Íslendingaþættir Tímans - 20.09.1968, Blaðsíða 15

fortnaffur Lestrarfélags Dalvíkur
og Jengi i íullteúaráði Sparisjóðs
Svarfdæla, ávo þaS helata aé tali'ð.
Störf þessi, svo og önnur, rækti
hann af fyilstu samvizkusemi og
trúnaði.
Hér hafa verið rakin höfuðatriði
í starfssögu Stefáns, sem gefa þó
ónákvæma lýsingu á manngildi
hans, kostum og hugðarefnum.
Það skiptir þó mestu máli, hvar
hægt er að skipa einstaklingnum
á bekk með tilliti til þeirrar heild-
armyndar, sem líf hans hefur lát-
ið í té.
Stefán Hallgrímsson var tæp-
lega meðalmaður á vöxt, fríður
sýnum, bjartur yfirlitum og svip-
urinn títíeinn og festulegur. Fram-
koma hans mótaðist af kurteisi og
háttvísi, var laus við alla fram-
hleypni, en einarðleg og traust.
Hann var greindur og hafði fjöl-
hæfar gáfur. Hann var góður teikn
ari, skrifaði listarithönd, hafði
niikla leikarahæfileika og þroskað
fegurðarskyn. Snyrtimennska hans
og smekkvisi var ótvíræð og fas
allt fágað og stillilegt. Hann var
skaprikur og bráðlyndur nokkuð
að eðlisfari. En ekki varð honum
þó sérstaklega hált á því, honum
tókst að temja lund sína svo, að
ekki bar oft útaf. En kæmi það
fyrir, gat hann verið býsna snú-
inn og þungorður, en fljótt tókst
honum að ná jafnvægi og var þá
leitazt við að jafna ágreininginn í
bróðerni.
Stefán var mikill sæmdarmaður,
heilsteyptur og heiðarlegur, rækti
hvert starf með prýði og var ákaf-
lega ósérhlífinn. Hann var um-
hyggjusamur heimilisfaðir, hjálp-
fús og leysti annarra vanda, ef tök
Voru á. Félagslyndur var Stefán,
skemmtilegur og glaður í sínum
hópi og þótti gott með honum að
vera. Ætla ég, að þeir, sem náin
hynni höfðu af honum, hafi borið
hlýjan hug til hans.
Stefán lifði stórbrotna tíma, þar
sem miklar framfarir og bætt lífs-
kjör hafa sett svip á þjóðlífið.
^essu fagnaði hann auðvitað heils
hugar. En hann gleymdi ekki bar-
áttu og fátækt fólksins, þegar
hann var að alast upp og var minn
ugur á ýmsar dyggðir, sem fölva
hefur slegið á í velgengni síðustu
áratuga. Fyrir því lét hann ó-
gjarnan blekkjast af ytri gyllingu,
heldur athugaði hlutina af gaum-
gæfni og braut til mergjar. Eftir
það myndaði hann sér skoðun um
hvaðeina, sem ekki var svo auð-
velt að hagga. Ekki var hann gjarn
á að ota sinni skoðun fram af
fyrra bragði. En fyndlst honum
þörf að verja hana, gerði hanti
það hiklaust og skorinort. Varð
honum ekki um megn að standa
fyrir máli sinu, því að hugsunin
var skýr og orðræðan góð. Gætti
þessa greinilega, þá sjaldan hann
tók þátt í umræðum á opinberum
vettvangi.
Að sjálfsögðu átti Stefán mörg
hugðarefni og áhugamál um dag-
ana. Hér verður þó aðeins getið
tveggja, er alla tíð áttu sterk og
órjúfanleg ítök í honum. Er þar
um að ræða ungmennafélagsskap-
inn og samvinnustefnuna.
Ungur að árum gekk hann í
Ungmennafélag Svarfdæla og varð
þar síðar einn merkasti og áhrifa-
ríkasti félagi. Hann var lengi í
stjórn þess og formaður um skeið.
