Fréttablaðið - 01.07.2011, Blaðsíða 16

16 1. júlí 2011 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
HALLDÓR
Þ
eir sem vilja flýta vegaframkvæmdum og fjármagna þær
með veggjöldum virðast ekki hafa hugsað málið til enda.
Lífeyrissjóðirnir hafa verið reiðubúnir að lána til
stórframkvæmda á borð við tvöföldun Suðurlands- og
Vesturlandsvegar gegn því að veggjöld stæðu undir
endurgreiðslum á lánunum, enda er lítið fé í ríkissjóði til stórfram-
kvæmda. Einkaframkvæmd, þar sem veggjöld standa undir endur-
greiðslum á fjármögnuninni, getur vissulega verið bráðsnjöll leið
til að ráðast í samgönguframkvæmdir sem annars myndu þurfa að
bíða lengi á teikniborðinu.
Hvalfjarðargöngin eru prýðilegt dæmi um slíka framkvæmd
hér á landi. En þau uppfylla fleiri skilyrði sem þurfa að vera fyrir
hendi svo að skynsamlegt og
sanngjarnt sé að rukka veggjöld
af ökumönnum. Göngin fólu í sér
gríðarlega styttingu á fjölfarinni
leið og ökumenn eiga val um aðra
leið, þar sem ekki eru tekin veg-
gjöld. Reyndar er það svo, ekki
sízt eftir mikla hækkun elds-
neytisverðs, að líklega er ódýr-
ara fyrir flesta að fara göngin en að aka Hvalfjörðinn. Fleiri fram-
kvæmdir gætu uppfyllt þessi skilyrði, til dæmis Sundabraut og göng
undir Vaðlaheiði.
Eins og Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra benti á í grein
hér í blaðinu fyrr í vikunni fela hugmyndir um breikkun veganna á
Suðvesturlandi hins vegar ekki í sér neina styttingu og aðrar gjald-
frjálsar leiðir eru ekki í boði.
Bæði Félag íslenzkra bifreiðaeigenda og sveitarfélög suðvestan-
lands hafa lagzt gegn veggjöldum og bent á að með þeim væri íbúum
svæðisins mismunað. Þeir þyrftu þá einir landsmanna að borga
fyrir dagleg afnot af vegunum – ofan á aðra skatta sem lagðir eru
á bíleigendur, eins og bifreiða- og eldsneytisgjöld.
Kristján Möller, fyrrverandi samgönguráðherra, fór mikinn á
fundi Samtaka atvinnulífsins um samgönguframkvæmdir í fyrra-
dag og gagnrýndi eftirmann sinn fyrir að drífa ekki í framkvæmd-
um. Kristján sagði að aldrei hefði staðið til að bæta veggjöldum ofan
á aðra skatta, heldur hefði átt að endurskoða alla gjaldtöku af bif-
reiðum. Hvað á hann við með því? Væntanlega það sem hann sagði
á þingi í fyrra, að taka bæri upp rafræna innheimtu af bifreiðum í
gegnum gervihnött, þannig að menn yrðu rukkaðir eftir því hvað
þeir ækju mikið og önnur gjöld féllu niður á móti.
Það er alveg ágæt hugmynd og innanríkisráðherrann tók í grein
sinni undir að það væri framtíðin. En gervihnattakerfið er bara ekki
komið í loftið og allsendis óvíst hvenær slík gjaldtaka verður tækni-
lega framkvæmanleg. Hún rímar því illa við „flýtiframkvæmdir“.
Því hefur verið haldið fram að réttast væri að drífa bara fram-
kvæmdirnar af stað og finna svo út úr því á framkvæmdatímanum
hvernig skynsamlegast sé að rukka fólk fyrir afnot af vegakerfinu.
Það er afleit hugmynd og líkleg til að enda með ósköpum.
Afstaða innanríkisráðherra í málinu er því vel skiljanleg. Ef menn
eru ekki búnir að finna út hvaðan peningar fyrir stórframkvæmdum
í vegamálum eiga að koma og hvernig hægt er að haga gjaldtöku
með sanngjörnum hætti er réttast að bíða með þær og vera ekkert
að flýta sér.
Ef ekki finnst sanngjörn leið til að fjármagna
flýtiframkvæmdir við vegi á að bíða með þær:
Gervihnattapólitík
Landsvirkjun hefur undanfarið unnið að heildstæðri stefnumótun um starfsemi
fyrirtækisins. Markmiðið er að orkuauð-
lindir landsins verði nýttar með sjálfbær-
um og arðbærum hætti í sátt við íslenskt
samfélag. Fjölmargar leiðir eru mögulegar
til þess að ná því markmiði. Á opnum árs-
fundi fyrirtækisins 15. apríl sl. var fjallað
um þessa ólíku möguleika. Þar var gerð
grein fyrir því hvernig fyrirtækið geti til
dæmis aukið raforkuvinnslu sína umtals-
vert í viðráðanlegum skrefum. Tekið skal
fram að nýir virkjunarkostir ráðast alger-
lega af niðurstöðu rammaáætlunar stjórn-
valda um vernd og nýtingu náttúrusvæða
með áherslu á vatnsafl og jarðhitasvæði.
