Morgunblaðið - 24.01.2007, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 2007 25
MÖRK boðunarstjórnmála,
vægis persónuleika einstaklinga
og hreinræktuð ímyndarsmíði í
uppskeru pólitískra flokka verða
æ óljósari. Trúverðugleiki og
sjarmi einstaklinga skiptir núorð-
ið oft miklu meira máli en pólitísk
boðun þeirra. Bezt fer þó ef þetta
fer allt saman.
Það dinglar pínkulítill fram-
sóknarmaður í sál allra Íslend-
inga. En nýr formaður flokksins
nær engri höfðun í fjölmiðla-
glamri tímans. Hann er of mál-
efnalegur og vantar mýkt og
framgönguþjálfun. Þess vegna
eru Vinstri grænir nánast búnir
að stela öllum eftirlifandi fram-
sóknarmönnum.
Genetísk endurnýjun VG frá
Alþýðubrandaralaginu gamla
tókst líka með eindæmum vel.
Þangað hafa leitað konur til for-
ystu, sem bæði skilja og tala
mannamál. Hin flotta skákdrottn-
ing landsins er síðasta vel heppn-
aða málið. Vinstri grænir ná var-
anlegri höfðun langt út fyrir hinn
níðþrönga pólitíska ramma
flokksins.
Þar á móti hefur fyrrv. for-
sætisráðherraefni Samfylking-
arinnar talað sig út úr hverju
stórmálinu á fætur öðru með
hreinum vargatítlugangi og fljót-
virkar undralækningar ekki fyr-
irsjáanlegar.
Hið ósamstæða hagsmuna-
bandalag, sem kallast Sjálfstæð-
isflokkur, hefur verið lánsamt
með hinn nýja leiðtoga. Hann er
lítt hagganlegur, pínu landsföð-
urlegur – oftast kurteis og mál-
efnalegur og hefur traust bakland
í jafnaðarflokki sínum, þótt hann
hafi gefið Kjartani Gunnarssyni
lausn í náð.
Til að endurlífga Framsókn-
arflokkinn þurfa a.m.k. 300 millj-
ónir að koma úr sjóðum vel-
unnara. Með myndarlegri
markaðssetningu mætti nudda
fylginu upp í 12–13% og skemmti-
kraftar flokksins á Suðurlandi
myndu báðir komast á þing.
En meðan flokkurinn hefur við-
líka talsmenn og formann fjár-
laganefndar, sléttfeita dreng-
barnið með pönnukökuandlitið og
hræddu augun og feril sem að-
stoðarmaður félagsmálaráðherra
flokksins með sorgleg og subbu-
leg mál á bakinu, er varla auðvelt
að endurvekja traust meðal fólks.
Bragi Kristjónsson
Hin óljósu mörk
Höfundur er bókakaupmaður.
NÝLEGA var haldinn fundur í
Salnum í Kópavogi þar sem kynntar
voru hugmyndir að nýju skipulagi
vestast á Kársnesinu. Á fjórða
hundrað manns sótti fundinn og var
forsvarsmönnum hans brugðið því
þeir höfðu búist við um fimmtíu. Ekki
létu kjörnir fulltrúar meirihluta bæj-
arstjórnar svo lítið að kynna hug-
myndirnar heldur létu
starfsmanni verk-
fræðistofu og nokkrum
embættismönnum bæj-
arins það eftir.
Kynningin hófst á
svipaðan hátt og þegar
áróðursdeildir gömlu
Natóríkjanna sýndu
kvikmyndir frá komm-
únistaríkjunum sálugu.
Líkt og áhorfendur þá
fengu að líta gaddavírs-
girðingar, grámusku-
leg hús og gamlar kon-
ur staulast áfram í kulda og
skafrenningi fengu fundarmenn að
berja augum myndir af ryðguðum
rörum, bílhræjum og alls kyns sóða-
skap og síðan var sagt: Svona er
þetta nú, viljið þið hafa þetta svona?
eða … og nú var brugðið upp mynd-
um af glæsihýsum, þar sem fólkið lék
sér glaðlegt á svip á hjólabrettum og
drifhvítar, litlar skútur sigldu inn á
höfn umvafða aspartrjám og fal-
legum stórhýsum. Og svo vikið sé aft-
ur að sóðaskap þá liggur það í augum
uppi að auðvitað viljum við, íbúar
Kársnessins, ekki hafa þá hörmung-
arumgengni sem þar hefur liðist,
heldur viljum við að sjálfsögðu hlý-
legt og fallegt umhverfi þar sem
mannlífið þrífst og dafnar.
