Morgunblaðið - 24.01.2007, Blaðsíða 37

FLAGGSKIP frónskrar framúrstefnu meðal
tónlistarhátíða hófst í ár með afturhvarfi til
fortíðar í tilefni 160 ára afmælis Sveinbjörns
Sveinbjörnssonar (1847–1927) er fæddist á
sama ári og stílræn fyrirmynd hans, Mendels-
sohn, lézt. Enda nánast fyrirsjáanleg um
fyrsta tónskólamenntaða Íslendinginn, þar eð
námsdvalarstaðir hans, Leipzig og Kaup-
mannahöfn, voru á þeim tíma undir ægishjálmi
Mendelssohns og nemanda hans Gades.
Tónleikaskrártextinn, fenginn úr óútgefinni
Tónlistarsögu Reykjavíkur eftir Baldur Andr-
ésson (d. 1972), sagði því miður fjarska lítið um
sjálf verkin, hvað þá tilurðartíma þeirra og
-röð. Í einu útkomnu íslenzku tónlistarsögunni
á prenti til þessa, New Music in Iceland (1987),
hefur Göran Bergendal aftur á móti eftir ævi-
söguritara Sveinbjörns, Jón Þórarinsson, að
píanótríóin séu samin „fyrir 1912“. Eftir öllu
að dæma gæti margt því enn verið á huldu um
aldur og ytri tilefni tónsmíðanna. Þó virtist
mega ætla að dagskráin hafi verið valin úr
frambærilegustu kammerverkum þessa ást-
sæla höfundar þjóðsöngsins.
Öll báru þau mestan svip af miðevrópskri
„salon“ eða „soirée“-tónlist sem þýzkir kalla
stundum „Hausmusik“ (s.s. heimilistónlist) –
frekar en af verkum fyrir viðameiri tilefni.
Harmónerar það og vel við tilkomu flestra ef
ekki allra þeirra í Edinborg, þar sem Svein-
björn bjó meirihluta ævinnar, þótt eitthvað
hafi verið flutt á Íslandi, í Kanada og Kaup-
mannahöfn. M.ö.o. varla handa kröfuhörðustu
og nýjungagjörnustu públík síðrómantíkur, og
verður að virða verkunum það til vorkunnar
þegar borin eru fyrir ofalin eyru nútímans.
Enda blasti sjaldan við sá frumleiki sem hlust-
endur seinni tíma setja framar öllu og gizka
fátt kom heldur á óvart í úrvinnslu.
Samt voru stykkin snoturlega samin og víða
sjarmerandi, jafnvel þótt eftirminnilegustu
stefin væru fengin frá svokölluðum íslenzkum
þjóðlögum eins og Stóð ég útí tunglsjósi
(Idyll), Máninn hátt á himni skín (Vikivaki) og
broti úr Ég veit eina baugalínu (Allegro úr Pí-
anótríóinu í e-moll). Í því sambandi er svolítið
skondið að „þjóðlagið“ vinsæla, Sofðu unga
ástin mín, er skv. tilgátu Jóns Þórarinssonar
líklega frumsamið af Sveinbirni.
Stóra spurningin er hversu auðvelt sé að
draga fram bitastæðustu atriðin í túlkun á tón-
list Sveinbjarnar undir fyrrgetnu afþreying-
aryfirborði. Eflaust útheimtir það ærna yf-
irlegu, enda virtist þar stundum vanta
herzlumuninn í annars innlifuðum og sam-
stilltum leik flytjenda á þessum fásóttu tón-
leikum. Vonandi kemst hún þó síðar til skjal-
anna á væntanlegum hljómdiski með sömu
verkum, ef rétt er sem kvisaðist í hléi að stæði
til að gefa út á þessu ári eða næsta.
Falin snilld?
TÓNLIST
Salurinn
Sveinbjörn Sveinbjörnsson: Þrjú einleiksverk f. pí-
anó, Sónata í F f. fiðlu og píanó, Píanótríó í e, Fjögur
lýrísk stykki fyrir fiðlu og píanó og Píanótríó í a. Nína
Margrét Grímsdóttir píanó, Auður Hafsteinsdóttir
fiðla, Sigurður Bjarki Gunnarsson selló og Sigurgeir
Agnarsson selló. Laugardaginn 20. janúar kl. 20.
Myrkir músíkdagar
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Myrkir músíkdagar Upphafstónleikarnir voru í Laugarborg í Eyjafjarðarsveit á laugardaginn
en voru svo endurteknir í Salnum. Flytjendur voru Nína Margrét Gímsdóttir, Auður Hafsteins-
dóttir, Sigurður Bjarki Gunnarsson og Sigurgeir Agnarsson.
Ríkarður Ö. Pálsson
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 2007 37
dægradvöl
Staðan kom upp í A-flokki Corus-
skákhátíðarinnar sem fram fer þessa
dagana í Wijk aan Zee í Hollandi.
Undrabarnið frá Úkraínu, Sergey
Karjakin (2.678) hafði hvítt gegn Búlg-
aranum Veselin Topalov (2.783).
Heimsmeistarinn fyrrverandi hefði
setið uppi með tapað tafl ef sá ungi
hefði leikið 42. Dh5! Enda eftir t.d.
42. … dxc5 43. Df7+ Kd6 44. Dxg8 hef-
ur hvítur unnið tafl þar sem hann hótar
að skáka biskupinn og drottninguna af.