Lögð hefur verið áhersla á að stefnumót-
un Landsvirkjunar fari fram fyrir opnum
tjöldum og hefur almenningi og hagsmuna-
aðilum verið gefinn kostur á að taka þátt í
vinnunni, sem er hvergi nærri lokið. Einn
af mikilvægum þáttum stefnumótunarinn-
ar er að greina áhrif mismunandi mögu-
leika á efnahagslíf landsins.
Áfanga í slíkri greiningu hefur nú verið
náð með skýrslu ráðgjafarfyrirtækisins
GAMMA, sem unnin var að beiðni Lands-
virkjunar, um efnahagsleg áhrif af rekstri
og arðsemi Landsvirkjunar til ársins 2035.
Var hún kynnt opinberlega nú í vikunni
og er þar varpað upp fjórum mismunandi
sviðsmyndum. Greind eru bæði áhrif þess
að raforkuvinnsla verði aukin verulega og
að ekki verði af frekari virkjunarfram-
kvæmdum. Þá eru greind áhrif þess að
raforkuverð fari hækkandi eins og gerst
hefur erlendis og eins af því að ekki verði
af verðhækkunum. Þá eru einnig greind
efnahagsleg áhrif þess að lagður verði
sæstrengur til Evrópu.
Í stuttu máli er niðurstaða skýrsluhöf-
unda sú að raforkuframleiðsla Lands-
virkjunar geti haft umtalsverð efnahags-
leg áhrif hér á landi. Sá kostur, að auka
raforkuframleiðslu verulega, felur í sér
umtalsverða aukningu á arðgreiðslugetu
fyrirtækisins sem þó kemur ekki inn í
hagkerfið fyrr en að tíu árum liðnum. Sá
kostur að fara ekki í frekari framkvæmd-
ir, en sækja þær verðhækkanir sem þegar
hafa orðið í Evrópu, felur einnig í sér arð-
greiðslugetu þótt minni sé, sem jafnframt
kemur fyrr inn í hagkerfið.
Hækkað verð til stórnotenda eitt og sér
hefur því einnig í för með sér að raforku-
framleiðsla gæti orðið afar arðbær í fram-
tíðinni. Hver sem endanleg niðurstaða
verður er nauðsynlegt að fram fari almenn
umræða um þessa ólíku möguleika og
áhrif þeirra á Ísland.
Framtíð orkugeirans
Orkumál
Hörður
Arnarson
forstjóri
Landsvirkjunar
TILBOÐ Á HÁRSNYRTIVÖRUM
25% AFSLÁTTUR
.......til 15. júlí
MARIA NILA - I CARE
Frábærar hársnyrtivörur á mjög góðu verði.
Sjampó fyrir daglega notkun, sjampó sem gefur meiri fyllingu, sjampó fyrir
Fást í lyfjaverslunum um allt land
Sjálfráða Freyja lekur
Kafbáturinn Freyja var sýndur blaða-
mönnum við hátíðlega athöfn í gær
í húsakynnum Háskólans í Reykjavík.
Um er að ræða bát sem þar hefur
verið hannaður og fer hann eftir helgi
á sýningu í flotastöð bandaríska sjó-
hersins í San Diego. Bandaríkjamenn
hafa enda styrkt gerð kafbátarins.
Ekki varð þó af sjósetningu í gær, þar
sem skömmu fyrr hafði komið í ljós
að blessaður báturinn lak. Vonandi
er þetta fall fararheill fyrir
íslensku hugvitsmennina en
ekki dæmi um hriktandi
stoðir hernaðarmátt-
ar bandaríska
sjóhersins.
Latir íþróttaáhangendur
Merkileg umræða á sér stað varðandi
stöðubrot í tengslum við íþrótta-
kappleiki. Svo virðist sem aðsókn að
leikjunum sé bundin því að áhang-
endur liða fái að leggja ólöglega.
Skýrist það væntanlega af því að þeir
vilji ganga sem styst til að horfa á
hetjurnar sínar hlaupa. Heilbrigð sál í
hraustum líkama.
Kleyfhuga þjóð
Skoðanakannanir eru til margra hluta
nytsamlegar og oft á tíðum
er sagt að út úr þeim geti
menn
fengið
nokkurn
veginn hvað sem þá lystir. Allt fari
eftir því hvernig spurningin er orðuð.
Sú speki kemur upp í hugann þegar
skoðanakannanir um afstöðu landans
til aðildarviðræðna við ESB eru
skoðaðar. Fréttablaðið hefur spurt um
afstöðuna og orðað þá spurningu á
þann veg hvort svarendur séu hlynntir
því að ljúka viðræðum við ESB sem
færu í þjóðaratkvæði. Því er meirihluti
þjóðarinnar sammála. Í gær var birt
könnun sem gerð var fyrir Heimssýn
þar sem spurt hvar hvort svarendur
vildu slíta viðræðum við
ESB. Og nú vill meiri-
hlutinn það. Svona eru
kannanir áreiðanlegar.
kolbeinn@frettabladid.is