Samkvæmt þeim hugmyndum sem
kynntar voru er á næstu árum gert
ráð fyrir að um 5.000 manna byggð
rísi á Kársnesinu þar sem nú eru um
4.500 manns fyrir. Á fyllingu út í
Fossvoginn er búið að samþykkja
1.200 manna hverfi og á svæðinu
kringum gamla Kópavogshælið verð-
ur a.m.k. 1.000 manna byggð. Fyrstu
hugmyndir gera ráð fyrir um 3.000
manna byggð vestast á Kársnesinu
svo samtals verður þetta rúmlega
5.000 manna fjölgun. Í lok fundarins
kom reyndar fram að fækka þyrfti
fyrirhuguðum íbúðum um a.m.k. 200,
þar sem næg flutningsgeta gatna
væri ekki fyrir hendi. Þá heyrist að
eigendur byggingarréttar umhverfis
núverandi smábátahöfn telji ekki
unnt að reisa þau fjölbýlishús sem
sýnd voru á uppdráttum eins og
brimbrjótar í sjó fram. Er það vegna
sjávarstrauma framan við húsin,
dýpis og brims sem berja myndi á
þeim í suðvestanáttinni alræmdu.
Þar með er ljóst að hug-
myndirnar voru óraun-
hæfar áður en þær voru
kynntar.
En hvernig á svo að
koma öllu þessu fólki
heim til sín og að heim-
an? Nú er talið að um
8.000 bílar aki eftir
Kársnesbrautinni dag-
lega. Ef ýtrustu hug-
myndir ganga eftir
verður umferð eftir
brautinni um eða yfir
20.000 bílar á dag! Þá er
ekki meðtalinn ýmis innanbæj-
arakstur. Þolir brautin þessa um-
ferð? Og ef ekki er það ásættanlegt
að leggja stokk undir götuna, eins og
bæjarstjórinn hefur stungið upp á, og
gera þannig íbúum illmögulegt að
komast heim að húsum sínum næstu
árin meðan bygging hans stendur yf-
ir? Gleymum ekki að verið er að tala
um rótgróið hverfi þar sem íbúar
hafa treyst því að festa væri komin á.
Þær hugmyndir að leysa hluta vand-
ans með tvennum umferðarljósum
með 50 metra millibili eru svo vitlaus-
ar að ekki tekur tali. Það nær heldur
engri átt að leggja braut utan við
Kársnesið að norðanverðu. Rask sem
því fylgir er óþolandi og kostnaður
slíkur að hann æti að öllum líkindum
upp margra áratuga meintar tekjur
af hinni nýju byggð.
Gangi tillögurnar eftir fer hávaði í
a.m.k. 30 húsum við Kársnesbraut yf-
ir þau viðmiðunarmörk sem leyfð eru
í dag. Að áliti meirihlutans virðist það
hins vegar vera í lagi þar sem þarna
er um gamalt hverfi að ræða. Hvað
finnst íbúunum um það?
Á fundinum kom fram sú hugmynd
að íbúar Kársnessins fengju að kjósa
um þær tillögur sem uppi eru. Í eyr-
um kjörinna fulltrúa virðast slíkar
hugmyndir ávallt sem eitur, enda var
fundarstjórinn, formaður skipulags-
nefndarinnar, fljótur að snúa út úr
tillögunni með breiðu brosi. Einn
fundarmanna spurði líka hvaða nauð-
syn væri á öllum þessum bygging-
armassa á Kársnesinu. Svörin voru
engin, en einnig má spyrja, eru fyll-
ingar í sjó fram nauðsynlegar svo og
eyðilegging strandlengjunnar með
tilheyrandi kostnaði þegar bærinn
kaupir lönd víðs vegar fyrir milljarða.
Hagsmuna hverra eru bæjarfulltrúar
að gæta, íbúanna eða verktaka og
lóðakaupenda?
Í hugmyndum meirihlutans ber
mikið á höfninni. Deilt hefur verið um
hvort þetta verði stórskipahöfn eða
ekki og hefur bæjarstjórinn blásið á
fullyrðingar um að svo sé. Fólk hefur
áhyggjur af þungaflutningum sem
slíkri höfn fylgja þar sem heyrst hef-
ur að aðalnotendur hafnarinnar verði
Byko og Toyota. Bæjarstjórinn hefur
hins vegar bent á að Atlantsskip, sem
nú leggja skipum sínum að hafn-
arbakka í Kópavogi fjórum til fimm
sinnum í mánuði, séu á förum og í
framtíðinni muni aðeins þrjú til fjög-
ur skip leggja að í mánuði og þar með
minnki þungaflutningar frekar en
aukist. En hversu stór verða nýju
skipin? Það veit enginn. Og hvernig á
höfnin að bera sig ef einungis fjögur
skip nýta hana í mánuði. Verða þá
ekki umsvifin aukin á annan hátt og
þar með umferðarþunginn líka?
