Morgunblaðið - 24.01.2007, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
UMSÖGN um
nýjustu skáld-
sögu bandaríska
rithöfundarins
Normans Mailer,
The Castle in the
Forest, birtist á
dögunum í dag-
blaðinu Int-
ernational Her-
ald Tribune en
bókin kemur
formlega út í dag, 24. janúar. Mailer
sem verður 84 ára í lok þessa mán-
aðar hefur um langt skeið verið á
meðal vinsælustu skáldsagnahöf-
unda Bandaríkjanna og ásamt
Truman Capote og Tom Wolfe ruddi
hann veginn fyrir þá tegund skáld-
sagnagerðar sem nefnist „creative
nonfiction“ (skáldsaga byggð á raun-
verulegum atburðum) en sú bók-
menntagrein hefur einnig verið
nefnd „ný-blaðamennska“ og er lík-
legast þekktust í meðförum blaða-
mannsins og rithöfundarins Hunters
S. Thompson.
The Castle in the Forest er fyrsta
skáldsagan sem Mailer sendir frá
sér í tíu ár og viðfangsefnið er um-
fangsmikið: æska og uppvöxtur nas-
istaleiðtogans Adolfs Hitler og sögu-
maðurinn er enginn annar en
djöfullinn sjálfur í gervi SS-
hermanns að nafni Dieter. Heiti
bókarinnar, sem útleggst á íslensku
Kastalinn í skóginum, vísar síðan til
þeirrar öfugmæla-nafngiftar sem
gyðingar gáfu útrýmingarbúðum
nasista undir lok seinni heimsstyrj-
aldarinnar.
Baráttan við sjálfið
Í umsögn gagnrýnanda segir að
Mailer sé í bókinni nokkuð trúr
raunverulegum atburðum í lífi Hitl-
ers þó hann taki sér nokkur skálda-
leyfi; svo sem eins og það að Hitler
hafi fæðst með aðeins eitt eista og að
hann hafi verið sonur föður síns og
systur sem Mailer gerir þroskahefta
en orðrómur um sifjaspellin komst í
raun og veru á kreik í kjölfar sjálfs-
morðs Hitlers. Greinarhöfundur
tekur fram að líkt og í svo mörgum
skáldsögum Mailers sé það baráttan
við sjálfið sem sé til umfjöllunar og
að hvaða leyti manneskjan er fórn-
arlamb eigin blekkinga, sem óhjá-
kvæmilega endi með ósköpum.
Í greininni kemur einnig fram
áhugaverð kenning um tengslin á
milli heitis bókarinnar og þeirra
andstæðu póla sem kallist á í rithöf-
undinum Norman Mailer. Skógurinn
tákni í þeim skilningi óhefta sköpun,
kynhvöt og hvatvísi en um leið ein-
lægni hins saklausa gagnvart guði. Á
hinn bóginn sé Mailer agaður maður
sem líti á starf sitt sem iðn líkt og
smiður eða múrari sem byggir
glæsilegan kastala þar sem fólk get-
ur spókað sig í ró og næði og villst
jafnvel um stund án þess þó að því
fallist hendur.
Goðsagnakenndur höfundur
Eins og áður sagði þykir útgáfa
The Castle in the Forest stór-
viðburður í bókmenntaheiminum
þar sem heil tíu ár eru frá því að síð-
asta skáldsaga Mailers The Gospel
According To The Son kom út. (Það
skal þó tekið fram að hann kom að
ritun bókarinnar The Big Empty,
ásamt syni sínum John Buffalo Mai-
ler. Hún kom út árið 2005.) En þess
utan hefur ákveðinn goðsagnarblær
verið yfir rithöfundinum, sem hefur
lifað stormasömu lífi svo ekki sé
meira sagt. Frægust er líklega sag-
an þegar hann stakk eiginkonu sína,
Adele Morales, í gleðskap. Morales
lifði hnífstunguna af og skráði síðar
minningar sínar um hjónaband
þeirra í bókina The Last Party.
Mailer hefur sex sinnum gengið í
hjónaband og á alls níu börn. Hann
var einn af stofnendum vikublaðsins
Village Voice sem kemur út í New
York.
