Náttúrufræðingurinn - 1959, Qupperneq 19

NÁTTÚ R U F RÆÐ J N G U RIN N
81
Þykkt jarðskorpunnar undir meginlöndunum er víða um 40 km,
og er henni gjarna skipt í þrjú lög. Efst er þá setberg, þar fyrir
neðan er „granítlagið“, sem svo hefur verið nefnt, en neðst er lag,
sem nefnt hefur verið ,,basaltlagið“. Þess ber að gæta, að ekki er
vitað úr hvaða bergtegundunr jressi lög eru, en nöfnin gefa til
kynna álit þeirra manna, sem fyrstir notuðu þau. Hraði langbylgja
er nálægt 6 km/sek í „granítlaginu", en nálægt 6.7 km/sek í „basalt-
laginu.“ Undir úthöfunum, þar senr dýpi lrafsins er nreira en 2 knr
er jarðskorpan miklu jrynnri, að meðaltali um 5 knr. Þar finirst
ekkert „granítlag“, aðeins „basaltlag" og þunnt setlag. Ofangreind-
ar upplýsingar lrafa fengizt við athugun á því, lrvernig bylgjur ber-
ast frá sprengingum. Bylgjur frá jarðskjálftum er erfiðara að nota,
vegna þess að upptök jarðskjálfta eru að jafnaði ekki þekkt með
þeirri nákvæmni, sem æskilegt er.
Vegna legu landsins, má búast við, að jarðskorpan undir íslandi
sé nokkuð frábrugðin því, sem þekkt er annars staðar. Engar rann-
sóknir hafa verið gerðar á því, hvernig bylgjur berast frá spreng-
ingum hér á landi, en væntanlega verða slíkar mælingar gerðar
innan skamms. Mælingar á jarðskjálftum geta gefið nokkrar upp-
lýsingar um gerð jarðskorpunnar hér, en þá þarf að ákvarða tíma
þeirra jarðskjálftabylgja, sem notaðar eru, með svo mikilli ná-
kværnni, að ekki skakki meira en broti úr sekúndu. Sé vitað um
upptök jarðskjálfta með nokkurri nákvæmni, má finna mismun á
I jarlægð þeirra frá tveimur jarðskjálftastöðvum. Hraði bylgjunnar

RK'ÍK JAVÍK
KIPKJl.'IIÍ.’AHKi.MJSTOT ÍSt.D*)
Upphai jarðskjálfta 6. desember 1958 mælt í Reykjavík og Kirkjubæjarklaustri.
Upptök jarðskjálftans voru skammt suðvestur af Grímsey í 290 km fjarlægð
frá Klaustri og 300 km fjarlægð frá Reykjavík.
P-phases of earthquake on Dec. 6th 1958, epicenter off north coast of Iceland.