Hvað um olíu- og eiturefnaflutninga,
þurfa þeir ekki að fara í gegnum
íbúðarhverfin? Hvað gerist ef eitur-
efnagámur eða olíubíll veltur ofan í
garð við Kársnesbraut? Er það
áhættunnar virði?
Kársnesið
í tröllahöndum
Jóhannes Helgason skrifar um
fyrirhugað skipulag á Kársnesi » Þar með er ljóst aðhugmyndirnar voru
óraunhæfar áður en
þær voru kynntar.
Jóhannes Helgason
Höfundur er íbúi á Kársnesi.
HUGTAKIÐ eignaréttur er
vafalítið margrætt hugtak í lög-
fræði, en fyrir leikmenn er kjarni
þess þó mjög einfaldur. Geti menn
sannað að þeir eigi eitthvað og hafi
aflað þess á lögmætan hátt geta
menn yfirleitt nýtt eign sína eftir
eigin höfði svo fremi sem þeir
ganga ekki á rétt annarra.
Réttur sumarhúsaeigenda
fótum troðinn
Annað virðist samt uppi á ten-
ingum varðandi fólk sem á sum-
arhús á leigulóðum víða um land.
Allnokkuð hefur verið fjallað um
málefni leiguliðanna undanfarna
mánuði í fréttum og blöðum, og
síðast hér í Morgunblaðinu á dög-
unum. Ítrekað hefur komið fram
hve eignaréttur leiguliðanna á hús-
um sínum er í raun fótum troðinn.
Þeir eiga húsin en leigja landið
sem þau standa á, rétt eins og
langflestir húseigendur gera í
borgum og bæjum landsins. Eng-
um bæjarfulltrúa með fullu viti
sem ætlar sér að vinna næstu
kosningar dytti í hug að heimta að
húseigendur í bæjarfélaginu
keyptu landspilduna undir húsinu
á uppsprengdu verði. Verðlagning
væri einhliða og ákveðin af bæj-
arfulltrúum og blessaður húseig-
andinn, dyggur þegn bæjarfélags-
ins, hefði engan kost á því að fá
óháð mat á verðkröfum. Gangi
hann ekki að kaupunum, skal hann
hypja sig burt af lóðinni með allt
sitt hyski og hafurtask, þar á með-
al húskofann. Síðan verður hann
að freista þess að hola kofanum
niður einhvers staðar annars stað-
ar, bótalaust. Ekki ættum við von
á því að okkar ágæta bæjarfélag,
Kópavogur, léti svona við þegna
sína, enda greint og gott fólk í
Kópavogi. Þetta er hins vegar
reyndin fyrir marga eigendur
sumarhúsa á leigulóðum víða um
land.
Fjárplógsmenn í fararbroddi
Mál leiguliða í landi Dagverð-
arness í Skorradal hafa verið mest
til umfjöllunar að undanförnu,
enda skýrt dæmi um hvernig mál-
um er háttað. Þar, eins og víða
annars staðar, hafa fjárplógsmenn
ýmsir fest kaup á jörðinni. Fyrstu
leigusamningar renna út í haust,
og eigendur húsa á jörðinni sæta
nú þeim afarkostum að greiða sem
svarar 10-15 milljónir fyrir hekt-
arann eða hypja sig ella. Svo virð-
ist að mál af þessu tagi hafi eink-
um komið upp þegar jarðir hafa
farið úr eigu bænda í hendur
gróðamanna á mölinni. Flestir Ís-
lendingar, ekki síst bændur, skilja
merkingu orðsins heilindi, sá skiln-
ingur virðist hulinn öðrum.
Ráðherraskipuð nefnd
gætir réttar – hverra?
Í nýlegri frétt Morgunblaðsins
kemur fram að ráðherraskipuð
nefnd starfi nú að lagafrumvarpi
um málefni sumarhúsaeigenda. Er
það vel, en mátti þó vart seinna
vera. Í fréttinni er haft eftir fram-
kvæmdastjóra Landsambands
sumarhúsaeigenda að „setja verði
málið þannig fram að ekki sé verið
að brjóta á eignaréttinum“. Þetta
er einmitt mergurinn málsins.
Vissulega verður að virða eigna-
rétt landeigenda, en sá réttur má
ekki fótumtroða eignarétt þess
sem á fasteign á landinu.