Ný bók
frá Mailer
Lofuð í Internation-
al Herald Tribune
Norman
Mailer
ÚT ER komið hausthefti Sögu,
tímarits Sögufélagsins. Meðal
efnis má nefna grein Kristínar
Ástgeirsdóttur um áhrif fjög-
urra kvennaráðstefna, auka
allsherjarþings og stórfunda
Sameinuðu þjóðanna frá 1975
til samtímans; grein Svans
Kristjánssonar um sambýli
beins lýðræðis og fulltrúa-
lýðræðis kringum aldamótin
1900; og grein Ingólfs Ásgeirs
Jóhannessonar þar sem hann greinir nýlega orð-
ræðu um umhverfismál og álbræðslu í samfélag-
inu. Þá tengjast tvær greinar samskiptum Dana
og Íslendinga.
Tímarit
Hausthefti Sögu-
félagsins komið út
Kristín
Ástgeirsdóttir
LEIKRITIÐ Karíus og Bak-
tus hefur verið sýnt hjá Leik-
félagi Akureyrar á und-
anförnum mánuðum og kætt
norðlensk börn. Nú gefst
sunnlenskum börnum tæki-
færi til að sjá þá óþekkt-
arbræður amast í Jens því
ákveðið hefur verið að sýn-
ingin verði sýnd í Borgarleik-
húsinu í örfá skipti í febrúar
og byrjun mars. Að sögn aðstandenda er það
vegna „fjölda áskorana“. Það eru leikararnir
Guðjón Davíð Karlsson og Ólafur Steinn Ingunn-
arson sem leika grallarana.
Miðasala hefst í Borgarleikhúsinu í dag.
Leiklist
Karíus og Baktus
til Reykjavíkur
Karíus og Baktus
TÓNLISTARHÁTÍÐIN
Myrkir músíkdagar, sem hald-
in er á vegum Tónskáldafélags
Íslands, stendur nú yfir en þar
er íslensk tónlist leidd til önd-
vegis. Eins og í fyrra tekur
tónlistarhúsið Laugarborg í
Eyjafjarðarsveit þátt í hátíð-
inni í ár og voru opnunartón-
leikarnir til að mynda haldnir
þar. Á morgun munu þær Þór-
unn Ósk Marínósdóttir, víóla,
og Steinunn Birna Ragnarsdóttir, píanó, leika þar
þrjú íslensk verk, eftir Þórð Magnússon, Kjartan
Ólafsson og Hafliða Hallgrímsson. Tónleikarnir
hefjast klukkan 20.
Tónleikar
Þórunn og Stein-
unn í Laugarborg
Þórunn Ósk
Marinósdóttir
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
„VERKIÐ er
um jörðina,
hvernig við bú-
um á henni,
hvernig við deil-
um henni og
hvernig við
eyðileggjum
hana hægt og
bítandi vegna
þess að við höf-
um ekki ennþá lært að búa saman í
sátt og samlyndi,“ segir Steve Lor-
enz, danshöfundur og dansari, um
nýtt dansverk sitt, Images, sem
verður sýnt hjá Danssmiðju Ís-
lenska dansflokksins í kvöld.
„Í gegnum mannkynssöguna höf-
um við alltaf trúað því sterklega að
við séum þróaðasta og gáfaðasta
tegund lífvera á jörðinni, en erum
við í raun og veru svo klár? Sagan
sannar að mennirnir hafa aldrei get-
að búið friðsællega saman né heldur
í friðsæld við náttúruna, hversu mik-
ill tími er eftir fyrir okkur til að læra
að meta lífið?“ spyr Lorenz í dans-
verki sínu og segist vera áhyggju-
fullur yfir ástandinu í heiminum.
„Hér á Íslandi finnst öllum þeir
vera öruggir og enginn með áhyggj-
ur yfir því að stríð geti brotist út.
Það ýta allir heimsástandinu í burtu
en mér finnst að við ættum að vera
okkur betur meðvitandi og læra að
meta líf okkar meira. Ég vil fá fólk
til að hugsa á sýningunni minni og
að það sjái að þótt það lifi góðu lífi
núna geti það breyst allt í einu,“ seg-
ir Lorenz sem er með fimm dansara
í Images, það eru: Damian Michael
Gmur, Aðalheiður Halldórsdóttir,
Hjördís Lilja Örnólfsdóttir, Emilía
Benedikta Gísladóttir og Cameron
Corbett.
Þetta er fyrsta dansverkið sem
Lorenz semur og setur á svið og seg-
ist hann nú hafa uppgötvað nýja
ástríðu. „Mér finnst frábært að vera
danshöfundur og ég vona að ég geri
meira af því í framtíðinni. Ég vona
a.m.k að þessu fyrsta verki mínu
verði það vel tekið að ég geti haldið
áfram á þessari braut.“
Lærður íþróttakennari
Lorenz gekk til liðs við Íslenska
dansflokkinn árið 2002 og þá sem
gestanemandi. Haustið 2003 var
hann fastráðinn sem dansari. Hann
nam nútímadans við dansakadem-
íuna í Rotterdam en hefur einnig
lokið íþróttakennaranámi í Þýska-
landi, þaðan sem hann er.
