væru ekki stórar fjárfúlgur, þá
komu þeir þaðan vel búnir að
góðum eðlisþáttum og höfðu alizt
upp við hollar heimilisvenjur, sem
lagði grundvöll að manndómi
þeirra og starfhæfni, enda urðu
þeir allir hinir nýtustu menn, hver
á sínu sviði.
Stefán ólst upp hjá foreldrum
sínum. Hann vandist allri algengri
sveitavinnu, sinnti hjásetu og gegn
ingum, heyskap og vorstörfum.
Þá mun hann, unglingurinn, hafa
unnið nokkuð við útgerð á Dalvík,
svo sem beitingu og uppgerð. Hann
kunni því nokkur skil á aðalat-
vinnu landsmanna á þeim tíma.
Að sjálfsögðu naut Stefán venju
legrar barnafræðslu. Þá var hann
í unglingaskóla Snorra Sigfússon-
ar, fyrrverandi námsstjóra. Var sá
skóli mörgum unglingnum upp-
örvun og ótrúlegur þekkingargjafi
svo stuttan tíma, sem hann þó
stóð vetur hvern. Tæplega tvítug-
ur sezt Stefán í fyrsta bekk Gagn-
fræðaskólans á Akureyri og lýkur
þaðan burfararprófi vorið 1919.
Næstu ár fæst hann við ýmis
störf. Hann er heimiliskennari á
Völlum einn vetur hjá séra Stef-
áni Kristinssyni og frú Sólveigu
Fétursdóttur. Árlangt er hann
sýslumannsskrifari á Borðeyri.
Hluta úr ári vinnur hann við fisk-
verkun vestur á ísafirði og eitt
sumar stundar hann fiskmóttöku
á Dalvík. En árið 1924 gerist hann
starfsmaður hjá útibúi Kaupfélags
Eyfirðinga á Dalvík, hafði raunar
unnið hjá því áður skamman tíma.
Gegndi hann þar fyrst ýmsum
störfum, en brátt varð þó skrif-
stofuvinna nóg verkefni. Siðar, þeg
ar útibúinu óx fiskur um hrygg,
varð hann skrifstofustjóri og hafði
það embætti á hendi til dauðadags.
Árið 1926 kvæntist Stefán eftir-
lifandi konu sinni, Rannveigu Stef
ánsdóttur frá Hámundarstöðum á
Árskógsströnd. Móðir hennar var
Lilja Jóhannsdóttir frá Ytra-Hvarfi
Rannveig er öðlingskona og merk
húsfreyja, sem bjó manni sínum
hlýlegt og vistlegt heimili. Ekki
varð þeim barna auðið. En stúlku,
Jónínu Árnadóttur, ólu þau upp
frá unga aldri. Er hún nú gift hús
móðir á Dalvík. Kjörson, sem Gunn
ar heitir, eiga þau. Stundar hann
nám við Háskóla íslands. Er hann
nýkvæntur Gerði Steinþórsdóttur,
en móðir hennar er Auður Jónas-
dótir frá Hriflu. Mjög var vandað
uppeldi þessara barna og þau um-
vafin ástúð og umhyggju og reynt
að búa þau svo úr garði að hald
væri í.
Þó að Stefán væri einkar hlé-
drægur og sæktist ekki eftir op-
inberum störfum, komst hann ekki
hjá þeim með öllu, enda hefði það
verið með ólíkindum um svo starf
hæfan mann. Hann sat í hrepps-
nefnd um skeið, var fjölda ára
14
ÍSLENDINGAÞÆTTIR