Menntamál - 01.08.1957, Blaðsíða 6

100
MENNTAMÁL
losna við ýmsa lélegustu nemendurna, sem fremur gera
öðrum ógagn en sjálfum sér gagn. Og viðhorf hinna, sem
kæmu, ætti að verða nokkuð annað, ef þeir væru komnir
af frjálsum vilja, eða svo héti að minnsta kosti. Eflaust
væri heppilegast, að þau börn, sem ekki hyggja á langt
nám, hættu í skóla eftir barnaskóla og hyrfu að vinnu, ef
hennar væri kostur, en færu síðan aftur í skóla seinna,
2—3 ár. Þau ættu að hvíla sig frá námi um hríð og þrosk-
ast á vinnu. Seinna myndu mörg koma að námi með nýj-
um hug. Einkum á þetta við í sveitunum. f bæjunum
skortir of marga unglinga verkefni, ef ekki er skólinn.
Þar verður því óslitin skólaganga eins konar ill nauðsyn.
En héraðsskólana ættu unglingarnir að sækja á aldrinum
16—19 ára, eftir atvikum og hentugleikum. Skólarnir
verða betri með þroskaðra fólki, og þroskaðir nemendur
hagnýta sér betur tilsögn og fræðslu.
Skólastigin þrjú: menntaskólar, gagnfræðaskólar og
barnaskólar.
Menntaskólarnir eru elztir og sennilega íhaldssamastir,
ef til vill af því, að þeir eru svo gamlir, en líka af hinu,
að menntunin hefir í eðli sínu tilhneiging til íhaldssemi.
Maðurinn hefir löngum verið samur við sig, og menntun-
in er fólgin í því að afla sér skilnings á manninum, hlut-
verki hans og stöðu. Menntunin er innhverf. Þekkingin
horfir meira út á við, og hún er framsæknari en mennt-
unin. Menntaskólarnir gætu eflaust bætt aðferðir og auk-
ið tækni sína við að hjálpa nemöndum til að tileinka sér
nauðsynlega þekkingu, en þeir mega ekki fara inn á þá
braut að miða allt við hagnýtt nám. Þá eru þeir ekki leng-
ur menntaskólar.
Barnaskólarnir standa á gömlum merg, en jafnframt
hafa þeir tileinkað sér nýjungar, svo að sennilega er þar
all-gott jafnvægi. Þó munu sumir ætla, að þeir hafi slakað
fullmikið á námskröfunum. Þeir geri námið að helzt til
miklum leik, varla að nógu mikilli alvöru. Börnin læri ekki