„Starf mitt hjá Íslenska dans-
flokknum er það fyrsta sem atvinnu-
dansari. Ég hafði aldrei komið hing-
að til Íslands áður og var forvitinn,
vildi sjá hvernig er að búa hér og er
ekkert á leiðinni burt í bráð.“
Spurður hvernig sé að vera dans-
ari á Íslandi segir Lorenz að stund-
um vildi hann að það væri meira
danstengt að gerast hér á landi og að
dansinn væri metinn að meiri verð-
leikum hjá fólki.
„Laun hjá atvinnudansara eru
mjög lág hér á landi og fáir kunna að
meta þá miklu vinnu sem við leggj-
um í þetta. Ef fólk spyr mig hvað ég
geri og ég segist vera dansari þá
spyr það alltaf aftur; „nei, ég meina
við hvað starfar þú?“ Fólk gerir sér
ekki grein fyrir því að það að vera
atvinnudansari er full vinna.“
Ekki fullunnið verk
Danssmiðja Íslenska dansflokks-
ins er tilraunastöð fyrir unga dans-
höfunda til að æfa tækni sína og
sköpunargáfu. Þar eru sýnd verk í
vinnslu og því eru sýningar dans-
smiðjunnar meira í ætt við gjörning
eða tilraunir, en ekki fullmótuð verk.
„Danssmiðjan er góður staður
fyrir unga danshöfunda til að byrja
hjá, þetta er lítil smiðja sem þýðir að
allir hafa færi á að læra og gera mik-
ið. Það laðar líka að mikið af góðum
danshöfundum og við erum mjög
heppin með að fá fjölbreytt dans-
verk.
Til að setja upp Images fengum
við þrjár og hálfa viku og ég hef
reynt að ljúka sem mestu af verkinu
fyrir sýninguna í kvöld en þetta
verður ekki sýning með fullunnu
dansverki,“ segir Lorenz og bætir
við að verkið sé um 25 mínútur í
flutningi og í bili sé aðeins stefnt að
þessari einu sýningu.
Images er sýnt á nýja sviði Borg-
arleikhússins og hefst kl. 20 í kvöld.
Þurfum að meta líf okkar
Steve Lorenz fjallar um heimsástandið og virðingarleysi okkar gagnvart jörð-
inni í dansverki sem verður sýnt hjá Danssmiðju Íslenska dansflokksins í kvöld
Jörðin „Verkið er um jörðina, hvernig við búum á henni, hvernig við deil-
um henni og hvernig við eyðileggjum hana,“ segir Steve Lorenz.
Steve Lorenz
SJÁLFSEIGNARSTOFNUNIN
Handverk og hönnun ses. var stofn-
uð í Ráðhúsi Reykjavíkur 18. janúar
síðastliðinn að viðstöddu fjölmenni.
Stofnfélagar eru 204 aðilar og
stofnfé er 1,6 milljónir króna
Í fréttatilkynningu sem barst frá
stofnuninni segir að þegar ljóst var
að verkefnið Handverk og hönnun
myndi hætta starfsemi eftir 12 ára
starf, hefði það vakið mikil viðbrögð.
Sendar voru áskoranir til stjórn-
valda og þá fór einnig fram undir-
skriftasöfnun á netinu. „Það var
augljóslega skoðun fjölmargra að
ekki mætti skapast tómarúm á
þessu sviði. Mikil reynsla, þekking,
gagnabanki og samstarfsvett-
vangur, sem byggðist á langri og
markvissri uppbyggingu, væri í
hættu ef starfsemin legðist af.“
Umsókn sem var send til Alþingis
í kjölfarið var vel tekið og liggur nú
fyrir vilyrði um rekstrarstyrk fyrir
árið 2007. Í stjórn nýju stofnunar-
innar eru: Anna Kristín Gunn-
arsdóttir, þingmaður, Birta Flóka-
dóttir, markaðsstjóri, Halla
Bogadóttir, gullsmiður, Ólöf Nordal,
lögfræðingur og Signý Orm-
arsdóttir, fatahönnuður og menning-
arfulltrúi Austurlands.
Þekking og reynsla
varðveitt áfram
Stofnfundur Fjöldi fólks var viðstaddur stofnfund Handverks og hönn-
unar ses. sem fram fór í Ráðhúsi Reykjavíkur 18. janúar síðastliðinn.