Úkraínumaðurinn lék hinsvegar 42.
Hc4 og um síðir lyktaði skákinni með
jafntefli: 42. … d5 43. Ha4 Bxe1 44.
Dxe1 Hxg3 45. Hxa6 Dg1 46. Dxg1
Hxg1+ 47. Kb2 Ke7 48. He6+ Kf7 49.
Hd6 e4 50. Kc3 Hf1 51. Hd7+ Kf8 52.
Hd8+ Kf7 53. Hd7+ Kf8 54. Hd8+ og
keppendur sættust á skiptan hlut.
SKÁK
Helgi Áss Grétarsson | ritstjorn@mbl.is
Hvítur á leik.
Reykjavíkurmótið.
Norður
♠2
♥DG96
♦ÁD1087
♣DG5
Vestur Austur
♠G6 ♠953
♥532 ♥10874
♦943 ♦KG652
♣108632 ♣K
Suður
♠ÁKD10874
♥ÁK
♦–
♣Á974
Suður spilar 7♠.
Sagt er um laufkónginn að hann sé
blankari en aðrir kóngar – einkum þeg-
ar mikið liggur við. Þeir sagnhafar í
Reykjavíkurmótinu sem spiluðu sjö
spaða (og þeir voru nokkrir) geisluðu
þó ekki af bjartsýni þegar þeir hófu
verkið. Þrír slagir í blindum og engin
innkoma. Aleina vinningsvonin lá í
stökum laufkóng, en líkur á slíkri
draumalegu eru 2,4% (að minnsta kosti
hvað aðra kónga varðar!) Einn sagn-
hafi trúði ekki heppni sinni þegar hann
fékk út lauf. Hann lét drottninguna og
austur kónginn. Sagnhafi snardrap
með ásnum, tók trompin, ÁK í hjarta
og lagði upp. Benti svo austri á að það
hefði verið betri vörn að dúkka fyrsta
slaginn. „Ef ég hefði getað það,“ svar-
aði austur þurrlega.
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | ritstjorn@mbl.is
Sudoku
Miðstig
Lausnir síðustu Sudoku
Lausn, ábendingar og tölvuforrit á www.sudoku.com
Frumstig Miðstig Efstastig
Frumstig
© Puzzles by Pappocom
Þrautin felst í því að fylla út í reitina
þannig að í hverjum 3x3-reit birtist
tölurnar 1-9. Það verður að gerast þannig
að hver níu reita lína bæði lárétt og lóðrétt
birti einnig tölurnar 1-9 og aldrei má
tvítaka neina tölu í röðinni.
Efstastig
Krossgáta
Lárétt | 1 vatnsósa, 8
furða, 9 þekki, 10 hag, 11
bjálfar, 13 ákveð, 15 vísa
á bug, 18 brattur, 21 ill-
menni, 22 hali, 23 skyn-
færið, 24 skammur spöl-
ur.
Lóðrétt | 2 lýkur, 3 lík-
amshlutar, 4 ginna, 5
öldu, 6 húsdýr, 7 drótt, 12
elska, 14 eignast, 15
byggingu, 16 kuldi, 17
hindri, 18 æki, 19 reika
stefnulítið, 20 trassi.
Lausn síðustu krossgátu
Lárétt: 1 brúða, 4 dátar, 7 ýtinn, 8 lamin, 9 akk, 11 Anna,
13 hani, 14 læður, 15 falt, 17 átta, 20 ull, 22 óðinn, 23
úldið, 24 seiga, 25 aginn.
Lóðrétt: 1 brýna, 2 úðinn, 3 unna, 4 dólk, 5 tomma, 6
runni, 10 kaðal, 12 alt, 13 hrá, 15 flóns, 16 leiði, 18 tuddi,
19 arðan, 20 unga, 21 lúða.
6
8
11
15
22
1
24
12
3
10
17
21
4
9
13
18
23
14
5
19
7
20
2
16
1 Íslendingar eru í sigurvímu eftirstórsigur á Evrópumeisturum
Frakka á HM í handbolta. Hvers-
lenskur voru dómararnir í leiknum?
2Mýrin fékk mesta aðsókn allrakvikmynda hér á landi á síðasta
ári. Hversu margir sáu myndina?
3 Nythæsta kýr landsins skilaðiröskum 13 tonnum mjólkur á
síðasta ári. Hvað heitir hún?
4 Ólafur Elíasson var hlutskarp-astur í samkeppni um bygginga-
listaverk á þakhæð húss í Árósum.
Hvaða starfsemi hýsir húsið?
Svör við spurningum gærdagsins:
1. Elton John kom og skemmti í afmæli
Ólafs Ólafssonar í Samskipum. Hvað er
Ólafur gamall. Svar: Fimmtugur. 2. Þing-
maður hefur gengið til liðs við Frjálslynda
flokkinn. Hver er það? Svar: Valdimar Leó
Friðriksson. 3. Greint hefur verið frá því að
Björk fái til liðs við sig kunnan tónlistar-
mann sem muni syngja með henni tvo dú-
etta á nýrri plötur. Hver er það? Svar: Ant-
ony Hegarty úr Antony and the Johnsons.
4. Jóhannes Karl Guðjónsson er vænt-
anlega á leið til ensks félags. Hvaða fé-
lags? Svar: Burnleys.
Spurt er …
ritstjorn@mbl.is