Farsæl lausn
einföld
Því geta mál þessi
ekki fengið farsælan
endi, eða lyktir sem
Alþingi er sómi að,
nema sett verði laga-
ákvæði er tryggi nú-
verandi leiguliðum
tvennt: Annars vegar
þarf að tryggja þeim
forleigurétt þegar
leigusamningur renn-
ur út til sama tíma og
fyrri samningur sagði
til um. Hins vegar þarf leiguliði að
eiga tryggðan forkaupsrétt, vilji
landeigandi selja lóðina. Náist ekki
samkomulag um upphæð áfram-
haldandi leigu eða kaupverðs,
verður að tryggja aðkomu gerð-
ardóms eða mats, er skeri úr um
ágreininginn, enda taki slíkur úr-
skurður að sjálfsögu mið af gild-
andi markaðsverði á hverjum tíma.
Flóknara er það nú ekki. Nú
sprengja fáeinir nýríkir kaupendur
lóðaverð upp fyrir allt velsæmi.
Erfitt er fyrir Jón og Gunnu að
standast þeim snúning. Nauðsyn-
legt er því að Alþingi komi hér til
og skakki leikinn. Við sem skrifum
þennan pistil eigum lítið sumarhús
í Skorradal, og eigum því hags-
muna að gæta.
Eignaréttur hinna
snauðu virtur
Við störfum um stundarsakir í
Afríku sunnan Sahara, í einu fá-
tækasta landi veraldar. Þar eiga
menn lítið, og þorri þjóðarinnar
býr í leirkofum með þaki úr
stráum við aðstæður sem hvorki
Jón og Gunna í Kópavoginum né
nýríkir fjárfestar og eigendur
sumarhúsajarða byðu hrossum sín-
um. Þar er eignaréttur á kofunum
hins vegar virtur, jafnvel þó ekki
sé hann skráður í lögformlegar
bækur. Handsal gildir. Því verður
seint trúað að ein ríkasta þjóð ver-
aldar, afkomendur norrænna vík-
inga, söguþjóðin, þjóðin sem á
Grágás, Jónsbók og elsta löggjaf-
arþing veraldar, ætli sér ekki að
fara eins með eignaréttinn og gert
er í landinu þar sem við dveljum
nú. Eignaréttur verður að vera
allra.
Hver er réttur eigenda
12000 sumarhúsa?
Sigríður Snæbjörnsdóttir
og Sigurður Guðmundsson
fjalla um eignarétt og
málefni sumarhúsaeigenda
» Ítrekað hefur komiðfram hve eigna-
réttur leiguliðanna á
húsum sínum er í raun
fótum troðinn.
Sigríður
Snæbjörnsdóttir
Höfundar starfa nú að heilbrigð-
ismálum í Malawi á vegum Þróun-
arsamvinnustofnunar Íslands.
Sigurður
Guðmundsson
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
MJÖG ámælisvert er að stórhækka
fargjöld með strætisvögnum höf-
uðborgarsvæðisins án þess að full-
reyna áður aðrar
leiðir til að bæta
rekstrarumhverfi
þeirra.
Af hverju er
ekki unnt að fella
niður að einhverju
leyti gjöld á elds-
neyti til stræt-
isvagna og að öllu
leyti tolla af innflutningi nýrra
vagna sem og varahluta?
Þá ber brýna nauðsyn til að bæta
mjög verulega forgang vagnanna í
umferðinni, útbúa sem víðast sér-
stakar akreinar fyrir þá eins og R-
listinn lét gera á köflum á Miklu-
brautinni. En betur má ef duga
skal!
Þessi nýjasta hækkun er einungis
til þess fallin að fækka enn þeim
sem hugsa sér að nýta sér stræt-
isvagnaþjónustu. Þeir sem hafa bif-
reið til umráða hugsa sem sé að
unnt sé að kaupa hálfan þriðja lítra
af bensíni fyrir hvert fargjald. Í
flestum tilfellum nægir það magn til
að aka frá heimili í og frá vinnu.
Kannski að langtímamarkmið
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar
í Reykjavík sé að leggja niður al-
menningsvagna til stórtjóns fyrir
íbúa höfuðborgarsvæðisins.
Þessi hækkun er einnig MJÖG
köld kveðja til þeirra sem minna
mega sín í samfélaginu.
Við eigum að hvetja sem flesta til
að nýta sér strætisvagnana, því
kostirnir eru mjög margir. Þeir
stuðla að betri nýtingu fjármuna
borgaranna og með betri nýtingu
þeirra má einnig draga mjög veru-
lega úr óþarfa mengun. Bílarnir
okkar eru jafnvel meiri og verri
mengunarvaldar en flest annað sem
við þurfum betur að huga að.
Góðar og traustar strætisvagna-
samgöngur eru gulli betri!
GUÐJÓN JENSSON,
Arnartanga 43, Mosfellsbæ.
Umdeild hækkun
Frá Guðjóni Jenssyni:
Guðjón Jensson