Þá var hann mörg ár einn aðal-
leikari félagsins og naut ávallt
hylii og vinsælda fyrir leik sinn
og voru hlutverkin þó ærið sund-
urleit. Um árabil hafði hann um-
sjón á trjáreit félagsins og lagði
þar frarn mikla vinnu og fyrirhöfn.
Hvatamaður var hann ásamt ýms-
um öðrum að byggingu Sundskáia
Svarfdæla og sat í stjórn hans
fyrstu árin. Má fullyrða, að Stef-
án lagði hverju nytjamáli lið, sem
var á vegum Ungmennafélags
Svarfdæla. Og eftir að hann dró
sig í hlé, átti félagið tíauk í horni,
þar sem hann var. Enda taldi hann
ungmennafélagsskapinn nú sem
fyrr hollan og þroskavænlegan fyr
ir æsku landsins. Því brá hann
aldrei trúnaði við félagsskapinn og
var heill og sannur ungmennafé-
lagi til hinzta dags.
Hann var heiðursfélagi Ung-
mennafélags Svarfdæia og var það j
sannarlega varðskuldeö'.
Eins og áður er getið, réðist j
Stefán tú. útibús Kaupfélags Ey- i
firðinga á Dalvik árið 1924. Mun j
hann hafa talið það gæfuspor, er j
hann brá á það ráð að helga sam- '
vinnustofnun starfskrafta sína.
Hann sparaði sig þá heldur ekki,
en lagði oft nótt við dag, ef ein-
hverju þurfti að þoka áfram, og
hirti þá lítt um, þó að þoli hans
væri nærri gengið Nauðsynin sat ■
fyrir og ekki hugsað um „að al-
heimta daglaun að kveldi“.
Stefán var hirðusamur og ná-
kvæmur í starfi. Hann þoldi illa
ringulreið og stefnuleysi í vinnu-
brögðum. Sumum þótti hann of
fastheldinn á gamlar venjur. En
það var í samræmi við lífsskoðun
hans, að drýgst væri að fara að
öllu með gát og varúð. En kæmi
í ljós við nána athugun, að á ferð-
inni væri nýjung, sem bar af hinu
eldra, þá tók hann því áreiðanlega
fegins hendi. Enda annað andstætt
hugarfari Stefáns og viðleitni hans
tii að sjá hverju því, sem hann
átti hlut að, sem bezt borgið. Sást
það gerla af elju hans og auka-
vinnu, er hann innti af höndum
við útibúið, langt fram yfir pað,
sem skyldan bauð. Stjórn Kaupfé-
lags Eyfirðinga mat þetta réttilega,
þax sem hún óskaði, að kaupfé-
lagið fengi að sjá um útför hans
í þakklætisskyni fyrir langa og frá
bæra þjónustu.
En þó að hugur Stefáns væri
einkum bundinn við þá stofnun,
sem hann vann hjá, þá beindi
hann sjónum yfir miklu víðfeðm-
ara samvinnusvið. Hann var þess
fullviss, að máttur samtakanna
gæti leyst ótrúlega margan vanda,
ef rétt væri á málum haldið. Þessi
skoðun hans bilaði ekki með árun-
um nema siður væri. Mér er í
minni síðasta samtal okkar nokkr-
um dögum fyrir andlát hans. Sam-
vinnumál komu á dagskrá og það
leyndi sér ekki, að hugsjónaeldur-
inn logaði og trúin á sigra og lang-
lífi var bjargföst. Hann var sam-
vinnumaður inn að hjartarótum.
Nú ertu horfinn sjónum, vinur
minn. Að leiðarlokum þakka ég
innilega vináttu þina og órofa
tryggð. Ég bið góðan guð að vaka
yfir þér og ástvinum þínum. Og
minningin um ljúfan og góðan
dreng skal ylja mér ókomna daga.
Vertu sæll. Helgi Símonarson
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
15