Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 37

NÁTTÚRUFRÆÐÍNGURINN
99
úr sek við bráðabirgða mælingar. Þetta er gert þannig, að opn-
unar- og lokunartími ljósmyndavélarinnar sést nákvæmlega á þar
til gerðri ræmu.
í Moskvu er miðstöð fyrir söfnun og könnun athugana um gervi-
hnetti. Og þegar vel aflast, geta kontið yfir hundrað tilkynningar
á dag. Menn eru sérstaklega starfsemir á þessu sviði í Kína, Suður-
Afríku, Þýzka-alþýðulýðveldinu, Kanada, Frakklandi, Póllandi og
japan. Margar athuganir korna einnig frá Bandaríkjunum. Ég á
hér ekki við útvarpsathuganir á gervihnöttum og geimflaugum.
Slíkar athuganir eru mjög margar, enda eru þær hvorki háðar
stund né starfsfólki.
Fyrsti gervihnötturinn
lýsti ekki rnjög mikið, og
þess vegna varð að skoða
hann í stjörnukíki. Á
hverri athugunarstöð er
sægur af litlurn stjörnu-
sjónaukum, sem hafa vítt
sjónarsvið. í þess konar
sjónauka má meira að segja
greina gervitungl, ef það er
á við stjörnu í 7.-8. stærð-
arflokki. Venjulega hefur
maður marga sjónauka í
röð, til að gera athuganir
á dauft lýsandi gervihnetti.
Þeim er beint til himna
þvert á flugbraut gervi-
tunglsins. Þegar það fer
yfir sjónarsvið eins sjón-
aukans, skrásetur athugun-
armaðurinn niðurstöður
sínar.
Við skulum nú um stund
hætta að tala um gervihnetti, en snúa okkur að geimflaugum og
hnattsiglingum. Áður er þess getið, að eldtlaugin þarf að ná
meiri hraða en 11,2 km/sek til þess að geta sagt skilið við jörðu.
4. mynd. Sjónauki (er stækkar tífalt) til þess
að fylgjast með ferðum gervihnatta. Fyrir
framan ljósopið er komið fyrir spegli, sem
auðveldar athuganirnar.